Frenk Borman
| Frenk Borman | |
|---|---|
 Borman kao astronaut NASA | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Frenk Frederik Borman II |
| Datum rođenja | 14. mart 1928. |
| Mesto rođenja | Geri, Indijana, SAD |
| Datum smrti | 7. novembar 2023. (95 god.) |
| Mesto smrti | Bilings, Montana, SAD |
| Državljanstvo | SAD |
| Nacionalnost | Amerikanac |
| Obrazovanje | AVA (BS, 1950) KTI (MS, 1957) |
| Zanimanje | astronaut opitni pilot vazduhoplovni inženjer |
| Karijera | |
| Tip | Astronaut NASA |
| Status | penzionisan |
| Čin |  Pukovnik (ARV) |
| Vreme u svemiru | 19 dana 21 sat 35 minuta |
| Selekcija | Nasina grupa 2 iz 1962. |
| Misije | Džemini 7, Apolo 8 |
| Logo misija |   |
| Penzionisanje | 1. jul 1970. |
| Odlikovanja |    |
Frenk Frederik Borman II (engl. Frank Frederick Borman II; Geri, 14. mart 1928 — Bilings, 7. novembar 2023) bio je američki pilot, vazduhoplovni inženjer, astronaut. Izabran je za astronauta 1962. godine.[1] Nosilac je Kongresne svemirske medalje časti.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Pre nego što je izabran za astronauta, leteo je kao borbeni i test pilot u Američkom ratnom vazduhoplovstvu. Službovao je na Filipinima. Nakon što je završio master studije, tri godine je bio asistent na Vest Pointu na predmetima termodinamika i mehanika fluida. Završio je elitnu školu za probne pilote pri Ratnom vazduhoplovstvu SAD u vazduhoplovnoj bazi Edvards, Kalifornija. Leteo je dva puta u svemir, na misijama Džemini 7, koja je bila najduža misija tog programa i trajala je dve nedelje, i Apolo 8, koja je prva obišla Mesec sa ljudskom posadom. Bio je rezervni komandant misije Džemini 4. Jedan je od retkih astronauta koji su dobili priliku da komanduju svojim prvim letom. Penzionisao se u julu 1970. godine sa činom pukovnika, prethodno odbivši mogućnost komandovanja misijom na Mesec. Mada mu nije zvanično ponuđeno, tadašnji direktor letačkih operacija NASA Donald Slejton istakao je da bi poslao posadu Apola 8 na Mesec da sleti da je Borman bio voljan da komanduje.[2] U svemiru je proveo nepunih 20 dana. Jedan je od 24 čoveka koji su putovali na Mesec.[3]
Rođen 14. marta 1928. u Geriju, Indijana, zbog problema sa sinusima, sa roditeljima se preselio u topliju Arizonu. Srednju školu je završio u Tusonu, Arizona, 1946. godine. Diplomirao je na Vojnoj akademiji SAD u Vest Pointu 1950. godine, a 1957. je magistrirao vazduhoplovnu tehniku na Kalifornijskom tehnološkom institutu (KalTeh). Godine 1970, završio je kurs menadžmenta na Poslovnoj školi Harvarda. Sa pilotiranjem je počeo da se bavi u 15. godini. Oženjen je i ima dva sina.
Zabeležio je preko 6.000 časova leta na raznim tipovima aviona. Leteo je mahom na F-80 Šuting starovima, F-84 tanderdžetovima i T-33 Šuting starovima.
Po napuštanju Vazduhoplovstva i NASA-e, radio je u avio kompaniji Istern Erlajnz, gde je napredovao od specijalnog savetnika do generalnog direktora, funkcije koju je obavljao od 1975. do 1986. godine. Član je nekoliko kuća slavnih i nosilac brojnih društvenih priznanja, civilnih i vojnih odlikovanja.[4]
Nakon smrti Džona Glena u decembru 2016. godine, Borman je postao najstariji živi američki astronaut, jedanaest dana stariji od svog kolege Džima Lavela. Preminuo je 7. novembra 2023. godine u Bilingsu, od posledica moždanog udara. Imao je 95 godina
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Frenk Borman kao kadet na Vest Pointu, 1950. godine -
Frenk Borman, 1964. godine -
Džim Lavel i Frenk Borman, 1965. godine -
Frenk Borman i Džim Lavel (levo) kao piloti misije Džemini 7, 1965. godine -
Posada Apola 8 (Borman, Lavel, Anders) u civilnim odelima, 1968. godine -
Vilijam Anders, Džim Lavel i Frenk Borman, 1968. godine -
Borman tokom poslednjih priprema pred let Apola 8 (u pozadini Džim Lavel), 1968. godine -
U toku leta oko Meseca, Borman 1968. godine -
Borman drži govor nakon misije, 1968. godine -
Frenk Borman na vezi sa Lindonom Džonsonom, 1968. godine -
-
Frenk Borman, Džim Lavel i Vilijam Anders (sleva nadesno), na 40-godišnjicu misije Apolo 8, 2008. godine
.jpg)
.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Burgess, Colin (2013). Moon Bound: Choosing and Preparing NASA's Lunar Astronauts. New York; London: Springer. ISBN 978-1-4614-3854-0.
- ^ „People who said no to a possible moonwalk”. University of Maryland Institute for Advanced Computer Studies.
- ^ Chaikin, Andrew (1999). A Man on the Moon. Time-Life, Inc. ISBN 978-0783556758.
- ^ „Frank Borman bio”. NASA. Arhivirano iz originala 4. 12. 2017. g. Pristupljeno 29. 10. 2017.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Chaikin, Andrew (1999). A Man on the Moon. Time-Life, Inc. ISBN 978-0783556758.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Frenk Borman na sajtu C-SPAN (jezik: engleski)
- Frenk Borman na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Astronautix biography of Frank Borman
- Spacefacts biography of Frank Borman
- Borman at Encyclopedia of Science
- Borman at Spaceacts Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. septembar 2014)
- Frank Borman - The Dark Side of the Moon
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
