Harald Plavozubi
| Harald Plavozubi | |
|---|---|
 Krštenje Haralda od strane sveštenika Pope | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Harald Gormson |
| Datum rođenja | verovatno oko 935. |
| Mesto rođenja | Jeling, Danska |
| Datum smrti | 985./6. |
| Mesto smrti | Jomsborg, Danska |
| Grob | Katedrala u Roskildu |
| Porodica | |
| Supružnik | Gyrid of Sweden, Tove of the Obotrites |
| Potomstvo | Sven I Rašljobradi, Tyra of Denmark, Gunhilde |
| Roditelji | Gorm Stari Tira Danska |
| Dinastija | Knitlinga |
| Kralj Danske Kralj Norveške | |
| Period | Danska (oko 958–oko 986) Norveška (oko 970–oko 975) |
| Prethodnik | Gorm Stari |
| Naslednik | Sven I Rašljobradi |
Harald "Plavozubi" Gormson (staronordijski: Haraldr blátǫnn Gormsson; rođen oko 935 – 985/6) je bio danski i norveški kralj. Tokom Haraldove vladavine, Danska je primila hrišćanstvo (oko 960. godine).
Prelazak na hrišćanstvo[uredi | uredi izvor]
Harald je bio sin Gorma Starog i Tire Danske. Nije pouzdano utvrđen način na koji je Harald prihvatio hrišćanstvo zbog toga što srednjovekovni pisci poput Vidukinda iz Korveja i Adama iz Bremena daju kontradiktorne priče oko toga kako je do toga došlo. Vidukind u svome delu "Res gestae saxonicae" piše da zasluga za hristijanizaciju Danske pripada svešteniku Popi[1]. Adam iz Bremena, u svom delu "Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum" koje je završio 1076. godine (dakle 100 godina nakon Haraldove smrti) navodi da je Haralda na pokrštavanje primorao nemački car Oton I nakon poraza u bici[2]. Oko 400 godina kasnije, Heimskringla, islandska saga, beleži da se Harald, zajedno sa norveškim kraljem Hakonom Sigurdsonom, pokrstio tokom vladavine nemačkog cara Otona II[3]. Popa koga pominje Vidukind je možda onaj koga Adam iz Bremena pominje u vezi sa Erikom Pobedničkim, švedskim vladarem[4]
Vladavina[uredi | uredi izvor]
Harald tokom svoje vladavine nadgleda rekonstrukciju kamenja iz Jelinga i brojne druge javne radove. To je bio način da konsoliduje ekonomsku i vojnu kontrolu nad svojom zemljom. Kružne vikinške tvrđave izgrađene su na četiri strateške lokacije: Treleborg i Borering na Selandu, Nonebaken, Firkat i Agersborg[5]. Šesta slična tvrđava pronađena je u Skaniji. Moguće je da je i nju podigao Harald Plavozubi. Harald je konstruisao najstariji poznati most na jugu Skandinavskog poluostrva. Bio je širok 5 m, a dugačak 760 m. Pritekao je u pomoć Ričardu Neustrašivom prilikom osvajanja Normandije. Nordijske sage predstavljaju Haralda u dosta negativnom svetlu. Od 970. godine nametnuo je svoju vlast i Norveškoj nakon smrti Harolda II Norveškog. Haraldovu vlast uzdrmali su porazi od Nemaca koji su primorali Haralda da napusti tvrđavu Danevirk. Harald je izgubio i kontrolu nad Norveškom. Nemci su se naselili u području između Nemačke i Skandinavije. Harald je uspeo povratiti ove teritorije 983. godine u savezu sa Slovenima koji su podigli ustanak. Međutim, ubrzo je ubijen u pobuni koju je predvodio njegov sin Sven. Smatra se da je umro 986. godine, iako postoje izvori koji 985. godinu navode kao godinu Haraldove smrti.
Nadimak[uredi | uredi izvor]
Haraldov nadimak "Plavozubi" prvi put se spominje u hronici Roskildensa iz 1140. godine[6]. Razlog za to verovatno je bio taj što je Harald imao upadljivo pokvareni zub koga su nazivali plavim. Drugo objašnjenje je da je Harald bio obučen u plavo. Plava boja je predstavljala znak kraljevske moći[7]. Haraldov nadimak preuzet je danas kao naziv za personalnu bežičnu mrežu Blutut (eng. Bluetooth)[8].
Porodično stablo[uredi | uredi izvor]
| 2. Gorm Stari | ||||||||||||||||
| 1. Harald Plavozubi | ||||||||||||||||
| 3. Tira Danska | ||||||||||||||||
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Widukind, Res gestae Saxonicae 3.65, ed. Paul Hirsch and Hans-Eberhard Lohmann, MGH SS rer. Germ. in usum scholarum (Hanover) (1935). pp. 140-141. Translated from Latin by Anders Winroth, © 2006.
- ^ Adam of Bremen; Tschan, Francis Joseph (2002). History of the Archbishops of Hamburg-Bremen. Timothy Reuter. New York: Columbia University Press. str. 55—57. ISBN 978-0-231-12575-8.
- ^ "Heimskringla Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. mart 2016)".
- ^ Adam of Bremen & Tschan 2002, str. 55–57. sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFAdam_of_BremenTschan2002 (help)
- ^ Forte, Angelo; Oram, Richard D.; Pedersen, Frederik (2005). Viking Empires. Cambridge University Press. str. 180. ISBN 978-0-521-82992-2.
- ^ Roskildekrøniken - heimskringla.no
- ^ Hvem var Harald Blåtand? – dr.dk/Undervisning/verdensarv
- ^ Kardach, Jim (3 May 2008). "Tech History: How Bluetooth got its name". EE Times. Pristupljeno 9 June 2014.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Udaljcov, A. D.; Kosminski, J. A.; Vajnštajn, O. L. (1950). Istorija srednjeg veka. Beograd.
- Pejnter, Sidni (1997). Istorija srednjeg veka (284—1500). Beograd: Clio.
- Forte, Angelo; Oram, Richard D.; Pedersen, Frederik (2005). Viking Empires. Cambridge University Press. str. 180. ISBN 978-0-521-82992-2.
- Adam of Bremen; Tschan, Francis Joseph (2002). History of the Archbishops of Hamburg-Bremen. Timothy Reuter. New York: Columbia University Press. str. 55—57. ISBN 978-0-231-12575-8.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Haraldova biografija u Katoličkoj enciklopediji
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
