Hauard Hoks

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Hauard Hoks
Hoks 1940-ih
Lični podaci
Ime po rođenjuHauard Vinčester Hoks
Datum rođenja(1896-05-30)30. maj 1896.
Mesto rođenjaGošen, Indijana, SAD
Datum smrti26. decembar 1977.(1977-12-26) (81 god.)
Mesto smrtiPalm Springs, SAD
UniverzitetUniverzitet Kornel
Porodica
Supružnik
Veza do IMDb-a

Hauard Vinčester Hoks (Gošen, 30. maj 1896 – Palm Springs, 26. decembar 1977) bio je američki filmski reditelj, producent i scenarista. Kritičar Leonard Maltin ga je nazvao „najvećim američkim rediteljem koji nije poznat“.

Svestrani filmski režiser, Hoks je istraživao mnoge žanrove kao što su komedije, drame, gangsterski filmovi, naučna fantastika, film noar, ratni filmovi i vesterni. Njegovi najpopularniji filmovi su Lice sa ožiljkom (1932), Silom dadiilja (1938), Samo anđeli imaju krila (1939), Njegova devojka Petko (1940), Imati i ne imati (1944), Duboki san (1946), Crvena reka (1948), Stvor sa drugog sveta (1951), Muškarci više vole plavuše (1953) i Rio Bravo (1959). Njegovi česti portreti snažnih ženskih likova sa oštrim verbalnim nastupom su definisali „hoksijanske ženu“.

Godine 1942. Hoks je jedini put nominovan za Oskara za najbolju režiju za narednika Jorka (1941). Godine 1974. dobio je Počasnu nagradu Akademije kao „maestralan američki filmsi stvaraoca čiji kreativni napori zauzimaju istaknuto mesto u svetskoj kinematografiji“. Njegov rad je uticao na razne popularne i cenjene reditelje kao što su Martin Skorseze, Robert Altman, Žan-Lik Godar, Džon Karpenter, Rajner Verner Fasbinder i Majkl Man.

Mladost i pozadina[uredi | uredi izvor]

Hauard Vinčester Hoks je rođen u Gošenu, Indijana . Bio je prvorođeno dete Frenka Vinčester Hoksa (1865–1950), bogatog proizvođača papira, i njegove žene Helen Braun (rođena Hauard; 1872–1952), ćerke bogatog industrijalca. Hoksova porodica po očevoj strani bili su američki pioniri, a njegov predak Džon Hoks je emigrirao iz Engleske u Masačusets 1630. Porodica se na kraju nastanila u Gošenu i do 1890-ih bila je jedna od najbogatijih porodica na Srednjem zapadu, uglavnom zahvaljujući veoma profitabilnoj kompaniji Goshen Milling Company.[1]

Hoksov deda po majci 1845–1916), imao je domaćinstvo u Nini u Viskonsinu 1862. godine u dobi od 17 godina. U roku od 15 godina stekao je bogatstvo u gradskoj fabrici papira i drugim industrijskim poduhvatima.[2] Frenk Hoks i Helen Hauard upoznali su se početkom 1890-ih i venčali 1895. godine. Hauard Hoks je bio najstarije od petoro dece i njegovo rođenje su pratili Kenet Nil Hoks (12. avgust 1898 – 2. januar 1930), Vilijam Belindžer Hoks (29. januar 1901 – 10. januar 1969), Grejs Luiz Hoks (17. oktobar)., 1903 – 23. decembar 1927) i Helen Bernis Hoks (1906 – 4. maj 1911). Godine 1898, porodica se vratila u Ninu gde je Frenk Hoks počeo da radi za Howard Paper Company svog tasta.[3]

Stil[uredi | uredi izvor]

Hoks i Loren Bekol, 1943

Hoks je bio svestrani reditelj čija karijera uključuje komedije, drame, gangsterske filmove, naučnu fantastiku, film noar i vesterne. Hoksova sopstvena funkcionalna definicija onoga što čini „dobar film“ karakteristična je za njegov stil bez besmislica: „Tri sjajne scene, nijedna loša“.[4] Hoks je takođe dobrog reditelja definisao kao „nekoga ko te ne nervira“.[5]Prema sopstvenim rečima, njegov stil režije zasniva se na uživanju i jednostavnosti.[6] Njegov stil je bio veoma fokusiran na glumce i trudio se da snimi što je moguće manje tejkove, čime je sačuvao svojstven i prirodan humor za svoje komične komade.[7]

Iako Havks nije bio naklonjen feminizmu, popularizirao je arhetip hoksijanske žene, prikaz žena u snažnijim, manje ženstvenim ulogama.[8] Takve uloge nisu postojale pre 1920-ih i stoga se smatralo retkošću i, prema Naomi Vajz, citiran je kao prototip postfeminističkog pokreta.[9] Još jedna značajna tema koju je nosio kroz njegov rad uključivala je odnos morala i ljudske interakcije. U tom smislu je težio da dramatičnije elemente koncepta ili zapleta prikaže na humorističan način.[6]

Orson Vels je u intervjuu sa Piterom Bogdanovičem rekao za Hauarda Hoksa, u poređenju sa Džonom Fordom, da je „Hoks odlična proza; Ford je poezija“.[10] Uprkos Hoksovom radu u različitim holivudskim žanrovima, on je i dalje zadržao nezavisni senzibilitet. Filmski kritičar Dejvid Tomson napisao je o Hoksu: „Daleko od toga da je bio krotki ispunjivač holivudskih formi, on je uvek birao da ih okrene naopačke. Imati i nemati i Veliki san, navodno avantura i triler, zaista su ljubavne priče. Rio Bravo, očigledno vestern jer svi nose kaubojske šešire – je komična priča. Tobožnje komedije su prožete izloženim emocijama, sa najsuptilnijim pogledima na seksualni rat, i sa iričnim priznanjem nekompatibilnosti muškaraca i žena.“[11] Dejvid Boksvel tvrdi da je delo režisera „optuženo za istorijski i adolescentni eskapizam, ali Hoksovi obožavaoci se raduju njegovom izuzetnom izbegavanju holivudske religioznosti, batosa, mahanja zastavama i sentimentalnosti.[12]

Pisanje i produkcija[uredi | uredi izvor]

Pored karijere filmskog reditelja, Hauard Hoks je napisao ili nadgledao pisanje scenarija za većinu svojih filmova. U nekim slučajevima, on bi prepisao delove scenarija na setu. Zbog pravila Ceha scenarista da režiser i producent ne mogu dobiti zasluge za pisanje, Hoks je retko dobijao kredit. Iako je Sidni Hauard dobio zasluge za pisanje Prohujalo sa vihorom (1939), scenario je zapravo napisalo bezbroj holivudskih scenarista, uključujući Dejvida O. Selznika, Bena Hehta i Hauarda Hoksa. Hoks je bio nezasluženi saradnik mnogih drugih scenarija kao što su Underworld (1927), Maroko (1930), Šangaj Ekspres (1932) i Gunga Din (1939). Hoks je takođe producirao mnoge svoje filmove, ne želeći da radi u velikim filmskim studijima, jer mu je to omogućilo kreativnu slobodu u njegovom pisanju, režiji i glumcima. Hoks bi ponekad napustio filmove koje nije sam producirao. Hoks, međutim, nikada nije razmišljao da produkcija bude pre njegove režije. Na primer, nekoliko filmskih kartica za njegove filmove prikazuje „Režija i produkcija Hauarda Hoksa“ sa „producirano“ ispod „režija“ mnogo manjim fontom. Ponekad njegovi filmovi ne bi pripisali zasluge nijednom producentu. Hoks je otkrio mnoge poznate filmske zvezde kao što su Pol Muni, Džordž Raft, En Dvoržak, Kerol Lombard, Frensis Farmer, Džejn Rasel, Montgomeri Klift, Džoan Dru, Endži Dikinson, Džejms Kan i najpoznatije Loren Bekol.[13]

Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]

Peter Bogdanovič je predložio Muzeju moderne umetnosti da napravi retrospektivu o Hauardu Hoksu kada je bio u procesu izdavanja Hatari!. U marketinške svrhe, Paramaunt je platio deo izložbe koja je održana 1962. godine. Izložba je putovala u Pariz i London. Bogdanovič je za događaj pripremio monografiju. Kao rezultat retrospektive, objavljeno je specijalno izdanje Cahiers du Cinéma, a Hoks je predstavljen u sopstvenom izdanju časopisa Muvi.[14]

Godine 1996, Hauard Hoks je izabran kao broj 4 na listi 50 najvećih režisera Entertainment Weekly-a.[15] Godine 2007. časopis Total Film je Hoksa svrstao na 4. mesto na svojoj listi „100 najvećih filmskih reditelja ikada“.[16] Silom dadilja (1938) bio je na 97. listi AFI-jevog 100 godina...100 filmova Američkog filmskog instituta.[17] Na AFI-jevom AFI-jevom 100 godina...100 komedija Silom dadilja je na listi 14, Njegova devojka Petko (1940) je na listi 19, a Vatrena lopta (1941) na listi 92.[18] U anketama Sight & Sound 2012. o najboljim filmovima ikada snimljenim, šest filmova u režiji Havksa našlo se među 250 najboljih filmova kritike: Rio Bravo (broj 63), Silom dadilja (broj 110), Samo anđeli imaju krila (broj 154), Njegova devojka Petko (broj 171), Duboki san (broj 202) i Crvena reka (broj 235).[19] Šest njegovih filmova trenutno ima 100% rejting na Rotten Tomatoes.[20] Njegovi filmovi Vatrena lopta, Veliki san, Silom dadilja, Njegova devojka Petko, Samo anđeli imaju krila, Crvena reka, Rio Bravo, Lice sa ožiljkom, Narednik Jork, Stvar iz drugog sveta i Dvadeseti vek smatrani su „kulturološki, istorijski ili estetski značajan“ od strane Kongresne biblioteke Sjedinjenih Država i uveden u Nacionalni filmski registar.[21]

Od filmske industrije, dobio je tri nominacije za Izuzetno režisersko dostignuće u filmovima od Saveza američkih režisera za Crvena reka 1949. godine, Veliko nebo 1953. i Rio Bravo 1960.[22][23][24] Uvršten je u Kuću slavnih onlajn filmskog i televizijskog udruženja zbog svoje režije 2005.[25] Za svoj doprinos filmskoj industriji, Hauard Hoks ima zvezdu na holivudskom Bulevaru slavnih u ulici Vajn 1708.[26] Bio je nominovan za Oskara za najbolju režiju 1942. za narednika Jorka,[27] ali je svog jedinog Oskara dobio 1974. kao počasnu nagradu Akademije. Naveden je kao majstor filma čiji kreativni napori zauzimaju istaknuto mesto u svetskoj kinematografiji.[28][29]

Nasleđe[uredi | uredi izvor]

Pedesetih godina 20. veka, Judžin Arčer, filmofil, planirao je da napiše knjigu o važnim američkim filmskim rediteljima kao što je Džon Ford. Međutim, nakon što je pročitao Cahiers du Cinéma, Arčer je saznao da je francuska filmska scena više zainteresovana za Alfreda Hičkoka i Hauarda Hoksa. Knjige o Hoksu nisu pisane sve do šezdesetih, a puna biografija o Havksu nije objavljena do 1997. godine, dvadeset godina nakon njegove smrti.[30] Filmski kritičar Endru Saris naveo je Hauarda Hoksa kao „najmanje poznatog i najmanje cenjenog holivudskog reditelja bilo koje vrste“.[31] Prema profesoru filmskih studija Ijanu Bruksu, Hoks nije toliko poznat kao drugi reditelji, zbog nedostatka povezanosti sa određenim žanrom kao što su Ford sa vesternom i Hičkok sa trilerom. Havks je radio u mnogim žanrovima, uključujući gangster, film noir, muzičku komediju, romantičnu komediju, komediju, vestern, avijaciju i borbe. Štaviše, Hoks je više voleo da se ne druži sa velikim studijima tokom svoje filmske produkcije. Radio je za sve veće studije barem jednom na kratkoročni ugovor, ali mnogi njegovi filmovi su proizvedeni pod njegovim imenom.[30] Jednostavnost njegovih narativa i priča je takođe možda doprinela njegovom nedovoljno prepoznavanju.[30] Komercijalno, njegovi filmovi su bili uspešni, ali je dobio malo priznanja kritičara osim jedne nominacije za Oskara za najbolju režiju za narednika Jorka (izgubio je od Džona Forda za Kako je bila zelena moja dolina), i počasnu nagradu Akademije koja mu je dodeljena dve godine pre njegove smrti.[32]

Neki kritičari ograničavaju Hoksa njegovim akcionim filmovima, opisujući Hoksa kao reditelja koji je producirao filmove sa „muškom pristrasnošću“, međutim akcione scene u Hoksovim filmovima često su bile prepuštene rediteljima druge jedinice, a Hoks je zapravo više voleo da radi u zatvorenom prostoru.[32] Stil Hauarda Hoksa je teško protumačiti, jer ne postoji prepoznatljiv odnos između njegovog vizuelnog i narativnog stila kao u filmovima njegovih savremenih reditelja. Pošto je njegov stil kamere više proizašao iz njegovog načina rada, a ne iz anegdotske ili vizuelne realizacije, njegov rad kamere je nenametljiv, zbog čega se čini da njegovi filmovi imaju malo ili nimalo kinematografskog stila.[32] Hoksov stil se, pre, može okarakterisati kao improvizacioni i kolaborativni.[33] Hoksov rediteljski stil i upotreba prirodnog, razgovornog dijaloga u njegovim filmovima navode se kao veliki uticaj na mnoge zapažene filmske stvaraoce, uključujući Roberta Altmana,[34] Džona Karpentera,[35] i Kventina Tarantina.[36] Njegovom radu se takođe dive mnogi značajni reditelji uključujući Pitera Bogdanovića, Martina Skorsezea, Fransoa Trifoa, Majkla Mana[37] i Žaka Riveta.[38] Žan-Lik Godar ga je nazvao „najvećim američkim umetnikom“.[37][39] Kritičar Leonard Maltin nazvao je Hoksa „najvećim američkim rediteljem koji nije poznat“.[40] Endru Saris u svojoj uticajnoj knjizi filmske kritike Američka kinematografija: reditelji i režije 1929–1968 uključila je Hoksa u „panteon“ 14 najvećih filmskih reditelja koji su radili u SAD.[41] Brajan De Palma je svoju verziju Lice sa ožiljkom posvetio Hoksu i Benu Hehtu.[42] Altman je bio pod uticajem ubrzanog dijaloga His Girl Friday u M*A*S*H-u i kasnijih produkcija.[43][44] Hoks je dobio nadimak „Sivi lisac” od strane članova holivudske zajednice, zahvaljujući njegovoj prerano sedoj kosi.[45]

Neki filmski kritičari Hoksa smatraju autorom kako zbog njegovog prepoznatljivog stila i česte upotrebe specifičnih tematskih elemenata, tako i zbog njegove pažnje prema svim aspektima njegovih filmova, a ne samo režiji.[46] Francuski kritičari povezani sa Cahiers du cinéma, Houksa su poštovali, koji su intelektualizovali njegov rad na način koji je i sam Hoks smatrao umereno zabavnim (njegov rad je u Francuskoj promovisao bioskop The Studio des Ursulines. I iako ga britanski kritičari kruga Sight&Sound u početku nisu shvatili ozbiljno, drugi nezavisni britanski pisci, poput Robina Vuda, divili su se njegovim filmovima. Vud je nazvao Hoksov Rio Bravo svojim najboljim filmom svih vremena.[47]

Refernce[uredi | uredi izvor]

  1. ^ McCarthy 1997, str. 18–19.
  2. ^ McCarthy 1997, str. 25.
  3. ^ McCarthy 1997, str. 27–29.
  4. ^ Breivold 2006, str. 63; Dixon & Foster 2008, str. 99–101, 289
  5. ^ Farr, John (5. 4. 2013). „Genius Uncovered: The Film Legacy of Howard Hawk”. Huffington Post. Pristupljeno 26. 7. 2016. 
  6. ^ a b McBride 1982, str. 2.
  7. ^ McBride 1982, str. 4.
  8. ^ Dixon & Foster 2008, str. 101.
  9. ^ Hillier & Wollen 1997, str. 111–119; McBride 1982, str. 70
  10. ^ Bogdanovich, Peter.
  11. ^ Thomson 1994, str. 322.
  12. ^ Boxwell, David.
  13. ^ Mast 1982, str. 8–9, 28.
  14. ^ Wollen 2002, str. 14.
  15. ^ Staff, EW (19. 4. 1996). „The 50 Greatest Directors and Their 100 Best Movies”. Entertainment Weekly. Meredith Corporation. Pristupljeno 4. 10. 2018. 
  16. ^ „The Greatest Directors Ever by Total Film Magazine”. Filmsite.org. Arhivirano iz originala 26. 4. 2014. g. Pristupljeno 19. 4. 2009. 
  17. ^ „AFI's 100 Greatest American Movies of All Time”. American Film Institute. Pristupljeno 26. 7. 2016. 
  18. ^ „AFI's 100 Funniest American Movies of All Time”. American Film Institute. Pristupljeno 26. 7. 2016. 
  19. ^ "Critics' top 100."
  20. ^ „Howard Hawks – Rotten Tomatoes”. Rotten Tomatoes. Pristupljeno 12. 1. 2019. 
  21. ^ „Complete National Film Registry Listing”. Library of Congress. Pristupljeno 26. 7. 2016. 
  22. ^ „1st Annual DGA Awards Honoring Outstanding Directorial Achievement for 1948”. Directors Guild of America. Directors Guild of America. Pristupljeno 4. 10. 2018. 
  23. ^ „5th Annual DGA Awards Honoring Outstanding Directorial Achievement for 1952”. Directors Guild of America. Directors Guild of America. Pristupljeno 4. 10. 2018. 
  24. ^ „12th Annual DGA Awards Honoring Outstanding Directorial Achievement for 1959”. Directors Guild of America. Directors Guild of America. Pristupljeno 4. 10. 2018. 
  25. ^ „Film Hall of Fame Inductees: Architects”. Online Film & Television Association. Online Film & Television Association. Pristupljeno 4. 10. 2018. 
  26. ^ „Howard Hawks”. Hollywood Walk of Fame. Hollywood Chamber of Commerce. Pristupljeno 26. 7. 2016. 
  27. ^ „The 14th Academy Awards 1942”. Oscars. Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Arhivirano iz originala 11. 10. 2014. g. Pristupljeno 26. 7. 2016. 
  28. ^ „Honorary Award”. Oscars.org. Academy of Motion Picture Arts and Sciences. 17. 7. 2014. Pristupljeno 3. 10. 2018. 
  29. ^ Franks 2004, str. 243
  30. ^ a b v Brookes 2016, str. 2.
  31. ^ Sarris 1968, str. 53.
  32. ^ a b v Brookes 2016, str. 4.
  33. ^ Brookes 2016, str. 5.
  34. ^ „Howard Hawks”. IMDb. Arhivirano iz originala 28. 1. 2017. g. Pristupljeno 20. 9. 2017. 
  35. ^ „John Carpenter: 10 modern films inspired by the genre master”. British Film Institute (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 10. 3. 2017. g. Pristupljeno 20. 9. 2017. 
  36. ^ Child, Ben (12. 1. 2010). „Why Quentin Tarantino wants to be the next Howard Hawks”. The Guardian. Arhivirano iz originala 4. 6. 2017. g. Pristupljeno 20. 9. 2017. 
  37. ^ a b Horne, Philip.
  38. ^ Rivette, Jacques.
  39. ^ Brody, Richard.
  40. ^ Crouse 2005, str. 250.
  41. ^ Sarris 1968.
  42. ^ Martin 1985, str. xii.
  43. ^ Gregory 1973, str. 46
  44. ^ Farr, John (21. 5. 2012). „Genius Uncovered: The Film Legacy of Howard Hawks”. The Huffington Post. Oath. Pristupljeno 17. 10. 2018. 
  45. ^ McCarthy 1997; Fuller 2002, str. 101
  46. ^ Mast 1982, str. 27–35.
  47. ^ Howell, Peter.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хауард_Хокс&oldid=27678327”