Hedarebi
Hedarebi, poznati i pod imenom T'badve, žive u širokom luku koji se proteže od zapadne Barke preko severozapadnih dolina suvog, vulkanskog regiona Sahel.[1] Jedno su od plemena iz plemenskog saveza Beni-Amer, jedne od većih podgrupa naroda Bedža, čija se teritorija proteže od Eritreje preko severoistočnog Sudana do južnog Egipta i koji već hiljadama godina živi duž morske obale. Njihovo muslimansko društvo je patrijahalno. Većina Hedareba su polu nomadski pastiri. Mnogi putuju na velike udaljenosti u potrazi za pašnjacima za svoje životinje, što može uključivati velike grupe kamila, kao i koze i ovce. Hedarebi su poznati kao vešti jahači kamila.
Društvo[uredi | uredi izvor]
Hedarebi žive u sušnim zemljama, u severozapadnim delovima Eritreje i granici sa istočnim Sudanom. Hedarebi imaju pod-plemena kao što su Hašiš, Labat i Halenkua. Hedarebi čine oko 3% ukupne populacije Eritreje[2].
Hedarebi, koji su organizovani u hijerarhijsku društvenu strukturu, poznati su po svojim pastoralnim veštinama, posebno u uzgajanju kamila.
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Na datum koji nikada nije bio precizno određen, najverovatnije krajem 6. veka, delovi Himjarskog plemena iz Šihra u Južnoj Arabiji pronašli su put preko Crvenog mora i stigli u Atbaiju. Gde su zatekli nomadska plemena Bedža koja je kralj Nuba izbacio iz njihovih naselja oko reke Nil i proterao ih nazad u pustinje iz kojih su prethodno došli.[3]
Nakon čega oslabljene Bedže nisu predstavljale značajnu pretnju, zbog čega su pridošlice uspele da prežive i dalje poboljšaju svoj položaj sklapanjem brakova sa kćerkama lokalnih poglavica. Da bi zatim sinovi iz ovih mešovitih brakova preuzeli vlast u sjedinjenom plemenu nad brojnijim Bedžama. Međutim, iako su himjarski doseljenici bili dominantni, od starosedelaca su preuzeli jezik, način života i veru (u to doba nominalno hrišćanstvo). Takođe, fizički izgled pripadnika ovog plemena mešanog porekla se nije značajno razlikovao od izgleda drugih Bedža, zbog toga što su Bedže dale veći doprinos genetskom rezervoaru Hedareba. Ime plemena potiče od reči Hadarab, što je lokalna iskvarena verzija reči Hadarma (stanovnik oblasti Hadramut), kako su Bedže nazivale doseljenike iz plemena Himjar.[3]
Krajem šestog veka preobraćeni su u hrišćanstvo misijom koju je carica Teodora uputila u Nubiju, ali se veruje da njihovo poštovanje nove religije nije bilo ni temeljno niti vrlo strogo i u stvari su obožavali veliki broj bogova: Isis, Mandulis, Min i dr.[3]
Arapski istoričar i geograf Jakubi u opisu jednog od bedžskih kraljevstava, koje je nazvao Tankiš, naveo je da se nalazi između Asuana i Kor Baraka, kao i da je bogato rudnicima zlata i smaragda. Prema njemu stanovnici ovog kraljevstva bili su Hedarebi i njihovi podanici, koje je nazvao Zenafig. Glavni grad kraljevstva bio je Hadjr ili Derbe, koji je ležao u zlatnoj zemlji između Kusa i Ajdaba. Ovaj grad se povezuje sa Dereibom u Vadi Alagi gde se još uvek mogu videti ostaci srednjevekovnih tvrđava.[3]
Oko 850. Bedže su pokrenule pljačkaške pohode na Egipat, nakon čega ih je egipatski sultan porazio i naterao da priznaju njegovu vlast. Ubrzo su rudnici Vadi Alagi ponovo otvoreni 878. godine i nekoliko godina kasnije pljačkaška arapska plemena su u talasima naselila oblast, uglavnom iz plemena Rabia, Beni Tamim i Mudr, koja su se međusobno borila za kontrolu nad njima.[3]
Pleme Rabi'a se udružilo sa plemenom Hedareb sklapajući brakove sa njihovim ženama i uspeli su ih ubediti da pređu iz hrišćanstva na islam. Slično ranijim himjarskim doseljenicima i ovo arapsko pleme je asimilovano.[3]
Hadarebi su bili eksperti za kamile, ali izgleda da su imali i značajan broj goveda. Tokom rata Hadarebi su mogli okupiti malu konjicu, a mnogo veći deo ratnika su bili strelci koji su jahali kamile.[3]
Sredinom 14. veka značajno su oslabljeni, nakon što su rudnici na njihovoj zemlji iscrpljeni i nakon što su njihovu zemlju zaobišli karavani trgovaca i hodočasnika. Krajem veka, deo podanika Hedareba formira nova bedžska plemena Bišarin, Hadendoa i Amarar, koja početkom 15. veka proteruju Haderabe dalje na jug. Konačno su poraženi u 16. veku, kada ih pod vođstvom Amera Kuna, pleme mešanog arapsko nubijskog porekla Džaalin potčinjava i integriše u plemenski savez Beni-Amer.[3]
Jezik[uredi | uredi izvor]
Hederabi govore bedža jezikom kao maternjim, ali većina govori bar još jedan jezik, uglavnom tigre ili arapski jezik. Bedža jezik pripada kušitskoj grani afroazijske porodice.
Religija[uredi | uredi izvor]
Hedarebi su uglavnom pobožni muslimani.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „People and Languages – Embassy of The State of Eritrea”. Arhivirano iz originala 03. 09. 2017. g. Pristupljeno 14. 09. 2017.
- ^ „About Eritrea| People”. Arhivirano iz originala 01. 05. 2018. g. Pristupljeno 14. 09. 2017.
- ^ a b v g d đ e ž z „Hedareb (To-Bdawe) People: Eritrea`S Mixed Arabs And Indigenous Agro-Pastoralist People”.