Carski rez

Carski rez
Carski rez
Klasifikacija i spoljašnji resursi
MKB-9-CM	74
Patient UK	[https://patient.info/doctor/caesarean-section caesarean-section Carski rez]
MeSH	D002585
	[uredi na Vikipodacima]

Carski rez (lat. sectio caesarea) je operativni porođajni zahvat kod koga se porodilji otvara trbuh i materica, pa kroz taj rez vadi dete.

Ovaj zahvat je poznat još iz šesnaestog veka. Izvođen je samo u najtežim slučajevima, kada je život majke bio u opasnosti. Smrtnost je ipak bila visoka, 80%. Usavršavanjem operativne tehnike i napretkom medicine, carski rez nije opasan i smrtnost je neznatna. Carski rez se danas izvodi kod različitih komplikacija u porođaju.

Značaj[uredi | uredi izvor]

Carski rez, može biti intervencija koja spašava živote i predstavlja suštinski deo sveobuhvatne hitne akušerske nege, jer značajno sprečava majčin i perinatalni mortalitet i morbiditet kada je to medicinski opravdano.^[1]

Epidemiologija[uredi | uredi izvor]

Globalno, oko 29,7 miliona porođaja carskim rezom dogodilo se 2015. – skoro duplo više ou odnosu na 2000. godinu (oko 16 miliona) – što je povećanje sa 12 na 21%. Iako su porođaji carskim rezom porasli u svim regionima, iznos povećanja i nivo upotrebe variraju širom sveta.^[1]

U Latinskoj Americi i na Karibima, na primer, carski rez je činio 44% svih porođaja u 2015, više od 10 puta od procenta u zapadnoj i centralnoj Africi (blizu 4%) Preterano visok prosek u Latinskoj Americi i Karibima ukazuje na prekomernu medikalizaciju porođaja; obrnuto, nizak procenat carskih rezova u zapadnoj i centralnoj Africi je alarmantan, što ukazuje na ozbiljan nedostatak pristupa ovoj potencijalno spasavajućoj intervenciji.^[1]

Kanadska stopa carskog reza je bila 26% u periodu 2005–2006. godine.

Australija ima visoku stopu carskog reza, od 31% u 2007.

Svetska zdravstvena organizacija je zvanično povukla svoju prethodnu preporuku o stopi carskog reza od 15% u junu 2010. Njihovo zvanično saopštenje je glasilo:

Ne postoje empirijski dokazi za optimalan procenat. Najvažnije je da ih sve žene kojima je potreban carski rez dobiju .

Više od 50 zemalja ima stope veće od 27%, dok 45 zemalja ima stope manje od 7,5%. Postoje napori da se poboljša pristup i smanji upotreba carskog reza. Globalno, 1% svih porođaja carskim rezom se obavlja bez medicinske potrebe. Sve u svemu, stopa carskog reza je bila 25,7% u periodu 2004–2008.

Ne postoji značajna razlika u stopama carskog reza kada se uporedi kontinuitet babice sa konvencionalnom fragmentiranom negom.[103] Više hitnih carskih rezova — oko 66% — radi se tokom dana, a ne noću.[104]

Stopa je porasla na 46% u Kini i na nivoe od 25% i više u mnogim azijskim, evropskim i latinoameričkim zemljama. U Brazilu i Iranu stopa carskog reza je veća od 40%. Brazil ima jednu od najvećih stopa carskog reza u svetu, sa stopama u javnom sektoru od 35–45%, i 80–90% u privatnom sektoru.