Crkva Svete Petke (Sv. Petra i Pavla) u Mušnikovu
| Crkva Svete Petke (Sv. Petra i Pavla) u Mušnikovu | |
|---|---|
 Crkva Svete Petke | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Mušnikovo |
| Opština | Prizren |
| Vreme nastanka | 1563/1564. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Kosova i Metohije |
Crkva Svete Petke (Sv. Petra i Pavla) u Mušnikovu, u opštini Prizren na Kosovu i Metohiji, sagrađena je i živopisana 1563/1564. godine, da bi bila znatno obnovljena u drugoj polovini 19. veka. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Crkva se nalazi iznad sela Mušnikovo prvobitne posvete apostolima Petru i Pavlu, a čija je zaštitnica danas Sveta Petka.
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla je jednobrodna građevina, pravougaone osnove, sa polukružnom oltarskom apsidom sa unutrašnje strane, a trostranom spolja. U sredini oltarske apside u vidu niše postavljena je časna trpeza od kamena. Prostor crkve je osvetljen preko tri mala i uska, po obliku identična prozora. U zapadnom zidu dozidane priprate nalaze se lučno završena vrata, a iznad njih je polukružna luneta. Crkva je građena od lomljenog kamena, a pokrivena je dvoslivnim krovom sa blago izbačenim kamenim vencem i stepenasto rešenim, što je upečatljiva karakteristika ovoga hrama. Stepenasto rešeno pročelje ulaznoj fasadi hrama daje potrebnu dinamiku koja je u periodu njene obnove bila potrebana kao matrijalni pečat ili beleg veštine mušnikovskih majstora – vlaških pečalbara. Crkva je značajno dograđena i proširena tokom 1866. godine. Spratna kula sa poligonalnom zvonarom na krovu odignuta je 1925. godine.
Po obnovi je srušen zapadni zid, naos proširen za debljinu zida i produžen na zapad, prozori takođe prošireni, a pročelje umesto trougaonog dobilo nadvišeni stepenasti zabat. Prvobitni izgled crkve pokazuje zidanje pritesanim kamenom, bez ukrasa, i spolja trostranu apsidu.
U unutrašnjosti su izvedene samo dve niše neophodne obredu, oltarska i protezisna.
Od prvobitnog fresko-slikarstva sačuvani su samo fragmenti: zagrljeni Petar i Pavle i sveti Teodor na južnom zidu uz ikonostas, četiri arhijereja iz Poklonjenja Agnecu, sveti arhiđakoni Stefan i Roman u đakonikonu i proskomidiji, Bogorodica Šira od nebesa iznad Poklonjenja i Blagovesti sa strana te fragmenti Vaznesenja i Nerukotovorenog obraza na istočnom zidu.
Iako je od prvobitnog fresko slikarstva sačuvan neznatan deo, u zoni stojećih figura na južnom zidu prepoznaje se rad majstora koji je znanja sticao u nekoj od kritskih radionica. Osim grčkih natpisa i stila, odaje ga i retko ikonografsko rešenje predstave sv. Petra i Pavla u zagrljaju, naslikano uz prvobitni ikonostas. Drugi slikar iste družine, koji je živopisao oltar, osetno je skromnije darovitosti.
U crkvi se nalazi novi ikonostas. Sačuvan je i deo carskih dveri nekoliko starih ikona (Svete Petke, Svetih Arhanđela i Svetog Nikole) kao i delovi jevanđelja.
Konzervatorskim radovima na arhitekturi, izvedenim 1962. godine, obrušenoj crkvi je vraćen svod i dvoslivna krovna konstrukcija sa pokrivačem od kamenih ploča.
Uz crkvu, sa njene severne strane, nalazi se više vekovastaro kultno stablo jasena čiji je prečnik debla oko 2 metra.
-
Pogled iz vazduha -
Istočna strana crkve -
Majka Božija - Šira od Nebesa -
Sveti Petar i Pavle
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak spomenika kulture u Prizrenskom okrugu
- Spomenik kulture od izuzetnog značaja
- Crkva Svetog Nikole u Mušnikovu
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Crkva Sv. Apostola (Sv. Petke) — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- Crkva Sv. Petke (Sv. Petra i Pavla) u Mušnikovu
Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://www.sanu.ac.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2009072410055859.
