Crkva Svetog Đorđa u Godoviku
| Crkva Svetog Đorđa u Godoviku | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Godovik |
| Opština | Požega |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 14. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Crkva Svetog Đorđa u Godoviku u neposrednoj okolini Požege, obnovljen je u drugoj polovini 17. veka, predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja, kao i neposredno okruženje koje je zbog svojih ambijentalnih vrednosti zaštićeno, a u kojoj se nalaze kuća Vasilija Popovića iz ugledne godovičke svešteničke porodice, sagrađena oko 1875. godine, česma na lokalitetu „Pijaca”, zidana kamenom sa dve lule podignuta kao zadužbina dvadesetih godina ovog veka, kao i crkva Svetog Ilije, na čijoj se zapadnoj fasadi nalaze spomen ploče sa uklesanim imenima ratnika palim u oslobodilačkim ratovima 1912–1918, sagrađena 1855. godine u baroknom stilu sa karakterističnim zvonikom.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Crkva posvećena Svetom velikomučeniku Georgiju-Đurđicu, po predanju je podignuta u 14. veku, kada i crkva Svetog Ahilija u Arilju i bio je metoh prvobitnog Ariljskog manastira.[1]
Ne postoje pisani tragovi koji prate sudbinu crkve sve do druge polovine 17. veka, kada je obnovljen i od tada funkcioniše kao crkva. Tada je osvećen od strane Patrijarha Arsenija III, 1692. godine, što dokazuje sačuvani antimins, koji se čuva u Crkvenom sudu u Kraljevu. Po dolasku jeromonaha Josifa 1780. godine i njegovim angažovanjem dozidan konak i kameni zid oko konaka i crkve koji danas ne postoje. Obnavljan je ponovo 1808. godine, kada je dograđena priprata, da bi 1813. godine ponovo razrušen. Knez Miloš je 1832. godine poklonio zvono za zvonaru, koje je za vreme Prvog svetskog rata zakopano preko puta nove crkve da ga Austrijanci ne bi pretopili za municiju. Sredinom 19. veka prestaje sa radom izgradnjom nove, veće crkve. Pedesetih godina doživljava još jedno rušenje zbog otvaranja kamenoloma u njegovoj blizini. Poslednji put se obnavlja 1985. godine na zalaganje Zavoda za zaštitu spomenika kulture. Od 1997. godine ponovo je u funkciji.
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Njena arhitektonska vrednost izražena prostornom koncepcijom i pojedinim detaljima odlikuju se obeležjima tradicionalnog graditeljstva. Crkva predstavlja jednobrodnu građevinu sa kubetom iznad naosa, sa kvadratnom osnovom i polukružnom apsidom na istočnoj strani. Zasvedena je poluobličastom svodom, a apsida polukalotom. Građena je od sige i kamena vulkanskog porekla sive boje. Vezivni materijal je krečni malter.[2]
Ikonostas je iz 1813. godine o čemu svedoči zapis na prestonoj ikoni Isusa Hrista i radio ga je Aleksije Lazović iz Zadra. Na ikonostasu su sveti apostoli Petar i Pavle koji u ruci drže maketu crkve po kojoj je rađena poslednja rekonstrukcija. Polijelej je rađen u duborezu i dar je Radoslava Jovanovića. Zvonik pored manastira, odnosno današnje crkve, je od drveta i urađen je 2001. godine. Ulazna vrata su izuzetno mala, naročito severna koja su visoka 120 cm.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Manastir Godovik/Istorija
- ^ „Mesto koje volim/Manastir Đurđic Godovik”. Arhivirano iz originala 29. 05. 2014. g. Pristupljeno 28. 05. 2014.
- ^ Požega.rs/Upoznajte Požegu
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Kompleks Godovik — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- [1]
