Crkva Svetog Arhangela Gavrila u Čajetini
| Crkva Svetog Arhangela Gavrila | |
|---|---|
 Crkva Svetog Arhangela Gavrila | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Čajetina |
| Opština | Čajetina |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Verski objekat |
| Vreme nastanka | 19. vek |
Crkva Svetog Arhangela Gavrila pripada žičkoj eparhiji. Nalazi se u samom centru naselja Čajetina, na teritoriji istoimene opštine. Od Zlatibora je udaljena 5 kilometara, a od Užica 20 kilometara. Crkva je sagrađena u 19. veku i u njoj se nalazi najpoznatiji ikonostas Zlatiborskog okruga.[1]
Istorija crkve[uredi | uredi izvor]
Izgradnja crkve posvećene Saboru Svetog Arhanđela Gavrila u Čajetini započeta je 1886. godine na imanju, koje je unuk rujanskog vojvode serdara Jovana Mićića poklonio za izgradnju crkve i škole. Ugravirana 1890. godina na levoj i desnoj pevnici i sačuvani dokument, iz iste godine, o postavljanju sveštenika Milivoja Obradovića za prvog paroha crkve, ukazuju da je te godine hram završen i počeo sa opsluživanjem. Crkvu je osveštao žički episkop Sava Dečanski. Pored vrednih ikona, crkva poseduje i veoma bogatu biblioteku verske i istorijske literature, komplete verskih časopisa i listova sa 618 naslova. Poseduje 47 bogoslužbenih knjiga sa posvetama značajnih ličnosti SPC i države. Najvrednija knjiga je Jevanđelje, preneto iz Sirogojnske crkve, štampano u Moskvi 1814. godine. U Službeniku, koji se čuva u crkvi, štampanom u Kneževini Srbiji 1838. godine, a za koji se pretpostavlja da je poklon kralja Aleksandra Obrenovića postoji zapis: „Bio sam u Čajetinskoj crkvi 20. avgusta 1893. godine, Aleksandar kralj Srbije". Crkva vodi uredan inventar o ukupno 56 predmeta i knjiga velike kulturne i istorijske vrednosti. U Letopisu crkve zabeležena su imena 559 dobrotvora - utemeljivača i 260 darodavaca. Godine 1962. crkva je obnovljena i proširena dograđivanjem priprate sa zvonikom.[2]
Izgled crkve[uredi | uredi izvor]
Crkva je jednobrodna građevina, sa polukružnom apsidom na istočnoj strani, naosom i pevničkim paraklisom. Svod je iznutra bačvast. Na zapadnoj strani crkve prizidan je zvonik (1963), u gornjem delu ukrašen prozorima, a u donjem delu ima tri prostorije. U srednjem je priprata, levo i desno crkvena kancelarija i prodavnica za verske potrebe. Iste godine popravljen je i krov crkve, skinuto je kube, a preko šindre postavljen crep. U unutrašnjem delu hrama na mermernoj ploči, upisano je 188 velikih dobrotvora, a u crkvenom letopisu 559 dobrotvora utemeljivača, kao i 260 lica koji su dali priloge u raznim predmetima.[3]
Ovaj hram danas čuva veliki broj dragocenih ikona, većim delom rađenih na plehu, veliku biblioteku sa 618 časopisa, 47 bogoslužbenih knjiga sa posvetama najistaknutijih ličnosti pravoslavne crkve i srpkih vladara, koje većinom potiču iz 19. veka.
Slava crkve[uredi | uredi izvor]
Crkva slavi Sabor Svetog Arhangela Gavrila, 26. jula, obeležavajući ga velikom narodnom svetkovinom i vašarom. Mesec dana pred proslavu vršene su pripreme: ugostitelji su nabavljali piće, trgovci raznu ribu, a dan uoči slave stizali su i grnčari, licideri, prodavci bižuterije i voća. Slavlje je počinjalo 25. jula bdenjem u crkvi koje je trajalo do ponoći. Ranim jutrom pristizali su vernici, neki od vernika su dolazili i iz udaljenih sela. Čitavog dana 5—6 orkestara je zabavljalo goste, a uveče se veselje prenosilo u kafane. Goste Zlatibora oduševljavala je neobična narodna nošnja okićena bosiljkom i kadivicom. Tako se nekada obeležavalo slavlje ovog hrama. [4]
Obnova crkve[uredi | uredi izvor]
U aprilu 2016. godine, crkvena opština Čajetina, na čelu sa crkvenim odborom, donela je odluku o obnovi hrama, uz pomoć vernika i građana. Prvi radovi na pokrivci crkve već su počeli.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Crkva Svetog Arhangela Gavrila”. Arhivirano iz originala 09. 04. 2016. g. Pristupljeno 04. 05. 2016.
- ^ „Crkva Sv. Arhangela Gavrila u Čajetini”. Arhivirano iz originala 07. 04. 2016. g. Pristupljeno 24. 05. 2016.
- ^ „Crkva u Čajetini”.
- ^ „Sabor”. Arhivirano iz originala 28. 07. 2016. g. Pristupljeno 04. 05. 2016.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Đenić, S. (2009). Zlatibor - kulturna i istorijska baština od praistorije do danas. Čajetina
- Zlatić, 3. (2013). Manastiri i crkve zlatiborske oblasti. Sirogojno
- Otonarov, P. (1996). Znamenja Zlatibora i okoline. Užice
