Crkva Havaja
| Crkva Havaja | |
|---|---|
 Honolulu Katedrala Svetog Andreja | |
| Osnovni podaci | |
| Osnivač | Kralj Kamehameha IV Kraljica Ema |
| Osnivanje | 1862 |
| Jurisdikcija | Episkopalna crkva SAD |
| Kalendar | gregorijanski |
| www | |
Crkva Havaja (engl. Church of Hawai'i), originalno zvana Havajska reformirana katolička crkva (engl. Hawaiian Reformed Catholic Church) bila je državna i nacionalna crkva Kraljevine Havaji od 1862. do 1893. Bila je to crkvena opština Anglikanske zajednice na Havajima.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Kao mladi princ, Kralj Kamehameha IV posetio je Englesku i bio je impresioniran bogatom ceremonijom Engleske crkve, u poređenju sa surovom jednostavnošću američkih misionara koji su ga školovali kao dete. Njegova supruga kraljica Ema imala je Britanca i odgajana je u kući britanskog anglikanskog lekara. Njihova ceremonija venčanja 1856. godine uključivala je anglikanske molitve, ali ih je morao obaviti ministar kongregacionista.[2]
Godine 1859. kraljica Ema je pisala Viktoriji iz ujedinjenog kraljevstva da zatraži duhovnika iz engleske crkve. Kraljev ministar spoljnih poslova Robert Krihton Vilie takođe je podneo zahteve putem diplomatskih kontakata. 1860. godine, Samuel Vilberforce je predložio da se misija proširi na biskupa koji bi mogao da organizuje novu podružnicu. Vilijam Ingraham Kip iz episkopalne crkve u Kaliforniji takođe je podržao tu ideju, ali je američki građanski rat sprečio bilo kakvu pomoć od njih. Ideju su odobrili Džon Bird Sumner i britanski ministar spoljnih poslova lord Džon Rasel. Prvi episkop bio je Toma Netlehip Stalej, crkva je osvećena 15. decembra 1861.[3]
Slanje Staleja izazvalo je trvenje sa američkim odborom poverenika za strane misije i pre nego što je stigao 1862. godine; čineći ga biskupom smetalo je kongregacionistima, koji su se protivili bilo kojoj vrsti verske hijerarhije. Rufus Anderson, iz američkog odbora, postao je žestoki kritičar, optužujući ga za ritualnost. Zvanično zakupljeno ime „Havajska reformisana katolička crkva“ izazvalo je kritiku kod „papista“. Nakon što je Kralj Kamehameha IV umro, održana je detaljna sahrana koja je upoređena sa papskom visokom misom. Staleja su čak napali američki pisac Mark Tven i drugi koje je nazvao „puritancima“
Crkva Havaja postala je zvanična kraljevska crkva, sa zemljom doniranom iz poseda kraljevske porodice, a ne vlade. Kraljica Ema je krštena, a za njom mladi David Kalakaua koji će kasnije takođe postati kralj. Kraljevski Mauzolej je izgrađen sa privatnom kapelom, koji je u suprotnosti sa jednostavnim grobljima omiljenih od ranijih misionara. Počelo je poštovanje praznika Božića i Velikog petka. Pošto je Kralj Kamehameha IV umro na praznik Svetog Andreja, prva katedrala koju je na Havajima sagradio njegov brat, novi kralj Kralj Kamehameha V nazvana je katedrala Svetog Andreja. Kamen temeljac postavljen je 1867. godine i postao je zvanična rezidencija episkopa. Pokrenute su i dve udružene škole: Devojačka škola Svetog Andreja za devojčice i škola za dečake nazvana po Svetom Albanu, koja je na kraju postala deo škole Iolani. Nakon svrgavanja monarhije 1893. godine i aneksije Sjedinjenih Država 1898. godine, Havajska crkva je raspuštena i postala je Episkopska eparhija Havaja, pošto je teritorijalna nadležnost preneta na Episkopsku crkvu u Sjedinjenim Američkim Državama.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Episcopal Diocese of Hawai'i - History”. web.archive.org. 2007-09-28. Arhivirano iz originala 28. 09. 2007. g. Pristupljeno 2021-01-24.
- ^ „Five Years' Church Work in the Kingdom of Hawaii”.
- ^ „Hawai'i's Holy War”.
- ^ „Episcopal schools have unique calling”. Arhivirano iz originala 13. 10. 2007. g.