Čavela Vargas
| Čavela Vargas | |
|---|---|
.jpg) Čavela Vargas 2009. godine | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Isabel Vargas Lisano |
| Datum rođenja | 17. april 1919. |
| Mesto rođenja | San Hoakin de Flores, provincija Eredija, Kostarika, |
| Datum smrti | 5. avgust 2012. (93 god.) |
| Mesto smrti | Kuernavaka, Morelos, Meksiko, |
| Zanimanje |
|
| Muzički rad | |
| Aktivni period | 1961— 2012 |
| Žanr | |
| Instrumenti |
|
| Izdavačka kuća | RCA Mexicana |
Isabel “Čavela” Vargas Lisano (šp. María Isabel Anita Carmen de Jesús Vargas Lizano; rođena 17. aprila 1919) bila je meksička pjevačica portorikanskog porijekla. Proslavila se svojim interpretacijama klasičnih meksičkih rančera, ali i drugim žanrovima muzike Latinske Amerike i Španije. 2007. godine dodijeljena joj je Gremi nagrada za životno djelo na osmom izdanju Latinskih Gremi nagrada.
Život i karijera[uredi | uredi izvor]
Čavela Vargas rođena je u Kostarici u San Hoakin de Floresu kao kćerka Fransiska Vargasa i Erminije Lisano. Roditelji su joj se ubrzo razveli i bila je stavljena pod brigu ujaka. Sa 17 godina napustila je rodnu Kostariku u pokušaju da zasnuje muzičku karijeru u Meksiku. Godinama je pjevala po barovima i ulicama Meksiko Sitija, a tek je u tridesetim godinama života postala profesionalna pjevačica, objavivši svoj prvi studijski album Noches de Bohemia 1961. godine. Bila je poznata po svom buntovničkom stavu, nastupajući u pantalonama i prepoznatljivom crvenom ponču, kao i po prekomjernom piću i pušenju[1].
Naširoko je bila poznata po svom specifičnom načinu izvođenja meksičkih rančera. Njen hrapavi glas i intimni aranžmani transformisali su čuvene rančere i revolucionarne balade u melanholične jadikovke. Pjevala je često uz pratnju gitare, umjesto cijelog marijači benda. Njen karakterističan stil privukao je pažnju i slavnog pjevača i tekstopisca Hosea Alfreda Himenesa koji joj je pomogao na počecima karijere i koji je ostao blizak prijatelj sve do kraja svog kratkog životnog vijeka. Naziv Čaveline biografije iz 2002. godine „Y Si Quieres Saber de Mi Pasado” čak vuče porijeklo iz jednog stiha pjesme „Un Mundo Raro” od Himenesa[2].
Vargas je uživala ogromnu slavu tokom 1950-ih, 1960-ih i prve polovine 1970-ih godina, nastupajući širom Meksika, kao i u SAD, Francuskoj i Španiji. Usljed zdravstvenih komplikacija uzrokovanih godinama alkoholizma, njena muzička karijera doživjela je zastoj. Na scenu se vratila tek 1991. godine, nastupajući u noćnom klubu „El Hábito” u Kojoakanu u Meksiko Sitiju. Drugi talas slave, naročito u Španiji, doživjela je zahvaljujući španskom reditelju Pedru Almodovaru koji je u više navrata koristio njenu muziku u svojim filmovima[3]. Reditelj se čak pojavljuje u biografskom filmu iz 2017. godine snimljenom o životu pjevačice. Njen posljednji album bio je La Luna Grande iz 2012. godine koji je bio sačinjen od pjesama Federika Garsije Lorke . Nastavila je da nastupa širom svijeta sve do svoje smrti. Umrla je 5. avgusta 2012. godine usljed kardiovaskularnih i respiratornih problema. Njenoj sahrani na Plazi Garibaldi u centru Meksiko Sitija prisustvovalo je na stotine obožavatelja[4].
Privatni život[uredi | uredi izvor]
Vargasini nastupi i njena muzika bile su suptilne reference na njen lični život. Svojom muzikom i performansima dovodila je u pitanje tradicionalno shvatanje muškosti i seksualnosti, pošto je „često odbijala da promijeni zamjenice u ljubavnim pesmama koje su napisali muškarci iz ona u on”[5]. U 81. godini života javno je izjavila da je lezbejka. Bila je bliska sa meksičkom umjetnicom Fridom Kaloi par godina je stanovala sa njom i njenim suprugom, Dijegom Riverom.
Odabrana diskografija[uredi | uredi izvor]
- Con el cuarteto Lara Foster, 1961
- Hacia la vida, 1966
- Corridos de la revolución, 1970
- Amanecí en tus brazos, 1973
- La Original, 1973
- Lamento Borincano, 1973
- Poema 20, 1975
- Noche Bohemia, 1989
- Noche de Ronda, 1989
- Piensa en mí AKA Vuelve, 1991
- Boleros, 1991
- La Llorona, 1994
- Sentimiento de México (vol. 1), 1995
- De México y del Mundo, 1995
- Le canta a México, 1995
- Volver, volver, 1996
- Dos, 1996
- Grandes mementos, 1996
- Macorina, 1994/1996
- Chavela Vargas, 1997
- Pasión bolero, 1999
- Colección de oro, 1999
- Con la rondalla del amor de Saltillo, 2000
- Para perder la cabeza, 2000
- Las 15 grandes de Chavela Vargas, 2000
- Grandes éxitos, 2002
- Para toda la vida, 2002
- Discografía básica, 2002
- Antología, 2004
- Somos, 2004
- En Carnegie Hall, 2004
- La Llorona, 2004
- Cupaima, 2006/2007
- Soledad, 2007
- Piensa en mí, 2009
- Luz de Luna, 2010
- Por mi culpa!, 2010
- Luna Grande, 2012
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ https://www.nytimes.com/2012/08/07/arts/music/chavela-vargas-mexican-ranchera-singer-dies-at-93.html
- ^ https://books.google.ba/books/about/Y_si_quieres_saber_de_mi_pasado.html?id=MIifAAAAMAAJ&redir_esc=y
- ^ https://www.theguardian.com/music/2012/aug/12/chavela-vargas
- ^ https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2012/08/07/158362782/tears-and-tequila-mexico-city-says-goodbye-to-chavela-vargas
- ^ https://www.npr.org/sections/therecord/2012/08/06/158166344/chavela-vargas-legendary-ranchera-singer-has-died
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
