Čavin de Huantar
| Čavin de Huantar | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Čavin de Huantar |
| Mesto | Chavín de Huántar, Chavín de Huantar District, Peru |
| Koordinate | 9° 35′ 34″ J; 77° 10′ 42″ Z / 9.592775° J; 77.178452777778° Z |
| Površina | 1.479 ha (159.200.000 sq ft) |
| Kriterijum | religijska: iii |
| Upis | 1985. (9 sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/330 |
Čavin de Huantar je arheološki lokalitet koji se nalazi u severnom planinskom delu Perua, u Ankaš regionu, 250 km severno od današnje Lime, istočno od kordiljera Blanka, na početku doline Končukos na visini od 3180 m. Prva naselja kulture Čavin, po kojoj je lokalitet dobio ime, su se pojavila oko 1200. p. n. e. i trajala do 500-400. p. n. e. kada su ih nasledile druge kulture. Veoma rano je prepoznat kao jedan od važnijih ceremonijalnih i hodočasnih centara tog vremena. Čavin je postao deo UNESKO Svetske baštine 1985. godine.[1] Neki od pronađenih artefakata mogu se videti u Nacionalnom muzeju u Limi i Nacionalnom muzeju Čavin, koji se nalazi na samom lokalitetu.[2][3]
Istorija arheološkog istraživanja[uredi | uredi izvor]
Hulio Teljo, otac Peruanske arheologije, posvetio je veliki deo svoje karijere pokušavajući da utvrdi da je Čavin bio razlog zbog čega su se sve andske kulture širile po peruanskoj visoravni i obali daleko posle regiona Argentine, Bolivije, Ekvadora. Čavin de Huantar se smatra bitnim ranijim centrom u Centralnim Andima, i njegovo istraživanje se vidi kao ključ za objašnjenje kulturnih promena koje se mogu videti dalje od samog lokaliteta. Motivi kojim je dekorisan lokalitet poslužili su kao simbol Peruanskog nacionalnog identiteta. Prve naučne studije započeo je Teljo 1919. godine kao deo Arheološke ekspedicije odeljenja Ankaš univerziteta San Marko. Teljo se vraćao dva puta na dodatna iskopavanja 1934. i 1940. Teljo je iskopao većinu monumentalne arhitekture na lokalitetu, da bi se ona 17. januara 1945. godine zatrpala velikim klizištem.[2] 1939. američki arheolog Vendel Benet potvrdio je Teljove zaključke i usmerio internacionalnu pažnju na centar i njenu kamenu skulpturu. U narednim decenijama iskopavanja je nastavio Teljov učenik Marino Gonzales. Posle gotovo veka istraživanja, ovaj lokalitet je jedan od najbolje dokumentovanih arheoloških lokaliteta u Peruu.
Izgled lokaliteta[uredi | uredi izvor]
Čavin de Huantar je bio veliki religijski centar Čavin kulture, na lokalitetu postoji veliki hram oblika piramide sa ravnim vrhom koji je bio okružen nižim platformama, trg u obliku slova latiničnog slova U sa potopljenim dvorištem u centru. Unutrašnjost zidova hramova bila je dekorisana skulpturama i urezima. Čavin de Huantar je građen u više faza, prva faza je završena oko 1.200. p. n. e. , a veći deo bio je završen do 750. p. n. e. Lokalitet se koristio kao religijski i ceremonijalni centar do 500. p. n. e. i tad prestaje primarna religijska funkcija i lokalitet okupiraju stanovnici sa udaljenom kulturnom tradicijom Huarez. Lokalitet sadrži veliki broj velikih struktura, uključujući i hramove A, B, C, D i oblasti i zgrade označene kao veliki trg, Kružni trg i stari i novi hram.[2]
Kružni trg[uredi | uredi izvor]
Kružni trg je bio sveto i ritualno bitno mesto u ceremonijalnom centru. Pre 800. godine p. n. e ova lokacija je imala više funkcija, uključujući i atrijum za ulazak u Hram A kroz severne stepenice hrama. Sa tri strane su joj Hramovi A, B i C. Trg je savršeno kružan i skoro 20 metara u prečniku. Pod je bio od žute dijatomejske zemlje.[2]
Stari Hram[uredi | uredi izvor]
Stari hram je sagrađen u ranoj istoriji lokaliteta,okrenut ka sredini lokaliteta. Sastojao se od većinski od prolaza sagrađenih oko kružnog dvorišta. Hram je sadržao obeliske i kamene monumente sa urezima koji prikazuju jaguare i druge životinje u antropomorfnom obliku. U sredini se nalazila galerija u kojoj je pronađena skulptura Lanzon, za šta se veruje da je vrhovno božanstvo Čavin de Huantara. Figura je antropomorfna, sa glavom mačke a telom čoveka.[2]
Novi Hram[uredi | uredi izvor]
Novi hram sagrađen između 500. i 200. p. n. e. Izgrađen je po ugledu na stari hram i trg, i sadrži mnoge reljefne skulpture. Prisutno je i Lanzon božanstvo koje u desnoj ruci drži strombus školjku a u levoj spondilus školjku. Kroz godine se lokalitet razvijao i konstantno se po malo renovirao do oko 500. godine p. n. e. kada je završen i novi hram. Glavna svrha renoviranja je izgleda bila da se omogući skupljanje većeg broja ljudi na jednom mestu, pošto se ceo lokalitet širio.[2]
Galerija slika[uredi | uredi izvor]
-
skulptura Lanzon -
El Kastiljo -
Deo hrama
UNESKO[uredi | uredi izvor]
Čavin de Huantar stavljen je pod zaštitu UNESKA 1985. ѕbog izuzetnog značaja arhitektonskih,tehnoloških i simboličkih dostignuća ranih pre kolumbijskih društava iz peruanskih Anda. Arheološki lokalitet Čavin de Huantar predstavlja eponimni lokalitet Čavin kulture. Celovitost i vizuelni integritet Čavin de Huantara i njegov pejzaž se nisu previše promenili, što se vidi u nastavku tradicionalnih agrikulturnih aktivnosti u okolnim oblastima. Nekoliko puta u svojoj istoriji lokalitet su pogodile elementarne nepogode, od kojih su najveća oštećenja nanela klizišta i poplave iz 1945. i jaki zemljotresi 1970.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Čavin de Huentar kao svetska baština”. UNESKO. Pristupljeno 10. 4. 2017.
- ^ a b v g d đ Silverman, Helaine (2008). Handbook of South American Archeology. str. 681—706.
- ^ „Istraživanje Čavina de Huantara”. Univerzitet Stanford. Pristupljeno 10. 4. 2017.
- ^ „UNESKO”. UNESCO. Pristupljeno 13. 4. 2017.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Silverman, Helaine (2008). Handbook of South American Archeology. str. 681—706.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |