Švedsko-danski rat (1675—1679)
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Švedsko-danski rat 1675-1679 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Švedsko-brandenburški rat | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Švedsko carstvo | Danska-Norveška | ||||||
Švedsko-danski rat 1675-1679. godine treći je oružani sukob Danske i Švedske. Ovaj rat je deo Švedsko-brandenburškog rata.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Švedsko-danski ratovi vođeni su u 16. i 17. veku na kopnu i moru, radi sticanja i održavanja prevlasti u području Baltika. Dinastičke suprotnosti i borbe oko prevlasti između Danske i Švedske postojale su i ranije, ali su se naročito zaoštrile tek drugom polovinom 16. veka kad počinjeda opada moć Hanze.
U severnom sedmogodišnjem ratu (1563—1570) počinju prvi sukobi između švedskih i savezničkih dansko-libečkih pomorskih snaga. Tad je Švedska ojačala svoj položaj na moru, uglavnom na račun Hanze, ali je Danska, zahvaljujući svojoj floti uspela da održi svoje posede u južnom delu Skandinavskog poluostrva i ostrvcima Gotlandu i Saremu, a time i prevlast u Baltičkom moru. U Kalmarskom ratu (1611—1613) Danci su uspeli da zauzmu Kalmar i Jeteborj, a Šveđani u savezu sa Holandijom i Libekom da spreče dalje prodiranje Danaca.
Rat[uredi | uredi izvor]
Danska je 1675. godine u švedsko-brandenburškom ratu ponovno objavila Švedskoj rat. Osim manjih dejstava na kopnu, došlo je 4-5. juna 1676. godine do neodlučne pomorske bitke između švedske flote (25 linijskih brodova) i savezničke dansko-holandske flote (18 linijskih brodova) jugozapadno od ostrva Bornholma. Do ponovnog sudara i švedskog poraza na moru došlo je 11. juna kod ostrva Elanda dok su u bici na kopnu kod Lunda, 14. decembra, Šveđani (oko 6000 ljudi) naneli poraz Dancima. U bici kod Lantskrune od 22. marta 1677. godine, švedske snage nanele su odlučujući poraz jačim danskim snagama. Pri pokušaju švedske eskadre da prodre u Veliki Belt radi sjedinjenja sa glavninom u Baltičkom moru, kod ostrva Mena, Šveđani su 31. maja 1677. godine pretrpeli poraz od danske eskadre, ali to nije narušilo njihovu prevlast na Baltiku. Šveđani su težili da potpuno unište dansku flotu pre sjedinjenja sa savezničkom, no 1. jula kod Kege Buhta pretrpeli su novi poraz. Zahvaljujući floti Danska je očuvala svoje pomorske komunikacije i obalu od švedskih napada, ali se, ipak, mirom u Lundu 1679. godine morala odreći ranijih poseda u Švedskoj i odustati od dalje borbe za prevlast na Baltiku.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 9 (655)