11. dubička pješadijska brigada
| 11. pješadijska brigada (dubička) | |
|---|---|
.jpg) Grb 11. dubičke pješadijske brigade | |
| Postojanje | 1. maj 1993 – 1996. Mesto formiranja: Kozarska Dubica |
| Formacija | brigada |
| Jačina | 5.048[1] prosečno: 3.914[1] |
| Deo | Vojske Republike Srpske |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja | Orden Karađorđeve zvezde |
| Komandanti | |
| Komandant | Rade Pralica (potpukovnik) Ratomir Marinković (potpukovnik) Ljupko Borenović (pukovnik) Miloja Misirača (pukovnik) |
Jedanaesta dubička pješadijska brigada (11. pbr) je bila vojna jedinica Vojske Republike Srpske, u sastavu Prvog krajiškog korpusa. Formirana je 1. maja 1993. iz 11. partizanske brigade (11. partbr)[a] i 1. lpbr[b] „Kozarska Dubica”.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prva mobilizacija ljudi na području Kozarske Dubice izvršena je 30. juna 1991. godine radi odbrane ovog dela Pounja od eventualnih napada iz Hrvatske. Prema podacima, u redovima 11. dubičke pješadijske brigade u proteklom Odbrambeno-otadžbinskom ratu prosečno se borilo 3.914 boraca (od toga 73 žena), njih 224[v] dalo je svoje živote za Republiku Srpsku, dok je 614 ranjeno.[2] Demobilizacija je izvršena početkom 1996.
Ratni put[uredi | uredi izvor]
.JPG)
.JPG)
Brigada je ratovala širom BiH i Hrvatske. Učestvovala je u borbama na slavonskom, dobojskom, posavskom, ozrenskom i bihaćkom ratištu.
Pre reorganizacije kao 11. partizanska brigada oslobodila je Jasenovac na jesen 1991. Brigada je do juna 1992. držala položaje u Zapadnoj Slavoniji, kada je prebačena u Posavinu po izbijanju rata u Bosni. Na leto 1992. brigada je preimenovana u 11. pješadijsku brigadu. Jedan bataljon brigade (570 boraca) na čelu sa Pantelijom Ćurguzom učestvovao je u zauzimanju brda Cer i kasnijim borbama kod Majića, Pavlovića i Tomasovog brda u operaciji oslobađanja Koridora. Bataljon je u junskim bitkama imao 7 mrtvih i 38 ranjenih boraca.[3] Nakon proboja Koridora, u Posavinu su prebačena i preostala dva bataljona brigade. Do kraja oktobra, Dubičana su pomogli zauzimanje Kostreša i Bosanskog Broda. U borbama je poginulo još 35 boraca, a oko 200 je bilo ranjeno.[4]
Krajem maja 1992. Krizni štab Bosanske Dubice, osnovao je 1. pješadijsku brigadu od pripadnika Teritorijalne odbrane. Brigada je imala zadatak da održi mir u opštini budući da su sukobi u Prijedoru pretili da se preliju i u Dubicu.[5]
Prvog maja 1993, 11. dubička brigada je proširena spajanjem sa 1. pješadijskom brigadom. U sastavu je imala skoro 4.000 boraca i najveći deo rata bila je podređena Taktičkoj grupi 5. u sastavu Prvog krajiškog korpusa VRS.[6]
Tokom leta 1994, dva bataljona brigade su učestvovala u odbrani Ozrena tokom napada Armije Republike Bosne i Hercegovine. Jedna minobacačka baterija uključena je u sastav Prve srpske brigade u operaciji Štit 94 u protivnapadu na Bihać.
Nakon što su hrvatske snage zauzele prostore RSK u Zapadnoj Slavoniji u operaciji Bljesak, brigada je osnovala peti bataljon kako bi pojača odbranu matične opštine. Posle sloma RSK u operaciji Oluja, brigada je priključena Operativnoj grupi 10 sa težištem na reci Savi. Od izbeglica iz Hrvatske, formirana su još dva pešadijska bataljona.[7] U drugoj polovini rata glavni štab je bio u selu Krepšić, nedaleko od Brčkog. Nakon operacije Una 95, glavni štab se seli u Kozarsku Dubicu a u selu Krepšić bivši GŠ se transformiše u istureni štab.
Najveća iskušenja brigada je doživela u hrvatskom pokušaju zauzimanja Dubice u operaciji Una 95. Napad je počeo 18. septembra, prebacivanjem hrvatskih izviđača iz 2. gardijske brigade HV na desnu obalu Une. Do kraja dana, pripadnici 11. dubičke brigade, vojne policije, i specijalnih jedinica policije zaustavile su hrvatski napad na ovom pravcu. Odbrana je pojačana dolaskom bataljona Centra vojnih škola ”Rajko Balać” i jednom četom brigade iz Posavine. Sledećeg dana borci brigada su osujetili pokušaj prebacivanja hrvatskih vojnika na desnu obalu Save. Poginulo je 25 boraca VRS na teritoriji opštine Bosanska Dubica.[8]
Sastav[uredi | uredi izvor]
Brigada je 1993. imala 4 pješadijska bataljona, mešovito-artiljerijski divizion (MAD), pozadinski bataljon (rezerva) i štab. Pod štab je spadala komanda, izviđački vod, četa vojne policije, četa veze, inženjerska četa, bataljon PVO i vod ABHO (Atomsko Biološko Hemijska Odbrana). Do kraja rata formirana su još tri pešadijska bataljona.
Po analizi iz 25. septembra 1994. od 3914 pripadnika brigada je imala 227 oficira i 137 podoficira. Od naoružanja 24 komada minobacača 82 mm, 24 komada minobacača 120 mm, 24 protivoklopnih raketa Maljutka. PVO je raspolagala sa 16 jednocevnih protivavionskih topova 20/1 mm, 8 topova 20/3 mm i 12 raketa Strela 2M. Artiljerija je imala 6 haubica od 105 mm, 6 topova 76 mm ZIS, 3 tenka T-34 i jedan oklopni transporter. Brigada je imala 511 motornih vozila od motocikla, automobila, teškog lansirnog mosta LMT4 do kopača rovova. Brigada je imala i lake raketne bacače 57 mm LRL, koji su urađeni u dubičkoj „FPM Mehaniki”.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Fusnote[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Misirača 2018, str. 720
- ^ Obilježen Dan 11.dubičke brigade - RTV-KD Kozarska Dubica
- ^ Janković 2018, str. 134.
- ^ Janković 2018, str. 135.
- ^ Janković 2018, str. 136.
- ^ Janković 2018, str. 140.
- ^ Janković 2018, str. 145.
- ^ Janković 2018, str. 151.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Bilten”, informativni list 11. pešadijske brigade, Kozarska Dubica
- Misirača, Miloja M. (2018). Da se ne zaboravi: Kozarska Dubica u otadžbinskom ratu 1991-1995: 11. pješadijska brigada VRS (dubička) (1st izd.). Kozarska Dubica, Banja Luka. ISBN 9789993841234.
- Janković, Marko (2018). Dubički 20. vijek (1st izd.). Banja Luka: Riznica duhovnog blaga. ISBN 978-99976-619-8-2.
