51. vojvođanska divizija NOVJ

Pedesetprva vojvođanska divizija
Jugoslovenska partizanska zastava
Postojanje	31. oktobar 1944. Mesto formiranja: Novi Sad
Formacija	Sedma vojvođanska brigada Osma vojvođanska brigada Dvanaesta vojvođanska brigada Četrnaesta vojvođanska brigada (od 11. novembra 1945) Artiljerijska brigada (od 25. decembra 1945)
Jačina	oko 5.000 vojnika i oficira na osnivanju 9.582 vojnika i oficira 19. novembra 1944. 11.342 vojnika i oficira 1. januara 1945.
Deo	Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije
Angažovanje	Batinska bitka Virovitički mostobran Završne operacije
Odlikovanja	od strane Vrhovne komande Crvene armije dodeljena počasna titula "Dunavska"

Pedeset prva vojvođanska divizija NOVJ je formirana 31. oktobra 1944. godine u Novom Sadu od Sedme, Osme i Dvanaeste vojvođanske brigade. U njenom sastavu bile su još i Četrnaesta vojvođanska (slovačka) brigada, od 11. novembra i Artiljerijska brigada, 12. novembra 1944. godine. U početku je imala oko 5.000 boraca.

Borbeni put 51. divizije

Odmah posle formiranja, divizija je sa jedinicama Crvene armije, uključena u operaciju forsiranja Dunava u rejonu Batine i kod Apatina. U teškim borbama za mostobrane kod Batine i kod Apatina, od 11. do 23. novembra 1944. godine divizija je po vrlo teškom terenu izloženom vatri nemačke artiljerije i mitraljeza, uspešno sadejstvovala jedinicama Crvene armije i znatno doprinela razbijanju Nemaca na mostobranima. U ovim borbama pretrpela je gubitke od 271 poginulog i 850 ranjenih.

Potom je učestvovala u oslobođenju Baranje i izbila na jugoslovensko-mađarsku granicu. Za pokazanu hrabrost boraca i rukovodilaca, i upornost u oslobođenju Baranje pohvaljena je od strane Vrhovnog štaba NOV i POJ, 1. decembra 1944. godine. Pobedu u ovoj operaciji komanda Crvene armije obeležila je salvom sa 20 artiljerijskih plotuna iz 224 topa, a u znak priznanja za zalaganje i uspehe, Pedesetprvoj diviziji dodelila je počasnu titulu "Dunavska".

Od 1. januara 1945. godine divizija je bila u sastavu novoformirane Treće armije JA. Njene jedinice su kod Barča 18/19. januara prešle na desnu obalu reke Drave, na Virovitički mostobran koji su držali Šesti i Deseti korpus NOVJ, i zauzele položaje kod Podravske Slatine, gde su u sadejstvu sa Šesnaestom vojvođanskom divizijom vodile teške borbe protiv nemačkih i ustaško-domobranskih snaga.

Pod pritiskom jakih nemačkih snaga u operaciji Vukodlak, vojvođanske divizije, uključujući i Pedesetprvu, 8/9. februara 1945. povukle su se na severnu obalu Drave, te su raspoređene za odbranu fronta na Dravi. U nemačkoj operaciji Frilingservahen marta 1945. divizija je učestvovala u likvidaciji nemačkog mostobrana kod Bolmana. U završnim operacijama Jugoslovenske armije za konačno oslobođenje Jugoslavije, divizija se istakla u borbama za oslobođenje Osijeka, 14. aprila; Đurđevca, 2. maja; Koprivnice, 5. maja; Ptuja, 9. maja; a naročito u okruženju i uništenju nemačko-četničke grupacije kod Dravograda od 12. do 15. maja, koja je nastojala da se probije prema Celovecu.

Literatura

• Sreta Savić (1974). 51. vojvođanska divizija. Beograd: Vojnoizdavački zavod. Arhivirano iz originala 17. 03. 2011. g. 
• Vojna enciklopedija (knjiga deveta). Beograd, 1975. godina.