Pređi na sadržaj

Auld Lang Syne

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ilustracija pesme Džona Mejsija Rajta i Džona Rodžersa, oko 1841

"Auld Lang Syne"[1] je popularna pesma, posebno na engleskom govornom području. Tradicionalno, peva se za ispraćaj stare godine u ponoć u novogodišnjoj noći. Osim toga, često se čuje na sahranama, maturama i kao oproštaj ili završetak drugih prilika; na primer, mnogi ogranci izviđačkog pokreta ga koriste za zatvaranje džamborija i drugih funkcija.[2][3]

Tekst je pesme na škotskom jeziku koju je napisao Robert Berns 1788.[4][5] ali je zasnovana na starijoj škotskoj narodnoj pesmi. Godine 1799. postavljena je na tradicionalnu melodiju, koja je od tada postala standardna. „Auld Lang Syne“ je naveden kao brojevi 6294 i 13892 u Indeksu narodnih pesama Roud .

Škotski naslov pesme može se prevesti na standardni engleski kao „staro davno“ ili, manje bukvalno, „davno davno“,[6] „dani prošli“, „davna vremena“ ili „stara vremena“. Shodno tome, "For auld lang syne", kako se pojavljuje u prvom redu refrena, može se slobodno prevesti kao "zbog starih vremena".

Fraza „Auld Lang Syne“ se takođe koristi u sličnim pesmama Roberta Ejtona (1570–1638), Alana Remzija (1686–1757) i Džejmsa Votsona (1711), kao i u starijim narodnim pesmama koje su prethodile Bernsu.[7]

U moderno doba, Metju Fit koristi frazu ,,in the days of auld lang syne“ kao ekvivalent „jednom davno “ u svom prepričavanju bajki na škotskom jeziku. [8]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Robert Berns

Robert Berns je 1788. poslao kopiju originalne pesme Škotskom muzičkom muzeju sa napomenom: „Sledeća pesma, stara pesma, iz starih vremena, koja nikada nije bila štampana, pa čak ni u rukopisu dok je nisam uzeo od jednog starca“.[9]

Neke od tekstova pesnika je zaista „sakupio” umesto da ih je komponovao; balada „Old Long Syne“ koju je 1711. štampao Džejms Votson pokazuje značajnu sličnost u prvom stihu i refrenu sa Bernsovom kasnijom pesmom [10] i skoro sigurno je izvedena iz iste „stare pesme“. Citat prve strofe balade Džejmsa Votsona:

Should Old Acquaintance be forgot,
and never thought upon;
The flames of Love extinguished,
and fully past and gone:
Is thy sweet Heart now grown so cold,
that loving Breast of thine;
That thou canst never once reflect
On old long syne.

Chorus:
On old long syne my Jo,
On old long syne,
That thou canst never once reflect,
On old long syne.

Ispravna je pretpostavka da se ostatak pesme pripiše samom Bernsu.[11]

Pesma je prvobitno imala još jednu melodiju, koja se može pratiti do oko 1700. godine, a Robert Berns ju je smatrao „osrednjom“. Prva dokumentovana upotreba melodije koja se danas obično koristi bila je 1799. godine, u drugom tomu Odabranih pesama Škotske Džordža Tomsona. Pesma je pentatonična škotska narodna melodija, koja je verovatno prvobitno bila živahni ples sa mnogo bržim tempom.[12] Postoji izvesna sumnja da li je ova melodija ona kojoj je Berns prvobitno nameravao da peva svoju verziju pesme.[5] [13]

\relative c' { \set Staff.midiInstrument = #"bagpipe" \key f \major \time 4/4 \partial 4 c4 | f4. f8 f4 a4 | g4. f8 g4 a4 | f4. f8 a4 c4 | d2. d4 | c4. a8 a4 f4 | g4. f8 g4 a4 | f4.( d8) d4( c4) | f2. d'4 | c4.( a8) a4( f4) | g4. f8 g4 d'4 | c4.( a8) a4( c4) | d2. d4 | c4. a8 a4 f4 | g4. f8 g4 a4 | f4.( d8) d4( c4) | f2. \bar "|." } \addlyrics { Should auld ac -- quain -- tance be for -- got and ne -- ver brought to mind? Should auld ac -- quain -- tance be for -- got and auld lang syne? For auld lang syne, my jo, For auld lang syne. We'll tak a cup o' kind -- ness yet for auld lang syne }

Pevanje pesme u novogodišnjoj noći vrlo je brzo postao običaj Škota koji se ubrzo proširio i na druge delove Britanskih ostrva. Kako su Škoti (da ne spominjemo Engleze, Velšane i Irce) emigrirali širom sveta, pesmu su poneli sa sobom.

Verzije "Auld Lang Syne" koje koriste druge tekstove i melodije su opstale kao narodne pesme u izolovanim škotskim zajednicama. [14]

Tekst[uredi | uredi izvor]

Pesma počinje postavljanjem retoričkog pitanja : Da li je u redu da se stara vremena zaborave? Odgovor se uglavnom tumači kao poziv na sećanje na dugogodišnja prijateljstva.[15] Alternativno, „trebalo bi“ se može shvatiti kao „ako“ (izražavanje uslovnog raspoloženja) koje se odnosi na mogući događaj ili situaciju.

Odabrane pesme Škotske Džordža Tomsona objavljene su 1799. godine u kojima je drugi stih o pozdravu i nazdravljanju pomeren na svoju sadašnju poziciju na kraju. [15]

Bernsov originalni škotski stih Standardna engleska verzija



(singable)

Should auld acquaintance be forgot,
and never brought to mind?
Should auld acquaintance be forgot,
and auld lang syne?

Chorus:
For auld lang syne, my jo,
for auld lang syne,
we'll tak' a cup o' kindness yet,
for auld lang syne.

And surely ye'll be your pint-stoup!
and surely I'll be mine!
And we'll tak' a cup o’ kindness yet,
for auld lang syne.

Chorus

We twa hae run about the braes,
and pou'd the gowans fine;
But we've wander'd mony a weary fit,
sin' auld lang syne.

Chorus

We twa hae paidl'd in the burn,
frae morning sun till dine;
But seas between us braid hae roar'd
sin' auld lang syne.

Chorus

And there's a hand, my trusty fiere!
and gie's a hand o' thine!
And we'll tak' a right gude-willie waught,
for auld lang syne.

Chorus

Should old acquaintance be forgot,
and never brought to mind?
Should old acquaintance be forgot,
and auld lang syne?

Chorus
For auld lang syne, my dear,
for auld lang syne,
we'll take a cup of kindness yet,
for auld lang syne.

And surely you'll buy your pint cup!
and surely I'll buy mine!
And we'll take a cup o' kindness yet,
for auld lang syne.

Chorus

We two have run about the hills,
and picked the daisies fine;
But we've wandered many a weary foot,
since auld lang syne.

Chorus

We two have paddled in the stream,
from morning sun till dine;
But seas between us broad have roared
since auld lang syne.

Chorus

And there's a hand my trusty friend!
And give me a hand o' thine!
And we'll take a right good-will draught,
for auld lang syne.

Chorus

Podešavanja i citati melodije[uredi | uredi izvor]

Vilijam Šild (1748–1829)

Čini se da engleski kompozitor Vilijam Šild kratko citira melodiju „Auld Lang Syne“ na kraju uvertire svoje opere Rozina (1782), što je možda njena prva zabeležena upotreba. Tvrdnja da je Berns pozajmio melodiju od Šilda je iz raznih razloga malo verovatna, iako su je obojica mogli vrlo dobro uzeti iz zajedničkog izvora.[16] Problem je u tome što melodije zasnovane na istom skupu plesnih koraka nužno imaju sličan ritam, pa čak i površna sličnost u melodijskom obliku može izazvati veoma snažnu prividnu sličnost melodije u celini. Na primer, Bernsova pesma " Comin' Thro' the Rye " peva se na melodiju koja bi takođe mogla biti zasnovana na "Millerovom venčanju". Poreklo melodije „ Bože sačuvaj kralja “ predstavlja veoma sličan problem i iz istog razloga, jer je takođe zasnovana na plesnoj takti. [17]

Ludvig van Betoven (1770–1827)

Godine 1792. austrijski kompozitor Džozef Hajdn aranžirao je Auld Lang Syne kao jednu od preko 400 aranžmana škotskih narodnih pesama koje su naručili Džordž Tomson i izdavači Vilijam Nejpijer i Vilijam Vajt; [18] njegov aranžman je možda pomogao popularizaciji pesme. [19] Ludvig van Betoven je takođe napisao aranžman Auld Lang Syne ( VoO 156/11) objavljen kao deo njegovih 12 škotskih narodnih pesama (1814). Obe ove klasične verzije koriste originalni žustri ritam.

Godine 1855. Albert Laighton je napisao različite reči za melodiju Auld Lang Syne pod nazivom „Pesma starih ljudi“. Ova pesma je uvrštena u melodiju, Koncertne melodije oca Kempa, objavljene u Bostonu, Masačusets, 1860. [20] Dugi niz godina bila je tradicija Stotonskog muzičkog društva da peva ovu verziju u znak sećanja na one koji su te godine umrli.



U horskoj tradiciji Svete harfe postoji njen aranžman pod nazivom „Plenarni“. Tekst je memento mori i počinje rečima "Hark! from the tomb a doleful sound". Još jedno hrišćansko okruženje, koje koristi naziv „Fair Haven“ za istu melodiju, koristi tekst „Hail! Sweetest, Dearest Tie That Binds“ od Amosa Satona.[21] Na sličan način, 1999. Klif Ričard je objavio postavku Gospodnje molitve (kao „ Milenijumska molitva “) na melodiju. [22]

Britanski vojnici u rovovima u Prvom svetskom ratu pevali su „Mi smo ovde jer smo ovde“ uz melodiju „Auld Lang Syne“.[23]

Kada se peva[uredi | uredi izvor]

Vatromet u Hogmaneju u Edinburgu

Za Novu godinu[uredi | uredi izvor]

„Auld Lang Syne” se tradicionalno peva na kraju novogodišnjih okupljanja u Škotskoj i širom sveta, posebno u zemljama engleskog govornog područja.

U Hogmaneju u Škotskoj, uobičajena je praksa da se svi udružuju sa osobom pored sebe kako bi formirali veliki krug oko plesnog podija. Na početku poslednjeg stiha (And there's a hand, my trusty fiere!/and gie's a hand o' thine!), svako prekrsti ruke na grudima, tako da desna ruka pruži osobi sa leve i i obrnuto. [24] [25] Kada se melodija završi, svi jure u sredinu, držeći se i dalje za ruke. Kada se krug ponovo uspostavi, svi se okreću ispod ruku da bi završili okrenuti ka spolja sa još spojenim rukama. Tradicija pevanja pesme na rastanku, skrštenih ruku, nastala je sredinom 19. veka među masonima i drugim bratskim organizacijama. [26] [27]

Izvan Škotske ruke su često ukrštene od početka pesme, što je u suprotnosti sa škotskim običajem. Škotsku praksu pokazala je kraljica Elizabeta II na proslavama Milenijumske kupole 2000. godine. Neki mediji su joj zamerili što nije "pravilno" prekrstila ruke, nesvesna da ispravno sledi škotsku tradiciju. [28] [29]

U drugim prilikama[uredi | uredi izvor]

Pored proslave Nove godine, „Auld Lang Syne“ se veoma široko koristi da simbolizuje druge „završetke/nove početke“ – uključujući ispraćaje, sahrane (i druge memorijale mrtvih), diplome, kraj žurke, džambori izviđačkog pokreta, izbor nove vlade[30], pa čak i kao signal da se maloprodajna radnja uskoro zatvara. Melodija se takođe široko koristi za druge reči, posebno himne, pesme sportskih i drugih klubova, pa čak i državne himne ( Južna Koreja 1940-ih, i Maldivi do 1972). U Škotskoj i drugim delovima Britanije, posebno se povezuje sa proslavama i spomen obeležjima Roberta Bernsa. Sledeća lista specifičnih upotreba je daleko od sveobuhvatne. [31] [32][33]

U zemljama u kojima se ne govori engleski[uredi | uredi izvor]

"Auld Lang Syne" je prevedena na mnoge jezike, a pesma se peva širom sveta. Pentatonska lestvica pesme odgovara skalama koje se koriste u Koreji, Japanu, Indiji, Kini i drugim azijskim zemljama, što je proširilo popularnost melodije na Istoku. Sledeća lista konkretnih primera detaljno opisuje stvari koje su posebne ili neobične u vezi sa upotrebom pesme u određenoj zemlji i (nužno) nije sveobuhvatna.

  • U Danskoj je pesmu 1927. preveo danski pesnik Jepe Aakjӕr . Slično kao što je Robert Burns koristio dijalekt, Aakjӕr je preveo pesmu na Sallingbomål , oblik jutlandskog dijalekta . Pesma „ Skuld gammel venskab rejn forgo“ je sastavni deo danske tradicije Højskolea, a često je povezan sa više ruralnih područja i starim tradicijama.
  • U Holandiji se melodija koristi kao holandska fudbalska pesma „ Wij houden van Oranje“, u izvođenju Andre Hazesa .
  • U Zapadnom Bengalu i Bangladešu, melodija je bila direktna inspiracija za bengalsku narodnu pesmu „Purano shei diner kotha“ („Sećanja na dobra stara vremena“), koju je komponovao nobelovac Rabindranat Tagore [34] [35] i čini jednu od prepoznatljivijih melodija u Rabindri Sangitu („Rabindrine pesme“), skupu od 2230 pesama i lirskih pesama koje čine okosnicu bengalske muzike.
  • Na Tajlandu je pesma "Samakkhi Chumnum" ( สามัคคีชุมนุม, 'zajedno u jedinstvu') postavljena je na istu melodiju. Uglavnom se peva posle sportskih utakmica. Tajlandski tekstovi su patriotska pesma o kralju i nacionalnom jedinstvu, a mnogi Tajlanđani nisu svesni zapadnog porekla pesme. [36]
  • U Japanu se melodija koristi za pesmu „ Hotaru no Hikari “ (Svetlost svitaca), koja ima drugačiji tekst. „Hotaru no Hikari“ se svira na mnogim maturskim svečanostima, kao i na kraju novogodišnje emisije NHK Kohaku Uta Gasen . Igra se u raznim ustanovama kao što su barovi, restorani ili robne kuće u Japanu kako bi se kupcima javilo da se ustanova uskoro zatvara. [37]
  • U Koreji, pesma je poznata kao "Jakbieol" (작별, Zbogom) ili (ređe) kao "Seokbieol-ui Jeong" (석별의 정, Osjećaj oproštaja). Od 1919. do 1945. služila je kao nacionalna himna korejske vlade u egzilu, a od 1945. do 1948. bila je melodija korejske nacionalne himne. Tekstovi koji su tada korišćeni bili su isti kao aktuelna nacionalna himna Južne Koreje.[38]
  • Pre 1972. to je bila melodija za himnu Maldiva (sa sadašnjim rečima).

Upotreba u filmovima[uredi | uredi izvor]

Snažne i očigledne asocijacije na pesmu i njenu melodiju učinile su je uobičajenom za filmske zvučne zapise od najranijih dana kada slike „pričale“ do danas – veliki broj filmova i epizoda televizijskih serija koristili su je kao pozadinu, uopšteno ali nikako isključivo da dočara Novu godinu.

Zapažene performanse[uredi | uredi izvor]

Frank C. Stanli (1868–1910)

Snimci[uredi | uredi izvor]

Prvi snimak pesme su na voštanom cilindru 1898. godine napravili Englezi Čarls Semjuel Majers i Alfred Kort Haden, koji su je otpevali u demonstraciji nove tehnologije dok su bili na ekspediciji za snimanje aboridžinske australijske muzike sa likovima uključujući Čarlsa Seligmana, VH . R Rivers i Sidni Herbert Rej . Originalni snimak iz 1898. može se čuti na mreži preko veb stranice Britanske biblioteke zvuka.[39]

Kao standard u muzici, "Auld Lang Syne" je od tada mnogo puta sniman, u svim mogućim stilovima, od strane mnogih umetnika, kako poznatih tako i nepoznatih. Prvi komercijalni snimak je verovatno bio Frank C Stanli, koji je snimio pesmu 1910. godine. Krajem 1999. godine, instrumentalno izvođenje američkog saksofoniste Kennija Gija dostiglo je 7. mesto na Billbord Hot 100 nakon objavljivanja kao singl. U vreme puštanja na listu, to je bila najstarija napisana pesma koja je dospela na Hot 100 top liste. [40]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Rennie, Susan (ur.). „Lang Syne”. Dictionary of the Scots Language. Arhivirano iz originala 19. 1. 2012. g. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  2. ^ Honeck, Mischa (2018). Our Frontier Is the World: The Boy Scouts in the Age of American Ascendancy. Ithaca, New York: Cornell University Press. str. 103. ISBN 9781501716201 — preko Google Books. 
  3. ^ „The End of The Jamboree”. Manchester Guardian. 9. 8. 1920. str. 5 — preko Newspapers.com. 
  4. ^ „Robert Burns – Auld Lang Syne”. BBC. 23. 4. 2009. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  5. ^ a b „The History and Words of Auld Lang Syne”. Scotland.org. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  6. ^ Burns, Robert (1947) [Transcribed 1788]. Maine, George Frederick, ur. Songs from Robert Burns 1759–1796 (leather-bound sextodecimo). Collins Greetings Booklets (na jeziku: engleski i škotski). Glasgow: Collins Clear-Type Press. str. 47—48. 
  7. ^ „nls.uk”. nls.uk. Arhivirano iz originala 11. 11. 2013. g. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  8. ^ Higgins, Bernie; Vaughan, David (28. 11. 2004). „'Wee Reid Ridin Hood': Matthew Fitt and His Scots Fairy Tales in Deepest Bohemia”. Radio Prague. Pristupljeno 12. 6. 2017. 
  9. ^ Lindsay, Maurice (decembar 1996) [1959]. „Auld Lang Syne”. The Burns Encyclopedia (New Third izd.). Robert Hale Ltd. ISBN 0-7090-5719-9. Arhivirano iz originala 23. 6. 2010. g. Pristupljeno 28. 12. 2007. 
  10. ^ „nls.uk”. nls.uk. Arhivirano iz originala 11. 11. 2013. g. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  11. ^ Lindsay, Maurice (decembar 1996) [1959]. „Auld Lang Syne”. The Burns Encyclopedia (New Third izd.). Robert Hale Ltd. ISBN 0-7090-5719-9. Arhivirano iz originala 23. 6. 2010. g. Pristupljeno 28. 12. 2007. 
  12. ^ „Electric Scotland history site”. ElectricScotland.com. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  13. ^ Traditional (2006). „Auld Lang Syne”. Traditional Songs from Scotland. Ukmagic.co.uk. Arhivirano iz originala 4. 2. 2021. g. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  14. ^ „For Auld Lang Syne (VWML Song Index SN19469)”. The Vaughan Williams Memorial Library (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-22. 
  15. ^ a b „Electric Scotland history site”. ElectricScotland.com. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  16. ^ „A Caledonian country dance”. Morgan Library & Museum. 3. 12. 2013. Pristupljeno 19. 5. 2019. 
  17. ^ Scholes, Percy A. The Oxford Companion to Music (Tenth izd.). Oxford University Press. 
  18. ^ „Folksong Arrangements by Haydn / Folksong Arrangements by Haydn and Beethoven / Programmes / Home – Trio van Beethoven”. www.triovanbeethoven.at. Pristupljeno 2021-03-07. 
  19. ^ „Auld Lang Syne packaged by Joseph Haydn”. Interlude (na jeziku: engleski). 2015-12-29. Pristupljeno 2021-03-07. 
  20. ^ „Father Kemp and Auld Lang Syne”. Americanmusicpreservation.com. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  21. ^ „Hail! Sweetest, Dearest Tie That Binds;”. Hymntime.com. Arhivirano iz originala 11. 1. 2012. g. Pristupljeno 1. 1. 2012. 
  22. ^ Burden, Ralph. „Cliff Richard – The Miracle of the Millennium Prayer”. reallifestories.org. Pristupljeno 6. 6. 2018. 
  23. ^ Cremer, Clyde (2014). The Life and Times of a World War I Soldier: The Julius Holthaus Story. Bloomington: iUniverse LLC. str. 292. ISBN 978-1-4917-2979-3. 
  24. ^ Christmas in Scotland: Christmas Around the World. 11. World Book, Incorporated. 2001. str. 37. 
  25. ^ Logan, James (1831). The Scottish Gaël; Or, Celtic Manners, as Preserved Among the Highlanders: Being an Historical and Descriptive Account of the Inhabitants, Antiquities, and National Peculiarities of Scotland : More Particularly of the Northern, Or Gäelic Parts of the Country, where the Singular Habits of the Aboriginal Celts are Most Tenaciously Retained. 2. Smith Elder. str. 253. Pristupljeno 30. 12. 2015 — preko ElectricScotland.com. 
  26. ^ Grant, Morag (2021). Auld Lang Syne : a song and its culture. S.l: Open Book Publishers. ISBN 978-1-80064-065-8. OCLC 1288665451. 
  27. ^ „Why do people link hands to sing Auld Lang Syne?”. BBC News. 31. 12. 2021. 
  28. ^ Aslet, Clive (13. 7. 2007). „One doesn't do tantrums and tiaras”. The Telegraph. London. Arhivirano iz originala 5. 5. 2013. g. Pristupljeno 25. 11. 2008. 
  29. ^ „Queen stays at arm's length (This Is Lancashire)”. Arhivirano iz originala 3. 7. 2011. g. Pristupljeno 10. 12. 2010. 
  30. ^ Handover of Hong Kong 1997, "Auld Lang Syne", originally broadcast 30 June 1997 na sajtu YouTube
  31. ^ Bracken, Canor (13. 9. 2013). „Auld Lang Syne a Sincere Tradition”. Gulf Coast. 
  32. ^ Brocklehurst, Steven (31. 12. 2013). „How Auld Lang Syne took over the world”. BBC Scotland. 
  33. ^ Honeck, Mischa (2018). Our Frontier Is the World: The Boy Scouts in the Age of American Ascendancy. Ithaca, New York: Cornell University Press. str. 103. ISBN 9781501716201 — preko Google Books. 
  34. ^ „Bengali Traditional Folk Music – Various Artists – Songs, Reviews, Credits – AllMusic”. AllMusic. 
  35. ^ „Bengali Folk Songs”. Arhivirano iz originala 25. 3. 2015. g. Pristupljeno 4. 4. 2015. 
  36. ^ Kennedy, Paul T.; Danks, Catherine J., ur. (2001). Globalization and National Identities: Crisis or Opportunity?. Springer. str. 109. ISBN 9780333985458 — preko Google Books. 
  37. ^ Gingold, Naomi (22. 6. 2015). „Why do Japanese Stores play Auld Lang Syne when they close?”. The World. 
  38. ^ „What is South Korea's National Anthem and what are its lyrics?”. BBC Music Magazine. Pristupljeno 25. 9. 2021. >
  39. ^ Miles, Tom (15. 2. 2013). „Auld Lang Syne”. Sounds – World and traditional music – Ethnographic wax cylinders. British Library. Arhivirano iz originala 01. 01. 2023. g. Pristupljeno 03. 12. 2023. 
  40. ^ Fred Bronson (8. 1. 2000). „Kenny G hits with auldie but goodie”. Billboard. str. 118. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Auld_Lang_Syne&oldid=26926601”