Pređi na sadržaj

Locust

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Locust su skakavci, kao što je ovaj migratorni skakavac (Locusta migratoria), koji su ušli u migratornu fazu svog života.
Baštenski skakavac, Acanthacris ruficornis, u Gani.
Milioni roja australijskog skakavca pošasti u pokretu.

Locust, od riječi locusta iz vulgarnog latinskog, što znači skakavac (grasshopper),[1] su grupa određenih vrsta kratkorogih skakavaca iz porodice Acrididae koji su u fazi rojenja. Ovi insekti su obično usamljeni, ali pod određenim okolnostima postaju brojniji i mijenjaju svoje ponašanje i navike, postajući društveni. Ne pravi se taksonomska razlika između vrsta locust i grasshopper; osnova za definiciju je da li vrsta formira rojeve u povremeno pogodnim uslovima.

Obično su ovi skakavci bezopasni, njihov broj je mali i ne predstavljaju veliku ekonomsku prijetnju poljoprivredi. Međutim, u odgovarajućim uslovima suše praćene brzim rastom vegetacije, serotonin u njihovim mozgovima izaziva dramatične promjene: počinju da se razmnožavaju u izobilju, postajući društveni i nomadski (opisani kao migratorni) kada njihova populacija postane dovoljno gusta. Oni formiraju grupe nimfi bez krila koje kasnije postaju rojevi krilatih odraslih jedinki. I grupe i rojevi se kreću okolo i brzo gule polja i nanose štetu usjevima. Odrasli su moćni letači; mogu da putuju na velike udaljenosti, gutajući većinu zelene vegetacije gdje god se roj nastani.[2]

Skakavci su formirali kuge još od praistorije. Stari Egipćani su ih rezbarili na svojim grobnicama, a pominju se i u Ilijadi, Mahabharati i Bibliji.[3] Rojevi su opustošili usjeve i bili su uzrok gladi i ljudskih migracija. U skorije vrijeme, promjene u poljoprivrednim praksama i bolji nadzor nad lokacijama gdje rojevi obično nastaju, značili su da se mjere kontrole mogu koristiti u ranoj fazi. Tradicionalni načini suzbijanja zasnivaju se na upotrebi insekticida iz zemlje ili vazduha, ali su se i druge metode koje koriste biološko suzbijanje pokazale efikasnim.

Ponašanje rojeva se smanjilo u 20. vijeku, ali uprkos savremenim metodama nadzora i kontrole, potencijal za formiranje rojeva je i dalje prisutan; kada nastupe pogodni klimatski uslovi i prestane budnost, može da dođe do formiranja pošasti.[4][5] Skakavci su veliki insekti i pogodni su za upotrebu u istraživanju i proučavanju zoologije u učionici. Jestivi su za ljude; jeli su se kroz istoriju i smatraju se specijalitetom u mnogim zemljama.

Rojenje skakavaca[uredi | uredi izvor]

Pustinjski skakavac, postavlja jaja u pijesak.

Locusts su faza rojenja određenih vrsta kratkorogih skakavaca iz porodice Acrididae. Ovi insekti su obično usamljeni, ali pod određenim okolnostima postaju sve brojniji i mijenjaju svoje ponašanje i navike, postajući društveni.[6][7][8]

Pustinjski skakavci u kopulaciji.

Ne pravi se taksonomska razlika između vrsta locust i grasshopper; osnova za definiciju je da li vrsta formira rojeve u povremeno pogodnim uslovima. Na engleskom se termin „locust“ koristi za vrste skakavaca koje se mijenjaju morfološki i u ponašanju pri gužvi, formirajući rojeve koji se razvijaju iz grupi nezrelih faza zvanih „skakači“. Promjena se u tehničkoj literaturi naziva "fenotipska plastičnost zavisna od gustine".[9]

Ove promjene su primjeri faznog polifenizma; prvi ih je analizirao i opisao Boris Uvarov, koji je bio ključan u uspostavljanju Centra za istraživanje protiv skakavaca.[10] Do svojih otkrića je došao tokom proučavanja migratornih skakavaca na Kavkazu, za čije se pojedinačne i stacionarne faze ranije smatralo da su odvojene vrste (Locusta migratoria i L. danica L). On je dvije faze označio kao solitaria i gregaria.[11] Oni se takođe nazivaju stacionarnim i migratornim morfima, iako su njihovi rojevi nomadski, a ne migratorni. Čarls Valentin Rajli i Norman Kridl su takođe bili uključeni u postizanje razumijevanja i kontrole skakavaca.[12][13]

Ponašanje rojenja je odgovor na prenaseljenost. Povećana taktilna stimulacija zadnjih nogu izaziva povećanje nivoa serotonina.[14] To uzrokuje da skakavci mijenjaju boju, jedu mnogo više i mnogo lakše se razmnožavaju. Transformacija skakavca u rojevni oblik je izazvana sa nekoliko kontakata u minuti u periodu od četiri sata.[15] Veliki roj može da se sastoji od milijardi skakavaca rasprostranjenih na površini od nekoliko hiljada kvadratnih kilometara, sa populacijom do 80 miliona po kvadratnom kilometru.[16] Kada se pustinjski skakavci sretnu, njihov nervni sistem oslobađa serotonin, zbog čega se međusobno privlače, što je preduslov za rojenje.[17][18]

Početne grupe gomila skakača poznate su kao „počeci“, a kada se oni udruže u veće grupe, događaj je poznat kao „nalet“. Kontinuirane aglomeracije uspona na regionalnom nivou koje potiču iz niza potpuno odvojenih lokacija za razmnožavanje poznate su kao „pošasti“.[19] Tokom početaka i ranih faza porasta, samo dio populacije skakavaca postaje društven, sa raštrkanim grupama skakavaca raširenih na velikom području. Kako vrijeme prolazi, insekti postaju sve kohezivniji i grupe se koncentrišu na manjem području. U pošasti pustinjskih skakavaca u Africi, na Bliskom istoku i u Aziji koja je trajala od 1966. do 1969. godine, broj skakavaca se povećao sa dvije na 30 milijardi tokom dvije generacije, ali je pokrivena površina smanjena sa preko 100.000 kvadratnih kilometara do 5.000 kvadratnih kilometara.[20]

Usamljene i grupne faze[uredi | uredi izvor]

Solitaria (jedinka) i gregaria (roj) faze pustinjskog skakavca.

Jedna od najvećih razlika između usamljene i grupne faze je ponašanje. Nimfe u grupnoj fazi se privlače jedna drugoj, što se vidi već u drugom stepenu. Ubrzo formiraju grupe od više hiljada pojedinaca. Ove grupe se ponašaju kao kohezivne jedinice i kreću se po pejzažu, uglavnom nizbrdo, ali obilazeći barijere i stapajući se sa drugim grupama. Privlačnost između insekata uključuje vizuelne i mirisne znakove.[21] Čini se da se grupe kreću koristeći sunce. Oni zastaju da bi se hranili u intervalima prije nego što nastave dalje i mogu da pređu desetine kilometara tokom nekoliko nedelja.[11]

Takođe, uočavaju se razlike u morfologiji i razvoju. Kod pustinjskog i migratornog skakavca, na primjer, nimfe grupne faze postaju tamnije sa jako kontrastnim žutim i crnim oznakama, rastu i imaju duži period tokom kojeg ostaju nimfe; odrasli su veći sa različitim proporcijama tijela, manjim polnim dimorfizmom i većim metaboličkim stopama; brže sazrijevaju i ranije počinju da se razmnožavaju, ali imaju niži nivo plodnosti.[11]

Međusobna privlačnost između pojedinačnih insekata nastavlja se u odraslom dobu i oni nastavljaju da djeluju kao kohezivna grupa. Jedinke koje se odvoje od roja lete nazad u masu. Drugi koji zaostanu nakon hranjenja polijeću da se ponovo pridruže roju kada prođe iznad njih. Kada se jedinke na prednjem dijelu roja nastanjuju da se hrane, ostali lete iznad njih i smještaju se u blizini; cijeli roj se ponaša kao odred koji se kotrlja sa prednjom ivicom koja se stalno mijenja. Skakavci dosta vremena provode na zemlji hraneći se i odmarajući, krećući se dalje kada je vegetacija iscrpljena. Oni tada mogu da prelete znatnu udaljenost prije nego što se nastane na lokaciji gdje su prolazne padavine izazvale zeleni talas novog rasta.[11]

Rasprostranjenost i raznovrsnost[uredi | uredi izvor]

Nekoliko vrsta skakavaca roje se kao locusts u različitim djelovima svijeta, na svim kontinentima osim Antarktika i Sjeverne Amerike,[22][23][24] jer se američki skakavac — Schistocerca americana ne roji,[25] a australijski skakavac (Chortoicetes terminifera) se roji širom Australije.[22]

Pustinjski skakavac (Schistocerca gregaria) je vjerovatno najpoznatija vrsta zahvaljujući svojoj širokoj rasprostranjenosti u Sjevernoj Africi, Srednjem istoku i indijskom potkontinentu,[22] kao i njihovoj sposobnosti da migriraju na velike udaljenosti. Velika zaraza zahvatila je veći dio zapadne Afrike u periodu od 2003. do 2004, nakon što je neobično jaka kiša stvorila povoljne ekološke uslove za rojenje. Prve epidemije dogodile su se u Mauritaniji, Maliju, Nigeru i Sudanu 2003. Kiša je omogućila rojevima da se razviju i presele na sjever ka Maroku i Alžiru, prijeteći obradivim površinama.[26][27] Rojevi su prešli Afriku, pojavivši se u Egiptu, Jordanu i Izraelu, prvi put u tim zemljama poslije 50 godina.[28][29] Troškovi suzbijanja zaraze procijenjeni su na 122 miliona dolara, a šteta na usjevima do 2,5 milijardi dolara.[30]

Migratorni skakavac (Locusta migratoria), ponekad klasifikovan u do 10 podvrsta, roji se u Africi, Aziji, Australiji i Novom Zelandu, ali je postao rijetkost u Evropi.[31] Godine 2013. madagaskarski oblik migratornog skakavca formirao je mnoge rojeve od preko milijardu insekata, dostižući status „pošasti“ i pokrivajući oko pola zemlje do marta 2013.[32] Vrste kao što su senegalski skakavac (Oedaleus senegalensis)[33] i afrički pirinčani skakavac (Hieroglyphus daganensis), obje iz Sahela, često pokazuju ponašanje kao Locust i mijenjaju se morfološki pri gužvi.[33]

Sjeverna Amerika je trenutno jedini kontinent osim Antarktika bez autohtone vrste skakavaca. Skakavac stjenovitih planina je ranije bio jedan od najznačajnijih tamošnjih štetočina, ali je izumro 1902. Tokom 1930-ih, u periodu nazvanom prljave tridesete, druga vrsta sjevernoameričkih skakavaca, skakavci sa visokih ravnica (Dissosteira longipennis), dostigla je razmjere pošasti na američkom srednjem zapadu. Danas je skakavac sa visokih ravnica rijetka vrsta, što ostavlja Sjevernu Ameriku bez redovnog rojenja skakavaca.[34]

Odnosi sa ljudima[uredi | uredi izvor]

Antička vremena[uredi | uredi izvor]

Detalj skakavca u fazi locust sa murala iz lova u grobnoj komori Horemheba, u Starom Egiptu, oko 1422–1411. p. n. e.

Proučavanje književnosti pokazuje koliko su pošasti skakavaca bile rasprostranjene tokom istorije. Insekti su stigli neočekivano, često nakon promjene smjera vjetra ili vremena, a posljedice su bile razorne. Stari Egipćani su rezbarili skakavce na grobnicama u periodu od 2470. do 2220. godine prije nove ere. Razorna kuga u Egiptu se takođe pominje u Knjizi izlaska u Bibliji,[20] gdje piše: „i Mojsije ispruži štap svoj nad egipatskom zemljom, i Gospod dovede istočni vjetar na zemlju cijeli taj dan i svu tu noć; a kad bi jutro, istočni vjetar donio je skakavce. I skakavci se popeše na svu egipatsku zemlju, i ustališe se u svim krajevima egipatskim; prije njih nije bilo takvih skakavaca kao oni, niti će ih posle njih biti. Jer su pokrili lice cijele zemlje, tako da je zemlja bila pomračena; i jedoše sve bilje na zemlji i sav plod sa drveća koje je ostavio grad; i ne osta ništa zeleno na drveću, ni u bilju u polju, po svoj zemlji egipatskoj.“[35] Ilijada pominje skakavce koji uzimaju krila da bi izbjegli vatru.[36] Pošasti skakavaca se takođe pominju u Kuranu.[16] U devetom vijeku prije nove ere, kineske vlasti su imenovale službenike za borbu protiv skakavaca.[37] Ljudskoglavi skakavci se takođe pominju u Knjizi otkrivenja.[38]

Aristotel je proučavao skakavce i njihove navike razmnožavanja, a Livije je zabilježio razorni roj pošasti u Kapui 203. godine prije nove ere. Spomenuo je ljudske epidemije nakon pošasti skakavaca koje je povezivao sa smradom od trulih leševa; povezanost izbijanja bolesti kod ljudi sa pošastima skakavaca bila je široko rasprostranjena. Za kugu u sjeverozapadnim provincijama Kine 311. godine nove ere, koja je ubila 98% lokalnog stanovništva, krivi su skakavci, a možda je bila uzrokovana povećanjem broja pacova (i njihovih buva) koji su proždirali leševe skakavaca.[37]

Moderna vremena[uredi | uredi izvor]

Skakavci koji su se nadvili nad Engleskom 1748. Crtež je naslikao Vilijam de la Kur; gravirao R. Vajt, u obilasku Tomasa Penanta u Velsu, 1781.

Tokom poslednja dva milenijuma, pošasti skakavaca nastavile su da se pojavljuju u nepravilnim intervalima sa glavnim zabilježenim epidemijama pustinjskih i migratornih skakavaca u Africi, na Bliskom istoku i u Evropi. Druge vrste skakavaca izazvale su pustoš u Sjevernoj i Južnoj Americi, Aziji i Australaziji; U Kini su zabilježene 173 epidemije u periodu od 1924 godine.[37] Bombajski skakavac (Nomadacris succincta) bio je glavna štetočina u Indiji i jugoistočnoj Aziji u 18. i 19. vijeku, ali je rijetko harao od poslednje epidemije 1908. godine.[39]

U proljeće 1747. godine, skakavci su stigli izvan Damaska i pojeli većinu usjeva i vegetacije u okolnim selima. Jedan lokalni berberin, Ahmed el Budajri, izjavio je: „skakavci su došli kao crni oblak. Pokrili su sve: drveće i usjeve. Neka nas Svemogući Bog spasi!“[40]

Izumiranje skakavaca stjenovitih planina bilo je misterija. U 19. vijeku se širio po zapadu Sjedinjenih Država i djelovima Kanade. Procijenjeno je da Albertov roj iz 1875. pokrivao 510,000 km², što je veće od površine Kalifornije, a da je cijeli roj težio 27,5 miliona tona, sa oko 12,5 triliona skakavaca.[41] Poslednji primjerak je viđen živ u Kanadi 1902. Nedavna istraživanja ukazuju da su mjesta za razmnožavanje ovog insekta u dolinama Stjenovitih planina bila pod stalnim razvojem poljoprivrede tokom velikog priliva rudara zlata,[42] uništavajući podzemna jaja skakavaca.[43][44]

Zaraza 1915. širom Palestine i Sirije bila je jedan od glavnih uzroka velike gladi u Libanu, koja je trajala od 1915. do 1918. a tokom koje je umrlo oko 200,000 ljudi.[45]

Nadgledanje[uredi | uredi izvor]

Euhenio Morales Agasino na ekspediciji nadgledanja populacije skakavaca u Španskoj Sahari 1942.

Rana intervencija je uspješnije sredstvo za suočavanje sa skakavcima od kasnijih akcija kada se rojevi već nagomilaju. Tehnologija za kontrolu populacije skakavaca je sada dostupna, ali organizacione, finansijske i političke probleme može biti teško prevazići. Nadgledanje je ključ za smanjenje štete, a cilj je rano otkrivanje i iskorjenjivanje grupa. U idealnom slučaju, dovoljan dio nomadskih grupa može da se tretira insekticidom prije nego što se dostigne faza rojenja. Postizanje ovog cilja može biti moguće u bogatijim zemljama poput Maroka i Saudijske Arabije, ali susjedne siromašnije zemlje, kao što su Mauritanija, Jemen i druge, nemaju resurse i mogu da djeluju kao izvor rojeva skakavaca koji prijete cijelom regionu.[16]

Nekoliko organizacija širom svijeta prati prijetnju od skakavaca. Oni daju prognoze koje detaljno opisuju regione koji će vjerovatno biti pogođeni pošasti skakavaca u bliskoj budućnosti. U Australiji to radi Australijska komisija za pošasti skakavaca.[46] Organizacija je bila veoma uspješna u suočavanju sa epidemijama u razvoju i ima veliku prednost što ima definisano područje za praćenje i odbranu bez invazija skakavaca sa drugih mjesta.[47] U Centralnoj i Južnoj Africi, nadgledanje vrši Međunarodna organizacija za kontrolu skakavaca za centralnu i južnu Afriku.[48] U zapadnoj i sjeverozapadnoj Africi, nadgledanje vrši Komisija za kontrolu pustinjskih skakavaca u zapadnom regionu Organizacije za hranu i poljoprivredu (FAO), a izvode je agencije za kontrolu skakavaca koje pripadaju svakoj zemlji o kojoj je riječ.[49] FAO takođe prati situaciju na Kavkazu i u centralnoj Aziji, gdje je ugroženo preko 25 miliona hektara obradive zemlje.[50] U februaru 2020. godine, u nastojanju da zaustavi masovne epidemije skakavaca, Indija je odlučila da koristi dronove i specijalnu opremu za praćenje skakavaca i prskanje insekticida.[51]

Kontrola[uredi | uredi izvor]

Priprema za spaljivanje skakavaca u Palestini 1915.

Kroz istoriju, ljudi su mogli malo da urade da zaštite svoje usjeve od uništavanja skakavaca, iako je jedenje insekata možda predstavljalo utjehu. Početkom 20. vijeka, učinjeni su veliki napori da se poremeti razvoj insekata obrađivanjem zemlje gdje su položena jaja, prikupljanjem skakača mašinama za hvatanje, ubijanjem bacačima plamena, zarobljavanjem u jarcima i drobljenjem valjcima, kao i drugim mehaničkim metodama.[20] Do 1950-ih, otkriveno je da je organohlorid dieldrin izuzetno efikasan insekticid, ali je kasnije zabranjen za upotrebu u većini zemalja zbog njegove postojanosti u životnoj sredini i bioakumulacije u lancu ishrane.[20]

Avion kompanije Cessna, iz Međunarodne organizacije za kontrolu populacije crvenih skakavaca, prska crvene skakavce u Nacionalnom parku Iku Katavi, u Tanzaniji 2009.

U godinama kada je potrebna kontrola suzbijanja skakavaca, skakači se rano ciljaju primjenom kontaktnih pesticida na bazi vode pomoću prskalica na traktoru. Ovo je efikasno, ali sporo i radno intenzivno, a gdje je moguće, izvodi se prskanje koncentrovanih rastvora insekticida iz aviona preko insekata ili vegetacije kojom se hrane.[52] Upotreba prskanja kontaktnih pesticida ultra male zapremine iz aviona u preklapajućim oblastima je efikasna protiv nomadskih grupa i može se koristiti za brzo tretiranje velikih površina zemlje.[47] Druge moderne tehnologije koje se koriste za planiranje kontrole skakavaca uključuju GPS, GIS alate i satelitske snimke, a kompjuteri obezbjeđuju brzo upravljanje podacima i analizu.[53][54]

Skakavci koje je ubila prirodno prisutna gljiva Metarhizium, ekološki prihvatljiv način biološke kontrole.[55]

Biološki pesticid za kontrolu skakavaca testiran je širom Afrike od strane multinacionalnog tima 1997. godine.[56] Osušene spore gljive Metarhizium acridum, prskane u oblastima za razmnožavanje probijaju egzoskelet skakavca prilikom klijanja i upadaju u tjelesnu šupljinu, izazivajući smrt.[57] Gljivica se prenosi sa insekta na insekta i opstaje u tom području, čineći ponovljeni tretman nepotrebnim.[58] Ovaj pristup kontroli skakavaca korišćen je u Tanzaniji 2009. za tretiranje površine od oko 10,000 hektara u Nacionalnom parku Iku Katavi, koji je bio zaražen rojem odraslih skakavaca. Epidemija je obuzdana, a slonovi, nilski konji i žirafe prisutni u tom području nisu povrijeđeni.[48]

Krajnji cilj u suzbijanju skakavaca je upotreba preventivnih i proaktivnih metoda koje u najmanjoj mogućoj mjeri narušavaju životnu sredinu. Ovo bi učinilo poljoprivrednu proizvodnju lakšom i sigurnijom u mnogim regionima u kojima je uzgoj usjeva od vitalnog značaja za opstanak lokalnog stanovništva.[19]

Kao eksperimentalni modeli[uredi | uredi izvor]

Skakavac je veliki i lak za podizanje i uzgoj, zbog čega se kkoristi kao eksperimentalni model u istraživačkim studijama. Korišćen je u istraživanjima evolucione biologije i da bi se otkrilo u kom stepenu su zaključci postignuti o drugim organizmima, kao što su voćna mušica (Drosophila) i kućna muva (Musca), primjenjivi na sve insekte.[59][60] Takođe, skakavci su pogodna školska laboratorijska životinja, zbog svoje robusnosti i lakoće sa kojom se mogu uzgajati i rukovati.[61]

Kao hrana[uredi | uredi izvor]

Skakavci na ražnju u Pekingu, Kina .

Skakavci su jestivi insekti i smatraju se mesom. Nekoliko kultura širom svijeta konzumira insekte, a skakavci se smatraju specijalitetom i jedu ih u mnogim afričkim, bliskoistočnim i azijskim zemljama. Korišćeni su kao hrana kroz istoriju.[62]

Mogu da se kuvaju na mnogo načina, ali se često prže, dime ili suše.[63] U Bibliji je zabilježeno da je Jovan Krstitelj jeo skakavce i divlji med (grč. ἀκρίδες καὶ μέλι ἄγριον; романизовано: akrídes kaì méli ágrion) dok je živio u pustinji.[64][65] Međutim, zbog tradicije da se on prikazuje kao askeza, pokušavato je da se objasni da su skakavci u stvari bili odgovarajuća asketska vegetarijanska hrana, kao što je pasulj rogač, bez obzira što riječ ἀκρίδες znači jednostavno skakavac,[66] a u Jevanđelju po Marku, istaknuto je da je Jovan Krstitelj redovno jeo skakavce dok je bio u pustinji.[67]

Tora, iako zabranjuje upotrebu većine insekata kao hrane, dozvoljava konzumaciju određenih skakavaca, crvenih, žutih, pjegasto sivih i bijelih, koji se smatraju dozvoljenim.[68][69] U islamskoj jurisprudenciji, jedenje skakavaca se smatra da je halal,[70][69] a postoje zapisi da je islamski prorok Muhamed jeo skakavce tokom vojnog napada sa svojim saborcima.[71]

Skakavci se jedu na Arabijskom poluostrvu, uključujući Saudijsku Arabiju,[72] gdje je potrošnja skakavaca porasla oko Ramazana, posebno u regionu El Kasim 2014, pošto mnogi Saudijci vjeruju da su zdravi za jelo. Saudijsko ministarstvo zdravlja, upozorilo je da ih pesticidi koje koriste protiv skakavaca čine nesigurnim.[73][74] Jemenci takođe jedu skakavce i izrazili su nezadovoljstvo zbog vladinih planova da koriste pesticide za njihovu kontrolu.[75] Abd el Salam Šabini je opisao recept za skakavce iz Maroka.[76] Evropski putnici iz 19. vijeka su posmatrali Arape u Arabiji, Egiptu i Maroku kako prodaju, kuvaju i jedu skakavce.[77] Oni su istakli da su se u Egiptu i Palestini jeli skakavci, a da su u Palestini, oko rijeke Jordan, u Egiptu, u Arabiji i u Maroku Arapi jeli skakavce, dok ih sirijski seljaci nisu jeli.[78]

U regionu Hauran, Felasi koji su bili siromašni i patili su od gladi, jeli su skakavce nakon što su im odstranili crijeva i glavu, dok su ih beduini gutali cijele.[79] Sirijci, Kopti, Grci, Jermeni i drugi hrišćani, kao i sami Arapi, pričali su o tome da su se u Arabiji često jeli skakavci, a jedan Arap je jednom evropskom putniku opisao različite vrste skakavaca koje su Arapi voljeli kao hranu.[80][81] Persijanci koriste antiarapsko rasno vrijeđanje „Arabe malakh-khor" (pers. عرب ملخ خور, dosl. arapski jedač skakavaca) protiv Arapa.[82][83][84][85]

Skakavci daju oko pet puta više jestivih proteina po jedinici stočne hrane od goveda, a pri tome proizvode niže nivoe gasova staklene bašte.[86] Stopa konverzije hrane kod pravokrilaca je 1,7 kg/kg,[87] dok je za govedinu tipično oko 10 kg/kg.[88] Sadržaj proteina u svježoj težini je između 13 i 28 g / 100 g za odrasle skakavce, 14–18 g / 100 g za larve, u poređenju sa 19–26 g / 100 g za govedinu.[89][90] Izračunati odnos efikasnosti proteina je nizak, sa 1,69 za protein skakavaca u poređenju sa 2,5 za standardni kazein.[91] Porcija od 100 g pustinjskog skakavca daje 11,5 g masti, od kojih je 53,5% nezasićenih, i 286 mg holesterola.[91] Među masnim kisjelinama, najzastupljenije su palmitoleinska, oleinska i linolenska kisjelina. Prisutne su različite količine kalijuma, natrijuma, fosfora, kalcijuma, magnezijuma, gvožđa i cinka.[91]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Harper, Douglas. „locust”. Online Etymology Dictionary. 
  2. ^ Antsey, Michael; Rogers, Stephen; Swidbert, R.O.; Burrows, Malcolm; Simpson, S.J. (30. 1. 2009). „Serotonin mediates behavioral gregarization underlying swarm formation in desert locusts”. Science. 323 (5914): 627—630. Bibcode:2009Sci...323..627A. PMID 19179529. S2CID 5448884. doi:10.1126/science.1165939. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  3. ^ The Mahabharata. Penguin Books India. 2010. ISBN 978-0-14-310016-4. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  4. ^ Stone, Madeleine (2020-02-14). „A plague of locusts has descended on East Africa. Climate change may be to blame.”. National Geographic. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  5. ^ Ahmed, Kaamil (20. 3. 2020). „Locust crisis poses a danger to millions, forecasters warn”. The Guardian. ISSN 0261-3077. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  6. ^ Simpson, Stephen J.; Sword, Gregory A. (2008). „Locusts”. Current Biology. 18 (9): R364—R366. PMID 18460311. doi:10.1016/j.cub.2008.02.029 Slobodan pristup.  open access publication - free to read
  7. ^ „Frequently Asked Questions (FAQs) about locusts”. Locust watch. FAO. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  8. ^ „Grasshoppers”. Animal Corner. Arhivirano iz originala 8. 4. 2015. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  9. ^ „Journal of Insect Physiology”. sciencedirect.com. oktobar 2019. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  10. ^ Baron, Stanley (1972). „The desert colust”. New Scientist: 156. ISSN 0262-4079. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  11. ^ a b v g Dingle, Hugh (1996). Migration : The Biology of Life on the Move. Oxford University Press. str. 273—274. ISBN 978-0-19-535827-8. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  12. ^ „Charles Valentine Riley”. britannica.com. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  13. ^ Holliday, N.J. (1. 2. 2006). „Norman Criddle: Pioneer Entomologist of the Prairies”. Manitoba History. Manitoba Historical Society. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  14. ^ Morgan, James (29. 1. 2009). „Locust swarms 'high' on serotonin”. BBC News. Arhivirano iz originala 10. 10. 2013. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  15. ^ Rogers, S. M.; Matheson, T.; Despland, E.; Dodgson, T.; Burrows, M.; Simpson, S. J. (2003). „Mechanosensory-induced behavioral gregarization in the desert locust Schistocerca gregaria”. Journal of Experimental Biology. 206 (22): 3991—4002. PMID 14555739. S2CID 10665260. doi:10.1242/jeb.00648 Slobodan pristup.  open access publication - free to read
  16. ^ a b v Showler, Allan T. (2008). „Desert locust, Schistocerca gregaria Forskål (Orthoptera: Acrididae) plagues”. Ur.: John L. Capinera. Encyclopedia of Entomology. Springer. str. 1181—1186. ISBN 978-1-4020-6242-1. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  17. ^ Stevenson, P. A. (2009). „The key to Pandora's box”. Science. 323 (5914): 594—595. PMID 19179520. S2CID 39306643. doi:10.1126/science.1169280. 
  18. ^ Callaway, Ewen (29. 1. 2009). „Blocking 'happiness' chemical may prevent locust plagues”. New Scientist. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  19. ^ a b Showler, Allan T. (4. 3. 2013). „The Desert Locust in Africa and Western Asia: Complexities of War, Politics, Perilous Terrain, and Development”. Radcliffe's IPM World Textbook. University of Minnesota. Arhivirano iz originala 8. 4. 2015. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  20. ^ a b v g Krall, S.; Peveling, R.; Diallo, B.D. (1997). New Strategies in Locust Control. Springer Science & Business Media. str. 453—454. ISBN 978-3-7643-5442-8. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  21. ^ Guo, Xiaojiao; Yu, Qiaoqiao; Chen, Dafeng; Wei, Jianing; Yang, Pengcheng; Yu, Jia; Wang, Xianhui; Kang, Le (2020). „4-Vinylanisole is an aggregation pheromone in locusts”. Nature. 584 (7822): 584—588. Bibcode:2020Natur.584..584G. PMID 32788724. S2CID 22110631. doi:10.1038/s41586-020-2610-4. 
  22. ^ a b v Harmon, Katherine (30. 1. 2009). „When Grasshoppers Go Biblical: Serotonin Causes Locusts to Swarm”. Scientific American. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  23. ^ Wagner, Alexandra M. (2008). „Grasshoppered: America's response to the 1874 Rocky Mountain locust invasion” (PDF). Nebraska History. 89 (4): 154—167. Arhivirano iz originala (PDF) 15. 04. 2021. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  24. ^ Yoon, Carol Kaesuk (23. 4. 2002). „Looking Back at the Days of the Locust”. The New York Times. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  25. ^ Thomas, M. C. (maj 1991). The American grasshopper, Schistocerca americana americana (Drury) (Orthoptera: Acrididae) (PDF). Entomology Circular No. 342. Florida Department of Agriculture and Consumer Services. Arhivirano iz originala (PDF) 17. 03. 2020. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  26. ^ „FAO issues Desert Locust alert: Mauritania, Niger, Sudan and other neighbouring countries at risk”. Rome: Food and Agriculture Organization. 20. 10. 2003. Arhivirano iz originala 31. 03. 2017. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  27. ^ „Desert Locusts Plague West Africa”. Morning Edition. NPR. 15. 11. 2004. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  28. ^ „Desert Locust Archives 2003”. Food and Agriculture Organization. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  29. ^ „Desert Locust Archives 2004”. Food and Agriculture Organization. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  30. ^ „The Desert Locust Outbreak in West Africa”. OECD. 23. 9. 2004. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  31. ^ Chapuis, M-P.; Lecoq, M.; Michalakis, Y.; Loiseau, A.; Sword, G. A.; Piry, S.; Estoup, A. (1. 8. 2008). „Do outbreaks affect genetic population structure? A worldwide survey in a pest plagued by microsatellite null alleles”. Molecular Ecology. 17 (16): 3640—3653. PMID 18643881. S2CID 4185861. doi:10.1111/j.1365-294X.2008.03869.x. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  32. ^ Botelho, Greg (28. 3. 2013). „Plague of locusts infests impoverished Madagascar”. CNN. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  33. ^ a b Uvarov, B.P. (1966). „Phase polymorphism”. Grasshoppers and Locusts (Vol. 1). Cambridge University Press. 
  34. ^ „The High Plains Grasshopper” (pdf). ageconsearch.umn.edu. Pristupljeno 22. 3. 2022. [mrtva veza]
  35. ^ Book of Exodus. str. 10: 13—15. 
  36. ^ Homer. „Iliad 21.1”. Perseus Tufts. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  37. ^ a b v McNeill, William H. (2012). Plagues and Peoples. Springer Science & Business Media. str. 146. ISBN 978-0-385-12122-4. 
  38. ^ „Bible Gateway passage: Revelation 9:7 - King James Version”. Bible Gateway. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  39. ^ „Bombay locust – Nomadacris succincta”. Locust Handbook. Humanity Development Library. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  40. ^ Grehan, James (2014). Twilight of the Saints:Everyday Religion in Ottoman Syria and Palestine. Oxford University Press. str. 1. 
  41. ^ „Melanoplus spretus, Rocky Mountain grasshopper”. Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  42. ^ „Encarta Reference Library Premium 2005 DVD: Rocky Mountain Locust”. 22. 11. 2004. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  43. ^ Ryckman, Lisa Levitt (22. 6. 1999). „The great locust mystery”. Rocky Mountain News. Arhivirano iz originala 28. 2. 2007. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  44. ^ Lockwood, Jeffrey A. (2005). Locust: the Devastating Rise and Mysterious Disappearance of the Insect that Shaped the American Frontier. Basic Books. ISBN 978-0-465-04167-1. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  45. ^ Ghazal, Rym (14. 4. 2015). „Lebanon's dark days of hunger: The Great Famine of 1915–18”. The National. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  46. ^ „Role of the Australian Plague Locust Commission”. Department of Agriculture, Forestry and Fisheries. Commonwealth of Australia. 14. 6. 2011. Arhivirano iz originala 15. 7. 2014. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  47. ^ a b Krall, S.; Peveling, R.; Diallo, B.D. (1997). New Strategies in Locust Control. Springer Science & Business Media. str. 4—6. ISBN 978-3-7643-5442-8. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  48. ^ a b „Red Locust disaster in Eastern Africa prevented”. Food and Agriculture Organization. 24. 6. 2009. Arhivirano iz originala 22. 03. 2022. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  49. ^ „Countries take responsibility for regional desert locust control”. FAO. 2015. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  50. ^ „Locusts in Caucasus and Central Asia”. Locust Watch. Food and Agriculture Organization. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  51. ^ „India buys drones, specialist equipment to avert new locust attack”. Reuters. 19. 2. 2020. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  52. ^ „Control”. Locusts in Caucasus and Central Asia. Food and Agriculture Organization. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  53. ^ Ceccato, Pietro. „Operational Early Warning System Using Spot-Vegetation And Terra-Modis To Predict Desert Locust Outbreaks” (PDF). Food and Agriculture Organization. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 5. 2014. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  54. ^ Latchininsky, Alexandre V.; Sivanpillai, Ramesh (2010). „Locust Habitat Monitoring And Risk Assessment Using Remote Sensing And GIS Technologies” (PDF). University of Wyoming. Arhivirano iz originala (PDF) 30. 12. 2015. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  55. ^ „CSIRO ScienceImage 1367 Locusts attacked by the fungus Metarhizium”. CSIRO. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  56. ^ Lomer, C.J.; Bateman, R.P.; Johnson, D.L.; Langewald, J.; Thomas, M. (2001). „Biological Control of Locusts and Grasshoppers” (PDF). Annual Review of Entomology. 46: 667—702. PMID 11112183. S2CID 7267727. doi:10.1146/annurev.ento.46.1.667. Arhivirano iz originala (PDF) 8. 11. 2020. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  57. ^ Bateman, R.; Carey, M.; Moore, D.; Prior (1993). „The enhanced infectivity of Metarhizium flavoviride in oil formulations to desert locusts at low humidities”. Annals of Applied Biology. 122: 145—152. doi:10.1111/j.1744-7348.1993.tb04022.x.  Tekst „first4{C.” ignorisan (pomoć);
  58. ^ Thomas, M.B.; Gbongboui, C.; Lomer, C.J. (1996). „Between-season survival of the grasshopper pathogen Metarhizium flavoviride in the Sahel”. Biocontrol Science and Technology. 6 (4): 569—573. doi:10.1080/09583159631208. 
  59. ^ Kellogg, Elizabeth A.; Shaffer, H. Bradley (1993). „Model Organisms in Evolutionary Studies”. Systematic Biology. 42 (4): 409—414. JSTOR 2992481. doi:10.2307/2992481. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  60. ^ Andersson, Olga; Honoré Hansen, Steen; Hellman, Karin; Rørbæk Olsen, Line; Andersson, Gunnar; Badolo, Lassina; Svenstrup, Niels; Adal Nielsen, Peter (avgust 2013). „The Grasshopper: A Novel Model for Assessing Vertebrate Brain Uptake”. Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 346 (2): 211—218. PMID 23671124. S2CID 43809342. doi:10.1124/jpet.113.205476. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  61. ^ Scott, Jon (mart 2005). „The locust jump: an integrated laboratory investigation” (PDF). Advances in Physiology Education. 29 (1): 21—26. PMID 15718379. S2CID 27101536. doi:10.1152/advan.00037.2004. Arhivirano iz originala (PDF) 26. 2. 2019. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  62. ^ Fromme, Alison (2005). „Edible Insects”. Smithsonian Zoogoer. Smithsonian Institution. 34 (4). Arhivirano iz originala 11. 11. 2005. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  63. ^ Dubois, Sirah (24. 10. 2011). „The Nutritional Value of Locusts”. Livestrong.com. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  64. ^ Mark 1:6; Matthew 3:4
  65. ^ „Matthew 3:4”. biblehub.com. Pristupljeno 21. 3. 2022. 
  66. ^ Brock, Sebastian. „St. John the Baptist's diet – according to some early Eastern Christian sources” (PDF). St John's College, Oxford. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 9. 2015. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  67. ^ Kelhoffer, James A. (2004). „Did John the Baptist eat like a former Essene? Locust-eating in the ancient Near East and at Qumran”. Dead Sea Discoveries. 11 (3): 293—314. JSTOR 4193332. doi:10.1163/1568517042643756. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  68. ^ „Are locusts mlreally Kosher?! « Ask The Rabbi « Ohr Somayach”. Ohr.edu. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  69. ^ a b Hebblethwaite, Cordelia (21. 3. 2013). „Eating locusts: The crunchy, kosher snack taking Israel by swarm”. BBC News: Magazine. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  70. ^ „The Fiqh of Halal and Haram Animals”. Shariahprogram.ca. Arhivirano iz originala 24. 9. 2015. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  71. ^ „Hunting, Slaughtering”. Bukhari. Volume 7, Book 67. Arhivirano iz originala 3. 6. 2016. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. „403: Narrated Ibn Abi Aufa: We participated with the Prophet in six or seven Ghazawat, and we used to eat locusts with him.” 
  72. ^ „من المدخرات الغذائية في الماضي "الجراد"”. www.al-jazirah.com. Al-Jazirah Newspaper. 2. 12. 2001. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  73. ^ „سوق الجراد في بريدة يشهد تداولات كبيرة والزراعة تحذرمن التسمم”. صحيفة عاجل الإلكترونية. 11. 12. 2012. Arhivirano iz originala 11. 6. 2016. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  74. ^ „People told not to eat pesticide-laced locusts”. Arab News. 4. 4. 2013. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  75. ^ أحلام, الهمداني (5. 3. 2007). „اليمن تكافح الجراد بـ400 مليون واليمنيون مستاءون من (قطع الأرزاق)”. www.nabanews.net. نبأ نيوز. Arhivirano iz originala 1. 6. 2016. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  76. ^ El Hage Abd Salam Shabeeny (1820). An account of Timbuctoo and Housa: Territories in the interior of Africa. str. 222—. ISBN 9781613106907. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  77. ^ Robinson, Edward (1835). A Dictionary of the Holy Bible, for the Use of Schools and Young Persons. Crocker and Brewster. str. 192ff. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  78. ^ Augustin, Calmet (1832). Dictionary of the Holy Bible by Charles Taylor. Holdsworth and Ball. str. 604—605. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  79. ^ Calmet, Augustin (1832). Dictionary of the Holy Bible. Crocker and Brewster. str. 635ff. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  80. ^ Burder, Samuel (1822). Oriental Literature, Applied to the Illustration of the Sacred Scriptures – especially with reference to antiquties, traditions, and manners (etc.). Longman, Hurst. str. 213. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  81. ^ Niebuhr, Carsten (1889). ... Description of Arabia made from Personal Observations and Information Collected on the Spot. str. 57ff. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  82. ^ Rahimieh, Nasrin (2015). Iranian Culture: Representation and identity. Routledge. str. 133ff. ISBN 978-1-317-42935-7. 
  83. ^ „Persians v. Arabs: Same old sneers. Nationalist feeling on both sides of the Gulf is as prickly as ever”. The Economist. 5. 5. 2012. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  84. ^ „article on highbeam.com”. Arhivirano iz originala 27. 11. 2018. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  85. ^ Majd, Hooman (23. 9. 2008). The Ayatollah Begs to Differ: The paradox of modern Iran. Knopf Doubleday Publishing Group. str. 165ff. ISBN 978-0-385-52842-9. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  86. ^ Global Steak – Demain nos enfants mangeront des criquets (2010 French documentary).
  87. ^ Collavo, A.; Glew, R. H.; Huang, Y.S.; Chuang, L.T.; Bosse, R.; Paoletti, M.G. (2005). „House cricket small-scale farming”. Ur.: Paoletti, M.G. Ecological implications of mini-livestock: Potential of insects, rodents, frogs, and snails. New Hampshire: Science Publishers. str. 519—544. 
  88. ^ Smil, V. (2002). „Worldwide transformation of diets, burdens of meat production and opportunities for novel food proteins”. Enzyme and Microbial Technology. 30 (3): 305—311. doi:10.1016/s0141-0229(01)00504-x. 
  89. ^ „Composition database for Biodiversity” (Version 2, BioFoodComp2 izd.). FAO. 10. 1. 2013. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  90. ^ „Nutritional value of insects for human consumption” (PDF). FAO. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 02. 2019. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 
  91. ^ a b v Abul-Tarboush, Hamza M.; Al-Kahtani, Hassan A.; Aldryhim, Yousif N.; Asif, Mohammed (16. 12. 2010). „Desert locust (Schistocercsa gregaria): Proximate composition, physiochemcial characteristics of lipids, fatty acids, and cholesterol contents and nutritional value of protein”. College of Foods and Agricultural Science. King Saud University. Arhivirano iz originala (Article) 22. 1. 2015. g. Pristupljeno 22. 3. 2022. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Locust na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Locust&oldid=27057286”