Корисник:Sasart6119/песак
Košarkaška uniforma[уреди | уреди извор]
Kosarkaški dres je vrsta uniforme koju nose košarkaši. Košarkaški dres čine majica na kojoj se nalazi grb tima ili reprezentacije, broj igrača i u većini slučaja prezime igrača na leđima, šorca na kom se takođe nalazi broj kao i patika za košarku. Pošto je košarka timski sport, igrači nose dresove koji predstavljaju boje tima koje se obično nalaze na grbu, domaći tim obično nosi dres svetlije boje, dok gostujući tim nosi dres tamnije boje.
Različite košarkaške lige imaju različite zahteve za vrstu dresa koja je dozvoljena za nošenje na terenu. Ranije, košarka se igrala u bilo kojoj vrsti sportske odeće, ali od 1900-ih se precizira kako uniforma treba da izgleda. Stil, kroj i veličina košarkaških dresova su se menjali tokom narednih decenija, često prateći opšte modne trendove tog vremena.
Istorija[уреди | уреди извор]
Majice i šorcevi[уреди | уреди извор]
Originalno, košarka se igrala u bilo kojoj vrsti sportske odeće, od trenerki do fudbalskih uniformi. Prvi zvanični košarkaški dresovi, prikazani u Spaldingovom katalogu iz 1901. godine, imale su tri mogućnosti za donji deo dresa: trenerke do kolena sa jastučićima, slične onima koje nose fudbaleri, kraće trenerke i trenerke do kolena. Bilo je predloženo dva tipa majica, majica sa kratkim rukavima i majica bez rukava.[1]
Trenerke su kasnije evoluirale u srednje duge šorceve tokom 1920-ih, a od 1930-ih, materijal koji se koristio za dresove se promenio sa vune na poliester i najlon. Tokom 1970-ih i 80-ih, uniforme su postale uže i šorcevi su postali kraći, u skladu sa opštim modnim trendovima ovih decenija.[2] U isto vreme, ženski košarkaški dresovi prešli su sa majica sa dužim rukavima na majice bez rukava slične muškim košarkaškim dresovima, koje su pokazivale mišićnu masu košarkašica.[3]
Godine 1984., Majkl Džordan je zatražio duže šorceve i pomogao popularizaciji prelaska sa uskih, kratkih šorceva na duže, šire šorceve koji su i danas zastupljeni u modernoj košarci.[4][5] Tokom 1990-ih, košarkaške uniforme su bile pod uticajem hip hop kulture, sa šorcevima koji su postajali duži i širi, boje timova su postajale svetlije, a dizajn dresova je postajao upadljiviji i atraktivniji.[6]
Na prelasku u 21. vek, košarkaške dresovi su postale još veće i šire, otvori za ruke na ženskim košarkaškim majicama su ostali manji u poređenju sa muškarcima, ali su ostali i dovoljno široki.
Dres sa rukavima[уреди | уреди извор]
Za božićne utakmice 2013. godine, NBA i njen partner za sportsku opremu Adidas su predstavili novi dres sa rukavima, koji je na sebi imao veliki grb tima i NBA lige.[7] Marketinški timovi su shvatili da navijači ne nose dresove bez rukava u svakodnevnom životu i nadali su se da će novi dresovi sa rukavima biti popularniji za svakodnevno nošenje. Međutim, takođe NBA je želeo da ubaci imena sponzora na dresovima u godinama nakon uvođenja dresova sa rukavima, jer su rukavi omogućavali više prostora za potencijalne partnere odnosno sponzore tima i lige da dodaju svoje logotipe kompanija na dresove, kao u fudbalu. Nakon što je ugovor lige sa Adidasom istekao, a Nike postao novi partner za sportsku opremu, dresovi sa rukavima nisu više bili zastupljeni.
Dresovi sa rukavima su bili kontraverza među igračima. LeBron James je skinuo rukave sa dresa tokom utakmice u udarnom terminu protiv Njujork Niksa 2015. godine, ali u NBA finalu 2016. James je ubedio svoje saigrače da nose dresove sa rukavima u petoj utakmici kao i u odlučujućoj sedmoj utakmici za osvajanje titule.
Patike[уреди | уреди извор]
Godine 1903. u Spalding katalogu je predstavljena posebna košarkaška obuća sa vakuumskim čašicama kako bi
se sprečilo klizanje. Tokom decenija, različiti brendovi i stilovi obuće su bili popularni kao košarkaška obuća: Chuck Taylor All-Stars i Keds u 1960-im i 1970-im godinama; Adidas i Nike kožne visoke patike kasnih 1970-ih i 1980-ih; i Air Jordans u 1990-im.
Danas većina sportista nosi patike od brenda sa kojim su potpisali ugovor o saradnji, a neki čak imaju i svoje sopstvene modele patika koje su pravljene po njihovoj želji. Prvi košarkaš koji je dobio svoje patike bio je Walt "Clyde" Frazier kada je 1973. godine sarađivao sa kompanijom Puma. Ostali brendovi koji su napravili takve patike za igrače uključuju Under Armour (njihove najpopularnije su sa Stephen Curry-jem), Reebok (njihove najpopularnije su sa Shaquille O'Neal-om), New Balance (njihove najpopularnije su sa Kawhi Leonard-om) i Anta (njihove najpopularnije su sa Klay Thompson-om).
Dodaci uniformi[уреди | уреди извор]
Tokom 1970-ih, Slick Watts i Bill Walton počeli su da nose trake za kosu, koje su ubrzo postale popularne među ostalim igračima. Rick Barry je popularizovao znojnice, a ostali igrači su uskoro stvorili nove varijacije istih koje im odgovaraju, poput traka koje su pokrivale njihove podlaktice ili bicepse. One su se koristile za brisanje znoja ili jednostavno nosile kao modni dodaci. Godine 2001, Allen Iverson je popularizovao rukav za ruku, koji se koristi kako bi stegao povredjene misice ili ligamente ali i kao modni detalj.
Ženska uniforma[уреди | уреди извор]
U 19. veku, ono što su žene nosile kontrolisali su muškarci. Kada su igrale, nosile su vunene suknje koje su bile duge do poda. U dvadesetim godinama 20. veka uveli su kraću verziju vunenih suknji. U tridesetim godinama prelazilo se na široke šorceve koji su se zakopčavali na dugmad. U četrdesetim i pedesetim godinama desio se ogroman preokret za ženske uniforme.
Kako je proizvodnja postajala jeftinija, uniforme od vune su zamenjene poliesterom i najlonom. Tokom ovog perioda, počele su se koristiti i šorcevi od satena sa kaišem.
Ulaskom u šezdesete godine, suknje su počele nestajati, a uvedeni su šortsevi sa elastičnim pojasom. Napokon, od 1980. godine do danas, ženske uniforme slične su onima koje nose muškarci. Počeli su da se nose široki šorcevi dugi do kolena, a suknje su potpuno odstranjene iz upotrebe.
Košarkaške uniforme danas[уреди | уреди извор]
Pravila i propisi u Sjedinjenim Američkim Državama[уреди | уреди извор]
Danas, u profesionalnim košarkaškim ligama, timovi koji igraju kod kuće obično nose svetlije dresove od gostujućeg tima. Od sezone 2017-18, NBA je ukinuo razliku između označenih "domaćih" i "gostujućih" dresova. Domaći tim sada može nositi bilo koju boju dresa koju izabere, dok protivnik može nositi bilo koju boju koja se dovoljno razlikuje od boje dresa domaćeg tima.
U NBA ligi, košarkaški šorcevi moraju biti najmanje 1 inč iznad kolena, a majice ne smeju biti nošene ispod dresa – međutim, to je dozvoljeno u američkoj univerzitetskoj košarci. Neki NBA i WNBA timovi dozvolili su da se logotipi sponzora pojavljuju na njihovim dresovima.
Materijal[уреди | уреди извор]
Dresovi su napravljeni od materijala koji upija i omogućava da znoj brže ispari. Oni su rezultat četvorogodišnje studije koja se bavila ispitivanjem profesionalnih košarkaša. Oni su izrazili potrebu za manjom težinom, brzim sušenjem od znoja i boljim protokom vazduha odnosno bržim hlađenjem svojih dresova.
Međunarodne košarkaške lige[уреди | уреди извор]
Glavna razlika između dresova koji se koriste u Americi i onih u drugim zemljama je prisustvo grbova odnosno logotipa sponzora. Dresovi u evropi su prekriveni logotipima svojih sponzora (slično fudbalskim dresovima), dok dresovi u Americi imaju grb tima na centru dresa.
U sezoni 2017-18, neki američki timovi počeli su da stavljaju logotipe sponzora na svoje dresove u gornjem levom uglu, gde logotip može biti maksimalno 2.5 inča sa 2.5 inča po propisima NBA lige. [8]
Literatura[уреди | уреди извор]
- ^ Naismith, James (1996-01-01). Basketball: Its Origin and Development (на језику: енглески). U of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-8370-1.
- ^ Raatma, Lucia (2012). The Curious, Captivating, Unusual History of Sports (на језику: енглески). Capstone. ISBN 978-1-4296-7537-6.
- ^ „Construction of the female athletic body: A study of women's sport uniforms - ProQuest”. www.proquest.com (на језику: енглески). Приступљено 2024-04-20.
- ^ LeBoutillier, Nate (2011). The best of everything basketball book. Internet Archive. Mankato, MN : Capstone Press. ISBN 978-1-4296-5468-5.
- ^ Slade, Suzanne (2013). The Technology of Basketball (на језику: енглески). Capstone. ISBN 978-1-4296-9956-3.
- ^ Lane, Jeffrey (2007). Under the boards : the cultural revolution in basketball. Internet Archive. Lincoln : University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-8053-3.
- ^ Patt, Jason (2013-12-25). „NBA Xmas jerseys are still weird”. SBNation.com (на језику: енглески). Приступљено 2024-05-20.
- ^ Cato, Tim (2017-07-26). „An ongoing list of every NBA sponsor patch for 2017-18 season”. SBNation.com (на језику: енглески). Приступљено 2024-05-20.