Grad (Dupljaja)

Grad Dupljaja
	Arheološko nalazište Grad (Dupljaja)
	Grad (Dupljaja) Prikaz lokaliteta Grad (Dupljaja) na mapi Srbije
Mesto	Srbija
Regija	Opština Bela Crkva
Koordinate	44° 54′ 59″ S; 21° 16′ 01″ I / 44.916448° S; 21.267046° I
Oblast	Dupljaja
Istorija
Period	od Kasnog bronzanog doba do 15. veka
Kulture	Bronzano doba, Žutobrdska kultura, Vatinska kultura, Kasni Srednji vek
Podaci
Otkriven	u drugoj polovini 19. veka
Trajanje iskopavanja	1972 i 2001
	Otkrio kustos Nacionalnog muzeja u Mađarskoj F. Romer

Grad je arheološki višeslojni lokalitet koji se nalazi 1,5km jugozapadno od mesta Dupljaja kod Bele Crkve i prostire se na površini od 7 ha. To je uzvišena lesna terasa trougaonog oblika koja se sa severozapadne strane se strmo spušta prema dolini reke Karaš na kojoj je, u drugoj polovini 19. veka, kustos Nacionalnog muzeja u Mađarskoj F. Romer konstatovao lokalitet Dupljaja.

Lokalitet je veoma oštećen i vrlo malo istraživan. Prva sondažna iskopavanja počela su 1972. (4 sonde), a sistematsko arheološko istraživanje 2001. godine. Lokalitet je višeslojni, sa kulturnim slojevima od kasnog bronzanog doba do poznog srednjeg veka. Tom prilikom pronađena je keramika koja pripada vatinskoj kulturnoj grupi, kao i slovenske nekropole iz XI-XII veka, kada se na ovom prostoru nalazio srednjovekovni grad Karaš.

Sa lokaliteta Grad Dupljaja potiču dvoja čuvenih kultnih kolica od pečene zemlje Dupljajska kolica.

Dupljajska kolica[uredi | uredi izvor]

Dupljajska kolica su naziv za dvoja kolica koja su otkrivena početkom 20. veka u severoistočnom delu lokaliteta. Otkrivena su dvoja kolica od terakote koja pripadaju žutobrdskoj kulturi, srednjeg bronzanog doba. Jedna kolica su sa tri točka i poklopcem i u njih su upregnute patke. Druga imaju samo dva točka. To su kola u vidu dvokolice, sa primitivno prikazanim božanstvom na njima. Na kolicima su ljudske figure, sa ptičjim kljunom. Dvokolica i božanstvo su ornamentisani. Figure su predstavljene sa zvonastom suknjom i nakitom koji je urezan. Dekoracija je rađena urezivanjem, a ornemanti su geometrijski (spirala, krug, šrafirani trougao).

Kolica se nalaze u Narodnom muzeju u Beogradu, a druga u Vršačkom muzeju.^[1]

Srednjovekovni grad Karaš[uredi | uredi izvor]

U srednjem veku ovde se nalazio srednjovekovni grad Karaš, bio je središte Mađarske tokom 12. veka. Unutar grada, opasanog suvim rovom, otkriveni su ostaci crkve, velika ostava mađarskog i engleskog novca ( sa oko 1000 komada) s početka XII veka i nekoliko nekropola u rasponu od 11. do 15. veka.