Pređi na sadržaj

Metju Šepard

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Metju Šepard
Fotografija Šeparda
Datum rođenja(1976-12-01)1. decembar 1976.
Mesto rođenjaKasper, SAD
Datum smrti12. oktobar 1998.(1998-10-12) (21 god.)
Mesto smrtiFort Kolins, SAD
Veb-sajtwww.matthewshepard.org

Metju Vejn Šepard (engl. Matthew Wayne Shepard; Kasper, 1. decembar 1976 — Fort Kolins, 12. oktobar 1988) bio je student Univerziteta u Vajomingu koji je mučen i brutalno ubijen blizu Laramija u saveznoj državi Vajoming u oktobru 1998. godine. Napadnut je u noći između 6. i 7. oktobra, a umro je u bolnici u Fort Kolinsu u Koloradu, 12. oktobra od zadobijenih povreda glave. U vrijeme napada imao je 21 godinu. Tokom suđenja svjedoci su rekli da je Šepard napadnut jer je bio homoseksualac. Ubistvo Metjua Šeparda izazvalo je veliku međunarodnu pažnju, i pokrenulo pitanje potrebe donošenja zakona koji bi oštrije sankcionisali zločine iz mržnje.

Život[uredi | uredi izvor]

Metju Šepard je rođen Kasperu u Vajomingu kao stariji od dva sina Džudi Pek i Denisa Šeparda. Pohađao je Osnovnu školu „Krest Hil“, kao i Srednju školu „Din Morgan“. Njegov otac tada odlazi da radi u Saudijsku Arabiju, tako da su neko vrijeme boravili u toj državi. Tokom tog perioda, kada su intenzivno putovali, Šepard je pohađao Američku školu u Švajcarskoj gdje je i diplomirao u maju 1995. godine.[1] Kasnije je na Univerzitetu u Vajomingu, upisao političke nauke, spoljnu politiku i jezike. Biran je za studentskog predstavnika u Savjetu za zaštitu okoliša savezne države Vajoming.[2]

Porodica i prijatelji opisali su ga kao vedrog mladića, koji je uvijek bio spreman da pomogne drugim ljudima, da ih razumije i utješi, i koji nikada nije pravio razliku između ljudi na osnovu njihove rase, porijekla, nacionalnosti, seksualne orijentacije ili drugih karakteristika.[3] U februaru 1995. godine, tokom srednjoškolske ekskurzije u Maroko, Šepard je napadnut i silovan. Ovaj događaj ostavio je duboke posledice na njega, jer se posle toga povukao u sebe, postao je depresivan i imao česte napade panike. Nekoliko dana prije ubistva, Šepard je priznao prijatelju da je HIV pozitivan i da razmišlja o samoubistvu.[4]

Napad[uredi | uredi izvor]

Nedugo posle ponoći 7. oktobra 1998, Šepard je sreo Erona Makinija i Rasela Hendersona u klubu Fajersajd laundž u Laramiju, njih dvojica su mu ponudili prevoz u svom kamionetu. Nakon što im je Šepard priznao da je gej, Makini i Henderson su ga napali, opljačkali, a zatim mučki pretukli pištoljem, izudarali rukama i nogama, te ga nakon višesatnog iživljavanja zavezali za ogradu u udaljenom, ruralnom području, gdje su ga ostavili da umre u hladnoj noći na temperaturi smrzavanja. Šepard je pronađen 18 sati kasnije. Pronašao ga je biciklista, koji je u početku mislio da se radi o strašilu. Kada je pronađen, Šepard je još uvijek bio živ ali u dubokoj komi.[5][6]

Medijski izvještaji sadržavali su detaljne informacije o težini povreda koje su nanijete Šepardu. U izvještajima je takođe stajalo da je Šepard pretučen tako jako da mu je cijelo lice bilo prekriveno krvlju osim dijela kojim su tekle suze.[7][8] Imao je frakture na zadnjem dijelu lobanje, teške povrede mozga i nervnog sistema, zbog čega je njegovo tijelo izgubilo sposobnost da reguliše otkucaje srca i tjelesnu temperaturu. Takođe je imao nekoliko desetina manjih posjekotina na glavi, licu i vratu. Zbog težine povreda doktori nisu mogli da ga operišu, a sam Šepard nikako nije dolazio svijesti te je do trenutka smrti ostao u dubokoj komi. Proglašen je mrtvim 12. oktobra 1998. godine u 00:53h u bolnici u Fort Kolinsu. Policija je ubrzo uhapsila Makinija i Hendersona, kod kojih je pronađen pištolj sa tragovima krvi, kao i žrtvin novčanik i cipele. Obojica su pokušali da nagovore svoje djevojke da im daju alibi.[9]

Suđenje[uredi | uredi izvor]

Henderson i Makini čekaju početak suđenja.

Optuženi su na suđenju iznosili različita opravdanja i razloge za svoje djelo. U početku su se branili tvrdeći da su njihove akcije bile posledica takozvane gej panike, odnosno da su bili u stanju privremene neuračunljivosti jer su se uplašili da će Šepard, navodno, pokušati da ih seksualno iskoristi. Kasnije su tvrdili da su htjeli samo da opljačkaju Šeparda, te da nisu imali namjeru da ga ubiju.

Tužilac je tvrdio da su se Makini i Henderson pretvarali da su homoseksualci da bi zadobili Šepardovo povjerenje, kako bi ga kasnije opljačkali.[10] Djevojke optuženih su svjedočile kako su obojica, Makini i Henderson, govorili kako će opljačkati gej muškarca. Njih dvojica su potom otišli u Fajersajd laundž, gdje su izabrali Šeparda kao metu. Pošto su se sprijateljili s njim, odvezli su ga u zabačeno područje izvan Laramija, gdje su ga opljačkali, mučki pretukli, a zatim zavezali za ogradu konopcem iz Makinijevog kamioneta, dok je Šepard molio za život. Djevojke optuženih su takođe svjedočile da nijedan od njih dvojice nije bio pod uticajem droge ili alkohola te noći.

Henderson je proglašen krivim 5. aprila 1999. godine, te je pristao da svjedoči protiv Makinija kako bi izbjegao smrtnu kaznu. Osuđen je na dvije doživotne robije. Porota je Makinija takođe proglasila krivim za teško ubistvo, te je postojala mogućnost da dobije smrtnu kaznu. Međutim, Šepardovi roditelji su posredovali u sklapanju nagodbe, kojom je Makini izbjegao smrtnu kaznu, te je osuđen na dvije doživotne robije bez prava uslovnog puštanja na slobodu.[11]

Reakcija javnosti[uredi | uredi izvor]

Jedno od okupljanja Baptističke crkve Vestboro.

Na sahrani Metjua Šeparda, šira američka javnost je prvi put upoznala Freda Felpsa i njegovu Baptističku crkvu Vestboro iz Topeke (Kanzas). Članovi crkve pojavili su se na sahrani sa transparentima na kojima je pisalo „Metju Šepard gori u paklu“ i „Bog mrzi pedere“. Felps nije dobio dozvolu grada Kaspera da izgradi spomenik od mermera visok 1.8 metara na kome bi se nalazila bronzana ploča sa natpisom: „Met Šepard ušao je u pakao 12. oktobra 1998. godine jer nije slušao božja upozorenja: ‘ne lezi sa muškarcem onako kako liježeš za ženom, to je grijeh’“. Istovremeno, Romejn Peterson i ostali Metjuovi prijatelji, odjeveni u bijele kostime sa velikim bijelim krilima na leđima, okruživali su grupu Freda Felpsa tako da ih niko nije mogao vidjeti. Kasnije je ove dvije grupe morao razdvajati policijski kordon.

Odjeci ubistva u pop kulturi[uredi | uredi izvor]

O Šepardu su snimljena 3 filma:

  • The Laramie Project (Projekat Larami)
  • Matthew Shepard Story (Priča Metjua Šeparda)
  • Anatomy of a hate crime (Anatomija zločina iz mržnje)

Projekat Larami se takođe izvodi kao predstava i zasnovan je na izjavama građana Laramija koje su prikupljene nakon ubistva, kao i nekoliko godina posle.

Brojni muzičari su takođe napsali pjesme o Šepardu i njegovoj tragičnoj sudbini, neke od najpoznatijih su:

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Matthew Shepard's Mother Aims to Speak With His Voice”. Los Angeles Times. Pristupljeno 13. 7. 2010. 
  2. ^ „Matthew Shepard Foundation:Matthew's Life”. Matthew Shepard Foundation. Arhivirano iz originala 10. 7. 2010. g. Pristupljeno 14. 7. 2010. 
  3. ^ „Matthew Shepard Foundation:Through His Family's Eyes”. Matthew Shepard Foundation. Arhivirano iz originala 5. 5. 2009. g. Pristupljeno 14. 7. 2010. 
  4. ^ „New Details Emerge in Matthew Shepard Murder”. ABC News. Pristupljeno 14. 7. 2010. 
  5. ^ „Wyo. cyclist recalls tragic discovery”. texasdude.com. Arhivirano iz originala 28. 11. 2010. g. Pristupljeno 14. 7. 2010. 
  6. ^ „Matthew Shepard: Deset godina od ubistva”. GayEcho. Pristupljeno 14. 7. 2010. [mrtva veza]
  7. ^ Loffreda, Beth (2000). Losing Matt Shepard: life and politics in the aftermath of anti-gay murder. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11858-3. 
  8. ^ Chiasson, Lloyd (30. 11. 2003). Illusive Shadows: Justice, Media, and Socially Significant American Trials. Praeger. str. 183. ISBN 9780275975074. 
  9. ^ „New details emerge about suspects in gay attack”. CNN. Arhivirano iz originala 08. 05. 2008. g. Pristupljeno 15. 7. 2010. 
  10. ^ „Henderson pleads guilty to felony murder in Matthew Shepard case”. Tuma, Clara, The Associated Press. Arhivirano iz originala 1. 12. 2008. g. Pristupljeno 15. 7. 2010. 
  11. ^ Cart, Julie (5. 11. 1999). „Killer of Gay Student Is Spared Death Penalty; Courts: Matthew Shepard's father says life in prison shows 'mercy to someone who refused to show any mercy.'”. Los Angeles Times. str. A1. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Metju Šepard na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Метју_Шепард&oldid=27353478”