Period Uruka

Uručka kultura
	;
Geografija
Regija	Bliski istok, Srednji istok
Stanovništvo	Sumeri
Društvo
Jezik	Sumerski jezik
Društveno uređenje	Rodovske zajednice
Period
Istorijsko doba	kasni Neolit, rano bronzano doba
Nastanak	4.000 p. n. e
Prestanak	3.100 p. n. e
Prethodnici i naslednici
Prethodile su:	Nasledile su:
← Ubaidski period	Period Džemdet Nasra →
	Portal Arheologija

Period Uruka bio je razdoblje u razvoju sumerske civilizacije sredinom 4. milenijuma pre n.e, koje pripada preistorijskom (arhajskom) dobu Sumera.^[1]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Najstarija naselja na teritoriji srednjeg dela Mesopotamije pojavila su se u doba poznog neolita. Plemena koja su u najdubljoj starini nastanjivala Mesopotamiju živela su na ostrvima koja su se uzdizala iznad močvara. Svoja naselja gradili su na veštačkim zemljanim nasipima. Isušujući okolne baruštine, oni su stvorili najstariji sistem veštačkog navodnjavanja. Kako to pokazuju nalazi u Kišu, oni su se služili mikrolitskim oruđima. Moguće je da su ta plemena pripadala najstarijem etničkom sloju Prednje Azije, onoj jafetskoj grupi plemena kojoj su pripadali Subarejci severne Mesopotamije i Huriti severozapadnog Međurečja i severne Sirije.^[1]

Ali, pravi tvorci sumersko-akadske kulture i države bili su Sumeri, koji su u Mesopotamiju došli, po svoj prilici, iz istočnih planinskih oblasti. i osim njih semitska plemena Akada, srodna sa semitskim plemenima sirijsko-mesopotamske stepe. Iskopavanja na teritoriji Mesopotamije omogućila su rekonstrukciju najstarijeg, preistorijskog stadija njihovog kulturnog života.^[1]

Uobičajeno je da se arhajski (preistorijski) spomenici nađeni na teritoriji srednje i južne Mesopotamije dele po mestima najtipičnijih nalaza, i to na tri kulturna perioda: na kulture El-Obeida i Uruka u Sumeru i kulturu Džemdet Nasre (blizu Kiša) u Akadu. Ova tri perioda, koji se smenjuju jedan za drugim, obuhvatili su gotovo čitav IV milenijum (4.000-3.000. godine) pre n.e. Oni su prethodili obrazovanju najstarijih država u južnom i srednjem Međurečju.^[1]

Kultura Uruka[uredi | uredi izvor]

Kultura El-Obeida trajala je vrlo dugo. Njene korene treba tražiti u starim lokalnim kulturama gornje Mesopotamije. Ali se već pojavljuju i prvi elementi sumerske kulture. Stoga se stanovništvo Mesopotamije iz doba Obeida može nazvati protosumerskim. Sledeći period sumerskog arhajskog doba nosi naziv period Uruka, po mestu najvažnijih iskopavanja.^[1]

Keramika[uredi | uredi izvor]

Za to doba karakteristična je nova vrsta keramike: glinene posude sa visokim ušicama i dugim kljunom. Posuđe je napravljeno na grnčarskom vitlu, ali je po svojoj ornamentici daleko skromnije od bojene keramike iz doba Obeida. To je mahom prosta crvena i crna keramika, sa oskudnim urezanim ornamentom.^[1]

Arhitektura[uredi | uredi izvor]

Uzet u celini, period Uruka odlikuje se znatnim napretkom građevinarstva i pojavom najstarijih monumentalnih građevina. U tom pogledu karakteristični su ostaci najstarije stepenaste hramovne kule (zigurata), kamena osnova jednog hrama i jedna monumentalna građevina, podignuta od velikih cigala, sa stubovima i šarenim mozaicima.^[1]

Pismo[uredi | uredi izvor]

U ovom periodu nastala je primitivna slikovna (piktografska) pismenost, čiji su tragovi sačuvani na cilindričnim pečatima iz ovog perioda. Na natpisima je otkriveno ukupno 1.500 slikovnih znakova, iz kojih se postepeno razvilo starosumersko pismo.^[1]