Hronologija Narodnooslobodilačke borbe novembar 1941.
Hronološki pregled važnijih događaja vezanih za Narodnooslobodilačku borbu naroda Jugoslavije, koji su se desili tokom novembra meseca 1941. godine:
 ← oktobar · Hronologija Narodnooslobodilačke borbe u 1941. godini · decembar → |
1. novembar[uredi | uredi izvor]
- U Ljubljani održana četvrta plenarna sednica Vrhovnog plenuma, na kojoj je prihvaćen program Oslobodilne fronte.
- Kod sela Sv. Helene, blizu Celja, Prvi štajerski partizanski bataljon vodio borbe protiv nemačkih policijskih snaga. U borbi je poginuo puškomitraljezac Pohorske partizanske čete Angel Besednjak Don (1914—1941), narodni heroj.
2. novembar[uredi | uredi izvor]
- Četnici Draže Mihailovića napali Užice, koje su branili delovi Užičkog NOP odreda. U borbama na Trešnjici delovi Užičkog NOP odreda uspeli da razbiju četničku grupaciju, odbrane Užice i izbiju pred Požegu.
- Četnici Draže Mihailovića napali Moravičku četu Užičkog NOP odreda u Ivanjici. Posle dvanaestočasovne borbe napad je odbijen, a četnicima naneti osetni gubici. U toj borbi poginuo je i politički komesar Ariljskog bataljona Stevan Čolović (1910—1941), narodni heroj.
3. novembar[uredi | uredi izvor]
- Po naređenju Vrhovnog štaba NOP odreda, delovi Užičkog i Čačanskog NOP odreda napali četnike i posle oštre borbe koja je trajala čitav dan, zauzeli Požegu. Među poginulima bio je i komandant Dragačevskog bataljona Čačanskog NOP odreda Bogdan Kapelan (1914—1941), narodni heroj.
5. novembar[uredi | uredi izvor]
- U Beogradu nemačka policija i specijalna policija uhapsili oko 300 intelektualaca, pod izgovorom da su komunisti, masoni i anglofili, i kao taoce ih zatvorili u logor na Banjici.
- U Užicu od Slovenaca, prognanih u Srbiju, formirana Slovenačka partizanska četa.
- Kod sela Tulova, kod Vlasotinaca, poginuo politički komesar Kukavičkog NOP odreda Vladimir Đorđević (1905—1941), narodni heroj.
6. novembar[uredi | uredi izvor]
- Bugarska policija uhapsila sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Makedoniju Lazara Koliševskog. Rukovođenje Pokrajinskim komitetom preuzeo Bane Andreev.
7. novembar[uredi | uredi izvor]
- Četnici Draže Mihailovića predali ultimatum Štabu Čačanskog NOP odreda: da se do 16 časova partizanska posada Čačka preda sa celokupnim naoružanjem, u protivnom će grad staviti pod artiljerisku vatru. Pošto je Štab Čačanskog NOP odreda odbacio ultimatum, oko 1.500 četnika je napalo grad. Delovi Čačanskog NOP odreda, pošto su preoteli artiljersku bateriju i jedan tenk, u ogorčenoj borbi koja je trajala do 3 časa po ponoći, razbili su napadače, zarobivši oko 400 četnika.
11. novembar[uredi | uredi izvor]
- U Sovjetskom Savezu otpočele emisije radio-stanice „Slobodna Jugoslavija“.
- U selu Divcima, kod Valjeva, komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini Draža Mihailović vodio razgovore sa predstavnicima Vermahta i obećao mu da će četnici voditi borbu protiv partizana, a neće pružati otpor nemačkim trupama.
13. novembar[uredi | uredi izvor]
- Otpočeo napad delova Užičkog NOP odreda na četnike Draže Mihailovića na Ravnoj gori. U borbama vođenim do 20. novembra četnici su bili potpuno razbijeni, zbog čega je Draža Mihailović zamolio prekid vatre i ponudio pregovore, što je Vrhovni štab NOP-a prihvatio.
15. novembar[uredi | uredi izvor]
- U selu Gostilju, kod Podgorice, održano savetovanje Glavnog štaba NOP odreda za Crnu Goru i Boku na kom je izvršena detaljna analiza borbenih dejstava, stanja u odredima i aktivnosti odreda na terenu. Na savetovanju je zaključeno da se postojeća struktura partizanskih jedinica uskladiti sa odlukama Savetovanja Glavnog štaba NOP-a u Stolicama; Zatim je izneto brojno stanje NOP odreda: Zetski NOP odred - 1.735 boraca, Lovćenski NOP odred - 500 boraca, Durmitorski NOP odred - 1.340 i Komski NOP odred 900 boraca. Na savetovanju je donesena odluka da se formira Crnogorski NOP odred za operacije u Sandžaku, kako bi se olakšalo povlačenje partizanskih snaga iz Srbije.
17. novembar[uredi | uredi izvor]
- Partizanska akcija u Karlovcu novembra 1941. — Pod rukovodstvom političkog komesara Komande NOP odreda Korduna i Banije, Većeslava Holjevca, 24 borca Prvog kordunaškog partizanskog bataljona, preobučena u domobranske unforme, ušla u Karlovac s ciljem da oslobode Marijana Čavića Grgu, člana OK KPH za Karlovac. Pošto se Čavić nije nalazio u bolnici, već u policiji, ova akcija nije uspela. Pri povratku iz grada partizani su ubili 6 italijanskih vojnika i 2 ustaša.
- U Splitu italijanski okupator uhapsio sekretara CK KPH Rada Končara, koji je pokušao da se spase bekstvom, ali je ranjen u nogu.
18. novembar[uredi | uredi izvor]
- U selu Gložane, kod Kučeva, Požarevački NOP odred vodio oštru borbu protiv četnika i dobrovoljaca, u kojoj je, pored ostalih, poginuo i komandant Odreda Veljko Dugošević (1910—1941), narodni heroj. Posle ove borbe došlo je do osipanja boraca Požarevačkog NOP odreda.
20. novembar[uredi | uredi izvor]
- U selu Metku (Medak), kod Gospića, četnici ubili komandanta Trećeg partizanskog bataljona Prvog ličkog NOP odreda "Velebit" Petra Vuksana Pekišu (1905—1941), narodnog heroja.
26. novembar[uredi | uredi izvor]
- U Užicu Vrhovni štab NOP odreda Jugoslavije, na sastanku sa vojnim i političkim rukovodiocima NOP odreda, koji su bili zahvaćeni neprijateljskom ofanzivom, doneo odluku da se što upornije brani slobodna teritorija zapadne Srbije, a potom da se deo snaga povlači za Sandžak, a drugi deo zabaci neprijatelju za leđa i dalje dejstvuje na dodeljenim terenima. u vezi s tim, on je Glavnom štabu NOP odreda za Crnu Goru i Boku naredio da sa potčinjenim jedinicama poveća aktivnost prema Srbiji radi prihvata snaga koje se budu povlačile za Sandžak.
27. novembar[uredi | uredi izvor]
- U Beogradu, u zatvoru Specijalne policije, zloglasnoj „Glavnjači“, od posledica višednevne policijske torture premunila članica KPJ Nadežda Nada Purić (1903—1941), narodni heroj.
28. novembar[uredi | uredi izvor]
- Vrhovni štab NOP odreda Jugoslavije naredio Radničkom bataljonu Užičkog NOP odreda, koji je ojačan sa dve čete Užičkog i dve čete Posavskog NOP odreda (ukupne jačine 400-450 boraca) i jednim topom 75 mm, da na Kadinjači zatvori pravac Bajina Bašta-Užice, uspori napredovanje desne kolone nemačke 342. pešadijske divizije i time stvori vreme za izvlačenje glavnine partizanskih jedinica.
- Kod sela Mrsaća, Samile, Slatine, Mrčajevaca i Vraćevšnice nemačka 113. pešadijska divizija savladala otpor delova Kraljevačkog, Kopaoničkog, Čačanskog i Kragujevačkog NOP odreda i ušla u Čačak i Gornji Milanovac.
- Jedinice nemačke 342. divizije odbacile delove Užičkog NOP odreda sa položaja kod sela Okletac i zauzeli Bajinu Baštu, sela Kostojeviće i Dub.
29. novembar[uredi | uredi izvor]
- Na Kadinjači delovi nemačke 342. pešadijske divizije, uz podršku avijacije, oko 8 časova napali ojačani Radnički bataljon Užičkog NOP odreda. U borbi vođenoj do podneva branioci Kadinjače nisu dozvolili neprijatelju da prodre u Užice. Tek kada je izginuo čitav Radnički bataljon, sa komandantom Užičkog NOP odreda Dušanom Jerkovićem (1914—1941), političkim komesarom Posavskog NOP odreda Borom Markovićem (1907—1941), narodnim herojima i komandantom Radničkog bataljona Andrijom Đurovićem, nemačke jedinice su uspele da pređu preko Kadinjače i istog dana uveče uđu u Užice.
- Delovi nemačke 342. pešadijske divizije slomili otpor delova Posavskog i Užičkog NOP odreda u rejonima sela Karana, ušli u Užice, a zatim i Požegu, gde su se spojili sa delovima nemačke 113. pešadijske divizije.
- Kod sela Drijetanja, blizu Užica, u borbi protiv nemačkih vojinika poginuli prvi predsednik Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije Dragojlo Dudić (1887—1941) i sekretar Okružnog komiteta KPJ za Užice Želimir Đurić Željo (1919—1941), narodni heroji.
- Glavni štab NOP odreda za Crnu Goru i Boku naredio preformiranje Durmitorskog NOP odreda u Durmitorski i Nikšićki NOP odred, a Zetskog NOP odreda u NOP odred „Bijeli Pavle“ i Zetski NOP odred. Tako je na teritoroji Glavnog štaba za Crnu Goru i Boku postojalo šest NOP odreda: Durmitorski, Lovćenski, Komski, Nikšićki, Zetski i „Bijeli Pavle“.
- Po naređenju Štaba grupe NOP odreda za Liku formiran partizanski bataljon "Marko Orešković".
30. novembar[uredi | uredi izvor]
- Na Ravnoj gori održano savetovanje četničkih komandanata na kome je komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini Draža Mihailović govorio o vođenju borbe protiv partizana i o legalizaciji četničkih odreda kod okupatora.
- U Čajetini, na Palisadu i Kraljevim vodama delovi nemačke 342. pešadijske divizije zarobili i pobili nekoliko stotina ranjenih partizana koji nisu mogli biti evakuisani zbog nedostatka transportnih sredstava.
- U Goraždu potpisan sporazum između komande četničkih snaga u Bosni i Hercegovini i predstavnika Štaba italijanskog 6. armijskog korpusa o zajedničkoj borbi protiv partizana.
- Kod sela Sjeničke Stijene, blizu Podgorice, bataljon "Marko Miljanov" Zetskog NOP odreda razbio ojačani italijanski bataljon alpinaca i odbacio ga ka Podgorici uz gubitke od oko 100 mrtvih i ranjenih i oko 60 zarobljenih italijanskih vojnika i oficira. Zaplenjeno: 6 minobacača, 2 mitraljeza, 17 puško-mitraljeza, 182 pušake, veća količina municije i ostale vojne opreme, među kojima i jedna radio-stanica. Partizani su imali 6 mrtvih i 10 ranjenih boraca.
- Na području koreničkog sreza, po naređenju Štaba grupe NOP odreda za Liku formiran partizanski bataljon "Ognjen Prica".
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hronologija oslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941—1945. Beograd: Vojno-istorijski institut. 1964. ISBN.
- Žene Srbije u NOB. Beograd: Prosveta/Nolit. 1975. ISBN.
- Hronologija revolucionarne delatnosti Josipa Broza Tita. Beograd: „Eksport pres“. 1978. ISBN.
- Hronologija Radničkog pokreta i SKJ 1919—1979 tom II. Beograd: „Institut za savremenu istoriju“. 1980. ISBN.
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945 tom I. Beograd: „Narodna knjiga”. 1980. ISBN.
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945 tom II. Beograd: „Narodna knjiga”. 1980. ISBN.
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: „Narodna knjiga”. 1982. ISBN.
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: „Narodna knjiga”. 1982. ISBN.
