26. avgust

26. avgust (26.08.) je 238. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (239. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 127 dana.

Događaji

avgust
P	U	S	Č	P	S	N
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31

• 55. p. n. e. — Julije Cezar napada Britaniju.
• 1071 — U bici kod Mancikerta Turci Seldžuci su porazili Vizantiju. Smatra se presudnim događajem odgovornim za kasniju propast Vizantije.
• 1278 — Ladislav IV Kumanac i Rudolf I Habzburški porazili su Otokara II u bici na Moravskom polju.
• 1346 — U bici kod Kresija u Stogodišnjem ratu engleska vojska pod Edvardom III porazila je znatno nadmoćnije francuske teške oklopnike kralja Filipa VI.
• 1541 — Turski sultan Sulejman II osvojio je Budim i anektirao Mađarsku koja je potom do 1686. bila turska provincija Budimski pašaluk.
• 1789 — Nacionalna ustavotvorna skupština je usvojila Deklaraciju o pravima čoveka i građanina.
• 1883 — Počela je erupcija vulkana Krakatau na istoimenom indonežanskom ostrvu između Jave i Sumatre, u kojoj je tokom dva dana dve trećine ostrva odletelo u vazduh, a u ogromnim talasima na zapadnoj Javi poginulo 36.000 ljudi.
• 1896 — Jermenski revolucionari napali su Osmansku banku u Carigradu, što je dovelo do trodnevnih sukoba sa vlastima u kojima je poginulo 6.000 Jermena. U suzbijanju jermenskih težnji za oslobođenje tokom 1895-96. turske vlasti ubile su oko 100.000 Jermena.
• 1914 — Počela je bitka kod Tanenberga u Prvom svetskom ratu, u kojoj su Nemci tokom četiri dana gotovo uništili Drugu rusku armiju. Poginulo je više od 30.000 ruskih vojnika.
• 1920 — Ratifikovan je 19. amandman Ustava SAD kojim su žene dobile pravo glasa.
• 1939 — Jugoslovenski premijer Dragiša Cvetković i vođa Hrvatske seljačke stranke Vlatko Maček potpisali su sporazum kojim je ustanovljena Banovina Hrvatska, a lider HSS postao je potpredsednik jugoslovenske vlade.
• 1944 — Bugarska, koja je u Drugom svetskom ratu bila na strani Sila osovine, saopštila je da istupa iz rata i zatražila primirje od Saveznika.
• 1945 — U Beogradu je održano treće zasedanje Antifašističkog veća nacionalnog oslobođenja (AVNOJ) na kojem je Veću promenjen naziv u Privremena narodna skupština. Doneta je i rezolucija o teritorijalnim pravima Jugoslavije na krajeve koji su posle Prvog svetskog rata priključeni Italiji.
• 1972 — Otvorene su 20. olimpijske igre u Minhenu, upamćene po napadu pripadnika terorističke palestinske organizacije „Crni septembar“ na Olimpijsko selo i ubistvu 11 izraelskih sportista.
• 1986 — Otrovni gas ubija 1700 ljudi u Kamerunu.
• 1990 — U eksploziji u jami „Dobrnja-jug“ rudnika Kreka u Tuzli, koja je izazvala dotada najveću katastrofu u jugoslovenskom rudarstvu, poginulo je 180 rudara.
• 1991 — Počele su borbe u Vukovaru između hrvatskih snaga i Jugoslovenske narodne armije. Nakon tromesečnih borbi, jedinice JNA ušle su 18. novembra u potpuno razrušeni grad.
• 1993 — Predsednik Rusije Boris Jeljcin osudio je invaziju armija Varšavskog pakta na Čehoslovačku 1968. i potpisao je sporazum o prijateljstvu sa Češkom.
• 1996 — Južnokorejski sud osudio je bivšeg predsednika Južne Koreje Čon Duhvana na smrt pod optužbom da je 1979. izveo vojni udar kojim je prigrabio vlast, a njegovog naslednika No Tevua na 22,5 godine zatvora zbog podrške pučistima.
• 1997 — Frederik Vilem de Klerk, poslednji belac predsednik Južne Afrike, dao je ostavku na funkciju šefa opozicione Nacionalne partije i povukao se iz političkog života.
• 1999 — Rusija je bombardovanja čečenskih položaja, kao odgovor na invaziju Dagestana devetnaest dana ranije, započela Drugi čečenski rat.
• 1999 — Više od 60.000 Brazilaca, okupljenih na antivladinom mitingu ispred zgrade Kongresa, zatražilo je ostavku predsednika Fernanda Henrika Kardoza i kraj njegovog surovog režima.
• 2000 — Novi parlament Somalije u egzilu je, nakon devetogodišnje anarhije u toj zemlji, izabrao političkog veterana Abdikasima Salada Hasana za predsednika.
• 2001 — Prvog dana akcije prikupljanja naoružanja od albanskih pobunjenika u Makedoniji, koja je po odobrenju NATO trajala oko mesec dana pod nazivom „Suštinska žetva“, etnički Albanci su predali dosta mašinki, ručnih minobacača i drugo teško naoružanje.
• 2021 — Terorizam: U Avganistanu u samoubilačkom terorističkom napadu kod aerodroma u Kabulu, stradalo je najmanje 170 ljudi, a više od 200 je povređeno.

Rođenja

• 1676 — Robert Volpol, engleski državnik. (prem. 1745)
• 1740 — Žozef Mišel Mongolfje, francuski pronalazač. (prem. 1810)
• 1743 — Antoan Lavoazje, francuski hemičar. (prem. 1794)
• 1880 — Julija Hunjadi, kneginja Srbije, supruga Mihaila Obrenovića. (prem. 1919)
• 1880 — Gijom Apoliner francusko-italijanski pisac i dramaturg, poljskog porekla. (prem. 1918)
• 1882 — Džejms Frank, nemački fizičar. (prem. 1964)
• 1899 — Rade Drainac (Radojko Jovanović), srpski pesnik. (prem. 1943)
• 1906 — Vjekoslav Afrić, jugoslovenski glumac, reditelj, scenarista, dramski pisac, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije. (prem. 1980)
• 1906 — Albert Sejbin, američki virusolog, poreklom poljski Jevrej. (prem. 1993)
• 1914 — Hulio Kortasar, argentinski pisac, prevodilac i intelektualac. (prem. 1984)
• 1920 — Zaim Imamović, bosanskohercegovački izvođač sevdalinki. (prem. 1994)
• 1933 — Jovan Hristić, srpski pesnik, dramaturg, esejista, prevodilac i književni i pozorišni kritičar. (prem. 2002)
• 1953 — Braco Cigan, hrvatski Rom i TV lice.
• 1958 — Zlatko Vujović, hrvatski fudbaler i fudbalski trener.
• 1959 — Mira Radojević, srpska istoričarka, univerzitetska profesorka i dopisna članica Srpske akademije nauka i umetnosti.
• 1961 — Fahrudin Omerović, jugoslovenski i bosanskohercegovački fudbalski golman i fudbalski trener.
• 1966 — Širli Menson, škotska muzičarka, najpoznatija kao pevačica grupe Garbage.
• 1967 — Aleksandar Đorđević, srpski košarkaš i košarkaški trener.
• 1970 — Melisa Makarti, američka glumica, komičarka, scenaristkinja i producentkinja.
• 1971 — Talija, meksička muzičarka i glumica.
• 1976 — Majk Kolter, američki glumac.
• 1980 — Makoli Kalkin, američki glumac.
• 1981 — Andreas Glinijadakis, grčki košarkaš.
• 1987 — Ana Antonijević, srpska odbojkašica.
• 1987 — Luka Drča, srpski košarkaš.
• 1987 — Rajli Stil, američka pornografska glumica.
• 1988 — Tori Blek, američka pornografska glumica.
• 1989 — Džejms Harden, američki košarkaš.
• 1990 — Lorenco Braun, američki košarkaš.
• 1993 — Kiki Palmer, američka glumica, muzičarka i plesačica.

Smrti

• 1346 — Jovan Slepi grof od Luksemburga od 1309, kralj Češke od 1310. i pretendent na poljski presto. (rođ. 1296)
• 1910 — Vilijam Džejms, američki filozof i psiholog. (rođ. 1842)
• 1974 — Čarls Lindberg, američki pilot, prvi preleteo Atlantski okean. (rođ. 1902)
• 1998 — Frederik Rajnes, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (rođ. 1918)
• 2004 — Lora Branigan, američka pop pevačica. (rođ. 1952)

Praznici i dani sećanja

• 1839 — Osnovana je Prva beogradska gimnazija.
• Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja:
  • Sveti mučenik Ipolit Rimski (Odanije Preobraženja)

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma