Istorija Roma

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Romi (ro. रोमानी, Rom, Rrom, ili Roma), su tradicionalno nomadski narod poreklom iz severnozapadnog indijskog potkontinenta i pripadaju indoarijskoj etničkoj grupi.[1][2][3] Veruje se da su ove prostore napustili između 6. i 11. veka prvenstveno naselivši teritoriju Bliskog istoka, a potom i teritorije Evrope, Turske, Severne Afrike i Irana.[4] Područje Severne Amerike masovno naseljavaju krajem 19. i početkom 20. veka.

Genetika[uredi | uredi izvor]

Studiranje o genetskom poreklu bugarskih, baltičkih i vlaških Roma ukazuju da oko 50% proučenih Y hromozoma i mitohondrijske DNK pripadaju muškoj haplogrupi H i ženskoj haplogrupi M, haplogrupama koje su široko rasprostranjene širom južne i centralne Azije. Muška haplogrupa R1a1 je retka među Romima, ali je ima oko 50% u muškim Y hromozomima u severnoj Indiji i Pakistanu.

Ime[uredi | uredi izvor]

Romi sebe nazivaju Romima, što u prevodu znači „čovek“. Ne postoji veza između imena Roma i Rumunije (Rumunija), međutim, Rumunija je treća u svetu po broju Roma, posle Indije (5.794.000 [5]) i Turske (3.000.000-5.000.000 [6]). U Rumuniji živi oko 700.000 - 2.500.000 Roma.[7] Postoji nekoliko drugih imena ovog naroda, a razlog je taj što se smatra da Romi potiču iz Egipta, otuda špansko ime „Gitanos” i engleski „Gypsy”. Naziv „Cigani” se smatra uvredljivim nazivom za Rome.

Migracije Roma kroz Bliski istok i Severnu Afriku u Evropu

Migracije Roma[uredi | uredi izvor]

Romi su tradicionalno nomadski narod. Veruje se da su napustili Indiju oko 1000. i prošli kroz zemlje koje su danas pokrivene granicama Avganistana, Irana, Jemena i Turske. Deo Roma i danas živi na Istoku, čak i u Iranu, uključujući i one koji su migrirali u Evropu, a zatim se vratili. Početkom 14. veka Romi su došli na Balkan, a početkom 16. veka su se naselili sve do Škotske i Švedske. Neki Romi su migrirali na jug preko Sirije u severnu Afriku, a u Evropu su stigli preko Gibraltara. Obje grane migracije sastale su se u današnjoj Francuskoj. Ljudi slični Romima i danas žive u Indiji, najverovatnije poreklom iz indijske pustinjske države Radžastan. Uzroci migracije Roma jedna su od najvećih zagonetki u istoriji. Postoji teorija da su Romi poreklom iz niske društvene rase Hindusa regrutovani i kao takvi poslati na Zapad da se suprotstave islamskoj vojnoj ekspanziji. Prema drugoj teoriji, Romi su potomci zarobljenika koje su muslimanski osvajači severne Indije odveli u ropstvo i vremenom su u zemlji svog zatočeništva razvili posebnu kulturu. Zabeleženo je da je Mahmud oteo pola miliona zarobljenika tokom tursko-perzijske invazije na Sind i Pendžab u Indiji. Zašto se Romi nisu vratili u Indiju, umjesto da odaberu putovanje na zapad u evropske zemlje, to je enigma koja se može odnositi na vojnu službu kod muslimana. Migracija Roma u Sjedinjene Države započela je u kolonijalno vreme malim grupama u Virdžiniji i francuskoj Luizijani. Veća imigracija započela je nakon 1860. godine, dolaskom romskih grupa iz Velike Britanije. Najveći broj romskih imigranata došao je početkom dvadesetog veka, uglavnom preko vlaških grupa i Kalderaša. Ove dve grupe se često ne povezuju jedna sa drugom. Veliki broj Roma se takođe naselio u Srednjoj Americi.

Romski nacionalizam[uredi | uredi izvor]

Prvi svetski kongres Roma održan je 1971. godine u Londonu. Delom je bio finansiran od strane Svetskog saveta crkava i Vlade Indije. Kongresu su prisustvovali predstavnici iz Indije i još 20 zemalja. Tada je usvojena zastava Roma koja se sastoji od plave i zelene pozadine, koja predstavlja nebo i zemlju. Takođe sadrži crvenu „čakru“ sa 16 krakova u centru. Ovaj poslednji element predstavlja putujuću tradiciju romskog naroda i ujedno je omaž zastavi Indije, koji je zastavi dodao naučnik Vir Rađendra Riši. Na istom kongresu usvojena je i himna Roma, „Đelem, đelem”, što na srpskom jeziku znači „Idem, idem”.

Međunarodna zajednica Roma zvanično je osnovana 1977. godine, a 1990. godine, na četvrtom kongresu Roma, 8. april je proglašen Svetskim danom Roma, danom slave romske kulture i podizanja svesti o problemima sa kojima se romska zajednica suočava.[8]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Kenrick, Donald (2007). Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies) (PDF) (2nd izd.). Scarecrow Press. str. xxxvii-xxxviii. Arhivirano iz originala (PDF) 3. 3. 2012. g. Pristupljeno 3. 2. 2015. 
  2. ^ Kenrick, Donald (2007). Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies) (2nd izd.). Scarecrow Press. str. 189. 
  3. ^ Stephanie Pappas (6. 12. 2012). „Origin of the Romani People Pinned Down”. LiveScience.com. Pristupljeno 24. 12. 2014. 
  4. ^ Kenrick, Donald (2007). Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies) (2nd izd.). Scarecrow Press. str. 126. 
  5. ^ Banjara, Hindu of India. Joshua Project. Retrieved on 2007-10-03.
  6. ^ Lambanis or Gypsies. Kamat. Retrieved on 2007-10-03.
  7. ^ No official count; estimate from Reaching the Romanlar—A Feasibility Study Report (International Romani Studies Network), Istanbul: 2006, p.13. See also Turkey: A Minority Policy of Systematic Negation (IHF report) and SERİN, Ayten (08-05-2005). AB ülkeleriyle ortak bir noktamız daha ÇİNGENELER. Hürriyet. Retrieved on September 23, 2006.
  8. ^ „Istorija, kultura, i tradicija Roma” (PDF). osvit.rs. Arhivirano iz originala (PDF) 18. 2. 2015. g. Pristupljeno 8. 4. 2015. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Историја_Рома&oldid=26892133”