Kaca kamen

43° 16′ 52″ S; 22° 50′ 42″ I / 43.2811339° S; 22.8450368° I

Kaca kamen je spomen obeležje koje se nalazi na samoj srpsko—bugarskoj granici u pirotskom okrugu. Do ovog mesta se može stići iz pravca sela Jelovica. Ovaj spomenički prostor sa spomen pločom je proglašen za kulturno dobro od 9. juna 1987. godine odlukom skupštine opštine Pirot. ^[1]

Sam Kaca kamen je vis iznad koga je stena visine od oko 10 metara.

Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]

Na ovom mestu su svirepo ubijeni seljaci iz Gornjeg Visoka od strane pripadnika bugarskih okupacionih snaga.^[2] Među ubijenima je bila i jedna žena.

Više o ovom događaju je pisao Nikola Kostić za Pirotski zbornik: Ovde su kolonu zaustavili, jer nisu mogli dalje. Onu jedanaestoricu su zadržali kod Kace, gde su sa svojim čuvarima prenoćili. Šta su im radili te noći niko ne može pouzdano da zna. Ali da su ubijeni na najsvirepiji način, u to niko ne sumnja. Rano izjutra, 21. juna 1944. godine, poređali su ih na jednom platou pored Kace, iza koga se nalazi duboki ambis. Oko 5 časova čuli su se pucnji. Kolona je krenula opet, ali bez jedanaestoro koji su ostali da leže tamo gde ih ni ptice grabljivice ne mogu da pronađu. Kako su ih ubijali, padali su u ambis, kotrljajući se sve do dna, na kome su se gomilali jedan iznad drugog. Dobrinka je udarila u drvo pri vrhu ambisa i verovatno se zakačila haljinom. Nekoliko dana je bila živa. Bugarski kozari su čuli ženski glas koji je nekoliko dana zapomagao, ali se zbog nepristupačnosti mesta, straha od vlasti i nerazgovetnosti iz kog pravca dolazi zvuk, nisu mogli odazvati...^[3]

U steni su utisnute dve ploče koje podsećaju na ovaj događaj a na jednoj od njih su ispisana imena žrtava: Đorđević Dobrinka, Cvetković Dimitrije, Igić Aleksandar, Kostić D. Đorđe, Kostić Petar, Živković Dimitrije, Đorđević Sreten, Nikolić Vasilije, Kostić R. Đorđe, Živković Aleksa, Andrejić Petar, Andrejić Jovan.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Međuopštinski sl. list Niš 15/87
^ Panajotović, Tomislav G. (1982). Pirot kroz vekove. Pirot. str. 179.
^ Kostić, Nikola (1973). Iz godina okupacije u Gornjem Visoku, Pirotski zbornik 5. Pirot: Narodna biblioteka Pirot. str. 219.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Vlatković, Radmila: Zaštićeno spomeničko nasleđe Pirota, 2012.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Spomenički prostor sa spomen pločom streljanim pripadnicima NOR-a na Kaca kamenu

[1] Međuopštinski sl. list Niš 15/87

[2] Panajotović, Tomislav G. (1982). Pirot kroz vekove. Pirot. str. 179.

[3] Kostić, Nikola (1973). Iz godina okupacije u Gornjem Visoku, Pirotski zbornik 5. Pirot: Narodna biblioteka Pirot. str. 219.

[1]

[2]

[3]