Пиревина

Elymus repens
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Divizija:	Magnoliophyta
Klasa:	Liliopsida
Red:	Poales
Porodica:	Poaceae
Rod:	Elymus
Vrsta:	E. repens
Binomno ime
Elymus repens (L.) Gould.
Sinonimi
Agropyron repens Agropyron repens var. subulatum Elytrigia repens Elytrigia repens var. vaillantiana Elytrigia vaillantiana Triticum repens Triticum vaillantianum

Pirevina (pirovina, pirika, obična pirika), lat. Agropyrum repens, je višegodišnja biljka iz porodice trava (Poaceae)

Poreklo imena:

• roda - iz grčkog jezika od agros = polje i pyros = pšenica
• vrste - iz latinskog jezika od repens = puzeći (zbog rizoma)

Opis biljke

Stabljike dostižu visinu do 150 cm i polaze sa tankih, člankovitih horizontalnih rizoma koji se pružaju u više spratova i veoma su otporni na smrzavanje i sušu. Dužina rizoma može da dostigne i do 5000 km po jednom hektaru. Na 1m² zemljišta može se naći oko 25.000 pupoljaka i rizoma čija težina iznosi oko 3kg. Na uspravnim stabljikama nalaze se listovi i klasovi. Listovi su goli i na licu hrapavi, a lisni rukavci mogu da budu dlakavi ili goli. Cvast klas sastoji se od jajasto-lancelastih klasića koji su raspoređeni u dva reda i okrenuti pljosnatom stranom ka osi cvasti. Plod je dužine 6-7 mm i pokriven dlakama.

Stanište

Pirevina je kosmopolitska biljka umerene zone i veoma je žilava i otporna tako da ju je kao korov teško istrebiti. Raste na različitim zemljištima, kako u kulturi tako i na neobrađenom zemljištu, ali joj najviše odgovara lakše i vlažnije. Raste pored puteva po šipražju, međama, kao korov na njivama, na livadama i pesku, uz obalu reka, šumama, šibljacima, vrtovima, voćnjacima, vinogradima i dr.

Hemijski sastav droge

Kao droga koristi se rizom (Graminis rhizoma, sladunjavog ukusa, koji se sakuplja u jesen ili rano proleće i sadrži:

• ugljene hidrate (oko 8%)
• sluz (oko 10%)
• organske kiseline
• malo etarskog ulja
• saponine, koji su nedovoljno istraženi
• gumu
• cijanogene glikozide i dr.

Upotreba

Pirevina pojačava izlučivanje mokraće pa se koristi u lečenju upale mokraćnih puteva, izbacivanja sitnih kamenčića iz bubrega, ublažavanje kašlja i olakšava rad srca. U narodnoj medici je poznata kao lek za giht i reumu. Od ekstrakta pirevine prave se dijetetski proizvodi koji pomažu kod nekih lakših oblika dijabetesa.

Prilikom upotrebe pirevine treba se pridržavati navedenih doza jer u suprotnom može dovesti do hipokalijemije zbog prisustva cijanogenih glikozida.

Nekada se radilo na ukrštanju pirevine sa pšenicom.

Galerija

• 
• 
  cvast
• 
  zalistak
• 
  rizomi

Literatura

• Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
• Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
• Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
• Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
• Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
• Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
• Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistočne Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
• Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
• Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
• Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
• Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd, IP Svjetlost, 1990
• Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
• Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.

Spoljašnje veze

• BioNet škola