Osječani Donji
Osječani Donji | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Grad | Doboj |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 748 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 49′ 41″ S; 18° 06′ 59″ I / 44.8281° S; 18.1164° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Osječani Donji Osječani Donji na karti Bosne i Hercegovine | |
Osječani Donji su naseljeno mjesto u gradu Doboj, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 810 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Osječani su trebavsko naselje smješteno oko 15 kilometara sjeverno od Doboja.[1] Nalaze se na desnoj obali rijeke Bosne.[1] Teren se sa padina Trebave spušta u dolinu rijeke.[1]
Naziv[uredi | uredi izvor]
Naziv potiče od riječi odsjeći, u smislu da se selo nekada odsjeklo, odvojilo.[1] Priča koju pričaju stari seljani o porijeklu imena sela je da je nekada ovo područje bilo dio zemlje Gradačačkog bega i da su se jednom seljani pobunili i odsjekli i tako formirali selo.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Na lokaciji Rastika su pronađeni ostaci rimskog poljoprivrednog dobra iz 3. ili 4. vijeka na kome su služeni rimski vojnici proizvodili hranu za vojsku i konje.[1] U Osječanima je 1858. buknula Trebavska buna protiv osmanske vlasti.[1] Bunu je predvodio prota Pavle Trifunović, koga su Osmanlije 1858. ubile u Osječanima na kućnom pragu.[1] Veliki broj Osječanaca je učestvovao u proboju solunskog fronta tokom Prvog svjetskog rata.[1] Prva puška na dobojskom području u Drugom svjetskom ratu je pukla u Osječanima.[1] Stari centar naselja se nalazio kod rječice Telice, gdje je po predanju bila stara crkva „koja je omrkla, ali nije osvanula“.[1] Željeznička pruga je izgrađena nakon Drugog svjetskog rata, a centar naselja se preselio kraj pruge, gdje je izgrađen Dom kulture i premještena škola.[1] Prije izgradnje pruge, centar naselja se nalazio kod crkve Vavedenja presvete Bogorodice.[1]
Kultura[uredi | uredi izvor]
Hram Srpske pravoslavne crkve je posvećen Vavedenju presvete Bogorodice.[1] Podignut je odmah nakon austrougarske okupacije 1881. godine, kada je Srbima nakon osmanske okupacije prvi put dozvoljeno da grade crkve od tvrdog materijala.[1] Crkvu su dvije godine zajedno gradili stanovnici Osječana i okolnih sela.[1] Hram je obnavljan 1964, zatim 1981. i 1998. godine.[1] Novi ikonostas je 2001. postavljen na mjesto starog, a osveštao ga je episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije Kačavenda.[1] Na prostoru Osječana su prije izgradnje sadašnje crkve postoje tri crkve brvnare koje su zapalile Osmanlije.[1] Na crkvu je postavljena spomen-ploča u znak sjećanja na protu Pavla Trifunovića.[1] Natpis na spomen-ploči glasi:
| „ | U znak sjećanja na protu Pavla Trifunovića koji je 1858. poveo narod Osječana u Trebavsku bunu protiv Turaka. Narod Osječana i Trebave, ljeta gospodnjeg 2008.[1] | ” |
Spomenici[uredi | uredi izvor]
Spomenik je podignut u znak sjećanja na 47 poginulih boraca Vojske Republike Srpske u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1992-1995. Lociran je na raskrsnici puteva, ispred lokalne policijske stanice.
Spomenik ustanku je stariji spomenik posvećen narodnooslobodilačkoj borbi. Izgrađen je 1981. godine u tradicionalnom stilu od betona i visine je oko 4 metra. Autori spomenika su: Drago Handanović umjetnik, arhitekte: Sava Krivokapić i Petar Vajdić. Ovo je zahvalnost za prvi ustanak u dobojskom kraju tokom Drugog svjetskog rata. Spomenik se sastoji od velikog betonskog obeliska sa zvijezdom petokrakom kreiranom u reljefu u gornjem dijelu spomenika. Oblik zvijezde viri iz spomenika na njegovoj desnoj strani, kada se posmatra sa sprijeda. U centru spomenika je spomen ploča, napravljena od crnog kamena sa sljedećim natpisom: "Na ovom mjestu 23. avgusta 1941. godine napadom na žandarmerijsku kasarnu oglasila se prva ustanička puška kada je narod dobojskog kraja na poziv Komunističke partije Jugoslavije i Druga Tita krenuo u oružanu borbu protiv fašističkog okupatora i domaćih izdajnika. 23.avgusta 1981. godine Radni ljudi i građani dobojske opštine" Spomenik je ograđen kratkom metalnom ogradom postavljenom u betonsku podlogu. Postoji kapija ispred ograde, koja preko betona vodi do platoa na kome je postavljen spomenik. Uz plato se nalaze dva jarbola; po jedan sa obje strane. Danas ovi drže zastave SFR Jugoslavije i entiteta Republike Srpske. Čini se da su zastave napravljene od tankog lima metal. Lokacija je u dobrom stanju i izgleda dobro održavana.[2][3][4] Spomenik se nalazi na području između željezničke pruge i glavnog magistralnog puta na ulazu u selo iz sela Bušletić.
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Prva škola je prema dostupnim podacima osnovana 1852, iako prema kazivanju stanovnika ona postoji od 1830.[1] Prva škola je napravljena na prostoru pored crkve brvnare, odnosno sadašnjeg hrama Vavedenja presvete Bogorodice.[1] Škola je izgorila, a obnovljena je nakon izgradnje hrama 1881.[1]
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Kroz naselje prolazi put Doboj — Modriča, koji je izgrađen 1893.[1] U Osječanima se nalazi i željeznička stanica Željeznica Republike Srpske.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Stanovnici Osječana se nazivaju Osječanci.[1]
| Nacionalnost[5] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 741 | 747 | 958 | 1.089 |
| Jugosloveni | 24 | 52 | 7 | |
| Hrvati | 2 | 6 | 3 | 2 |
| Muslimani | 1 | 1 | ||
| Makedonci | 1 | |||
| Mađari | 1 | |||
| Slovenci | 1 | |||
| Albanci | 1 | |||
| ostali i nepoznato | 42 | 1 | 5 | |
| Ukupno | 810 | 807 | 969 | 1.099 |
| Demografija[5] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 1.099 | |
| 1971. | 969 | |
| 1981. | 807 | |
| 1991. | 810 | |
Prezimena[uredi | uredi izvor]
U Osječanima Donjim postoji više različitih prezimena, od koji je najbrojnije prezime Simić.[1]
- Simić
- Dujuić (Simić), Simići-Dujići, slave Jovanjdan[1]
- Adžić (Simić), Simići-Adžići, slave Ignjatdan[1]
- Orozović (Simić), Simići-Orozovići, slave Đurđic[1]
- Kovačević (Simić), Simići-Kovačevići, slave Simenudan[1]
- Pušević (Simić), Simići-Puševići, slave Stjepandan[1]
- Gojković (Simić), Simići-Gojkovići, slave Nikoljdan[1],
Od ostalih prezimena tu su:
- Mitrović[1]
- Marković[1]
- Čakarević[1]
- Blesić, slave Nikoljdan[1]
- Đuričić, slave Nikoljdan,
- Kuzmanović, slave Sveu Petku,
- Tešić,
- Mišić,
- Božić,
- Stjepić
- Mićić, doseljeni iz Cerovog gaja itd.
Znamenite ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Čedomir Jaćimović, organizator ustanka u dobojskom kraju u Drugom svjetskom ratu[6]
- Savo Božić, srpski pravoslavni sveštenik, duhovni vođa i prosvetitelj trebavsko-posavskog kraja[1]
- Pavle Trifunović (Osječani — Osječani, 1858), protojerej SPC, vođa Trebavske bude u Osječanima[1]
- Mladen Ploskić, srpski karatista, najbolji sportista Republike Srpske 2011.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c č dž š aa ab av ag ad ađ ae až az ai „Ognjišta: Osječani”. Radio-televizija Republike Srpske. 1. 4. 2012. Pristupljeno 1. 4. 2012.[mrtva veza]
- ^ https://www.xiwl.com/w/index.php/Osje%C4%8Dani_-_Spomenik_Ustanku
- ^ https://www.spomenicinob.info/pdf/report/en/GRAD%20DOBOJ%20FINAL.pdf#page=112
- ^ https://www.spomenicinob.info/doboj
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ Od ustanka do pobjede u NOR-u u Dobojskom kraju
