Hvostanska eparhija
Hvostanska eparhija je drevna eparhija Srpske pravoslavne crkve, koja je postojala u periodu od početka 13. do kraja 17. veka. Obuhvatala je Hvosno (severni deo Metohije). Osnovana je 1219. godine od strane Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa. Sve do tada, hvostanska oblast potpadala je pod Prizrensku eparhiju. Sedište hvostanskih episkopa bilo je u manastiru Bogorodice Hvostanske (Mala Studenica) severoistočno od Peći, u oblasti zvanoj Podgora. Nakon proglašenja Srpske patrijaršije (1346), hvostanski episkopi su dobili i počasni naslov mitropolita.[1][2][3]
Nakon konačnog turskog osvajanja hvostanske oblasti 1455. godine, eparhijsko područje je uključeno u sastav Prizrenskog sandžaka, od čijeg je severnog dela kasnije obrazovan Pećki sandžak, koji je obuhvatao i Hvosno. Opstanak eparhijskog katedralnog manastira Bogorodice Hvostanske posvedočen je osmanskim popisom iz 1485. godine. Nakon obnavljanja Srpske patrijaršije (1557) u njenom sastavu se nalazila i Hvostanska eparhija, koja je teško postradala krajem 17. veka u vreme Velike seobe Srba (1690) pod patrijarhom Arsenijem III, a njeno područje je nakon toga priključeno središnjoj (patrijaršijskoj) eparhiji sa sedištem u Pećkom manastiru.[4][5][6]
U spomen na istorijsku Hvostansku eparhiju, Srpska pravoslavna crkva je u 20. veku obnovila njen pomen u vidu imenovanja titulatnih episkopa hvostanskih, koji se postavljaju na službu vikarnih episkopa.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Bogdanović 1981, str. 317-320.
- ^ Janković 1985, str. 26, 30, 98, 130, 151, 175, 195, 198.
- ^ Janjić 2009, str. 183-194.
- ^ Tričković 1980, str. 118-119.
- ^ Zirojević 1984, str. 130.
- ^ Samardžić 1993.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Aleksić, Vladimir; Koprivica, Marija (2019). „Teritorijalni obim episkopija Srpske crkve na početku XIII veka”. Crkvene studije. 16 (2): 57—85.
- Andrejić, Živojin R. (2018). „Natpisi episkopalne crkve Bogorodice Hvostanske kao izvori za istoriju Župe i zemlje Hvosno” (PDF). Baština. 44: 99—120.
- Bogdanović, Dimitrije (1981). „Preobražaj srpske crkve”. Istorija srpskog naroda. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 315—327.
- Bubalo, Đorđe (2004). „O prepisima povelje kralja Uroša I hramu Svetog Nikole u Hvosnu (1276/77): Prilog poznavanju nastanka zbirke Monumenta Serbica Franca Miklošiča”. Stari srpski arhiv. 3: 169—183.
- Zirojević, Olga (1984). Crkve i manastiri na području Pećke patrijaršije do 1683. godine. Beograd: Istorijski institut; Narodna knjiga.
- Ivanović, Milan (2013). Metohija: spomenici i razaranja. Novi Sad; Beograd: Prometej; Službeni glasnik.
- Janković, Marija (1985). Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku. Beograd: Istorijski institut.
- Janjić, Dragana (2009). „Podaci za istoriju Hvostanske eparhije” (PDF). Baština. 26: 183—194.
- Kalić, Jovanka (2013). „Episkopski gradovi Srbije u srednjem veku” (PDF). Zbornik radova Vizantološkog instituta. 50 (1): 433—447.
- Koprivica, Marija (2017). „Zapisi i pečati hvostanskih mitropolita u rukopisnoj knjizi Dečanskih hrisovulja”. Natpisi i zapisi. 3: 45—52.
- Korać, Vojislav (1976). Studenica hvostanska. Beograd: Institut za istoriju umetnosti.
- Popović, Svetlana (2002). „The Serbian Episcopal sees in the thirteenth century” (PDF). Starinar. 51 (2001): 171—184.
- Samardžić, Radovan (1993). „Srpska pravoslavna crkva u XVI i XVII veku”. Istorija srpskog naroda. 3 (2). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 5—102.
- Sindik, Dušan (1972). „Ko je autor osnivačke povelje hrama sv. Nikole u Hvosnu?”. Istorijski časopis. 19: 67—77.
- Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 1. Minhen: Iskra.
- Tričković, Radmila (1980). „Srpska crkva sredinom XVII veka”. Glas SANU. 320 (2): 61—164.
- Ćirković, Sima (1995). Srbi u srednjem veku. Beograd: Idea.
- Ćirković, Sima (2004). Srbi među evropskim narodima. Beograd: Equilibrium.
- Škrivanić, Gavro A. (1970). „Hvostno u srednjem veku”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 11 (1): 331—336.
