Hronologija radničkog pokreta i KPJ 1940.
Hronološki pregled važnijih događaja vezanih za Radnički pokret Jugoslavije i Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ), kao i opšta politička dešavanja koja su se dogodila u Kraljevini Jugoslaviji tokom 1940. godine.
Januar[uredi | uredi izvor]
početak januara[uredi | uredi izvor]
- Na Crnom vrhu, kod Kragujevcu održana Oblasna partijska konferencija, kojoj su prisustvovali delegati partijskih organizacija iz Kragujevca, Kraljeva, Užica, Kruševca, Ćuprije i Paraćina, kao i Spasenija Cana Babović i Petar Stambolić, delegati Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Na Konferenciji su podneta dva referata — O organizaciono-političkim pitanjima i O političkom položaju, koje su podneli Milan Mijalković i Ratko Mitrović, kao i izabran Oblasni komitet KPJ za Kragujevac, u sastavu — Milan Mijalković, Stanislav Sremčević, Petar Stambolić, Dušan Petrović, Momir Tomić, Boško Đuričić i Mijalko Todorović.[1]
18. januar[uredi | uredi izvor]
- U Bileći, na osnovu odluke Vlade Cvetković-Maček od 16. decembra 1939, otvoren koncentracioni logor za interniranje političkih zatvorenika, uglavnom komunista i antifašista. Istog dana u logor je dopremljena prva grupa od 25 zatvorenika, uhapšenih uoči Nove godine, među kojima su bila trojica članova CK KPJ — Moša Pijade, Ivan Milutinović i Ivo Lola Ribar. Logor je pod pritiskom javnosti raspušten 25. novembra, a uporedo sa njim, postojao je i logor Lepoglava, pri već postojećem zatvoru, u kome su bili zatvarani komunisti sa područja tada formirane Banovine Hrvatske.[1]
Februar[uredi | uredi izvor]
19. februar[uredi | uredi izvor]
- U Beogradu, od 19. do 22. februara, trajao štrajk tramvajskih radnika Beograda, čiji je organizator bio Bora Marković, predsednik Saveza tramvajskih, elektrofabričkih i opštinskih radnika i službenika i član Okružnog komiteta KPJ za Beograd. Iako je u toku štrajka policija uhapsila oko 300 štrajkača, štrajk je završen sa uspehom.[2]
Mart[uredi | uredi izvor]
15. mart[uredi | uredi izvor]
- Josip Broz Tito, generalni sekretar KP Jugoslavije doputovao u Zagreb. On je vozom preko Soluna, stigao iz Istanbula, u kome je boravio od novembra 1939, zbog problema sa pasošem, prilikom povratka iz Sovjetskog Saveza.[2][3]
krajem marta[uredi | uredi izvor]
- Krajem marta i početkom aprila, u saglasnosti sa odlukom CK KPJ, Svetozar Vukmanović Tempo formirao Pokrajinski komitet KPJ za Makedoniju.[4]
Maj[uredi | uredi izvor]
kraj maja[uredi | uredi izvor]
- U Beogradu održana Peta pokrajinska konferencija KPJ za Srbiju, kojoj su prisustvovala 33 delegata. Tokom konferencije su podneta dva referata — Organizacioni izveštaj, Aleksandra Rankovića i O političkoj situaciji Milovana Đilasa, u kojima je analiziran rad Partije. Na kraju je izabran novi Pokrajinski komitet čiji je sekretar bio Aleksandar Ranković, kao i 17 delegata za Petu zemaljsku konferenciju.[5]
Jun[uredi | uredi izvor]
29. jun[uredi | uredi izvor]
- U noći 29/30. juna u Vinju nad Dolskim, kod Ljubljane, održana Treća konferencija Komunističke partije Slovenija, kojoj je prisustvovalo 45 delegata i generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito. Konferenciju je vodio Franc Leskošek, a glavni referat, u kome je analiziran rad KPS od njenog osnivanja, podneo je Edvard Kardelj. Ostali podnosioci referata i diskutanti bili su Tone Tomšič, Boris Kidrič i Boris Krajger, koji su govorili o radu među omladinom, delovanju Narodne pomoći, položaju sindikata i dr. Na kraju je izabran novi Centralni komitet, kao i 13 delegata za Petu zemaljsku konferenciju.[6][3]
Jul[uredi | uredi izvor]
3. jul[uredi | uredi izvor]
- U Šaptelju, kod Đakovice održana Druga sreska konferencija KPJ za đakovički srez, kojoj je prisustvovalo 16 delegata. Konferenciji su prisustvovali Krsto Popivoda, instruktor CK KPJ i Miladin Popović, sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju, a u toku konferencije se raspravljalo o političkoj situaciji, o organizacionom stanju i o radu sa omladinom, a izabran je i novi Sreski komitet KPJ za Đakovicu.[7]
6. jul[uredi | uredi izvor]
- U Beogradu organizovan svečani doček Viktora Plotnikova, prvog sovjetskog poslanika u Jugoslaviji, koji je došao nakon uspostavljanja diplomatskih odnosa između Sovjetskog Saveza i Kraljevine Jugoslavije, 24. juna. Dočeku sovjetskog poslanika prisustvovalo je preko 5.000 građana Beograda, a istog dana su bile održane manifestacije na Terazijama i Karaburmi. Pored Plotnikova, prvo opunomoćeno predstavništvo Sovjetskog Saveza, sačinjavali su savetnik Viktor Lebedev, vojni ataše Aleksandar Samohin i pomoćnik atašea Petar Kovalenko.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Hronologija 1 1980, str. 280.
- ^ a b Hronologija 1 1980, str. 281.
- ^ a b Hronologija Tito 1978, str. 34.
- ^ Hronologija 1 1980, str. 282.
- ^ Hronologija 1 1980, str. 284.
- ^ Hronologija 1 1980, str. 285.
- ^ a b Hronologija 1 1980, str. 286.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Pregled istorije Saveza komunista Jugoslavije. Beograd: Institut za izučavanje radničkog pokreta. 1963. COBISS.SR 54157575
- Hronologija revolucionarne delatnosti Josipa Broza Tita. Beograd: Export-press. 1978. COBISS.SR 50094343
- Hronologija radničkog pokreta i SKJ 1919—1979. tom I 1919—1941. Beograd: Narodna knjiga; Institut za savremenu istoriju. 1980. COBISS.SR 1539739342
- Istorija Saveza komunista Jugoslavije. Beograd: Izdavački centar „Komunist”; Narodna knjiga; Rad. 1985. COBISS.SR 68649479
Hronologija radničkog pokreta, Saveza komunista i Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije | ||
|---|---|---|
Hronologija je podeljena na tri oblasti — Hronologija radničkog pokreta i KPJ (1919—1941), Hronologija Narodnooslobodilačke borbe (1941—1945) i Hronologija SFRJ i SKJ (1945—1992) | ||
| do 1899. | .svg) .svg) | |
| 1900—1919. | ||
| 1920—1929. | ||
| 1930—1939. | ||
| 1941—1949. | ||
| 1950—1959. | ||
| 1960—1969. | ||
| 1970—1979. | ||
| 1980—1983. | ||
| 1990—1992. | ||
