Jehova

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
JHVH napisano na (odozgo ka dole) feničanskom: (1100. p. n. e. do 300), aramejskom (10 vek p. n. e. do 1 ne), i modernim hebrejskim

Jehova je latinizacija hebrejske riječi יְהֹוָה, vokalizacija tetragramatona יהוה (YHWH), vlastitog imena Boga Izrailja u Hebrejskoj Bibliji.[1][2] Ovom vokalizacijom nastala je riječ Jehova, dok YHWH transliteracijom daje Jahve. יְהֹוָה se spominje 6.518 puta u prevodu Masoretskog teksta, uz dodatak od 315 pominjanja יֱהֹוִה (Jehovi). Najraniji dostupni latinski teksti koristi vokalizaciju sličnu Jehovi u 13. veku.

Većina naučnika veruje da je reč Jehova nastala kombinovanjem latiničnih slova JHVH sa samoglasnicima riječi Adonaj, ali postoje dokazi da je možda već bio u upotrebi u kasnoj antici (5. vijek). Postoji konsensuz među naučnicima da je vokalizacija tetragramatona u vrijeme istorijske redakcije Tore (6. vijek p. n. e.) najsličnija Jahveu, ali postoje neslaganja. Istorijska volalizacija je nestala jer se u Drugom hramu, između 3. i 2. vijeka p. n. e., počeo izbjegavati izgovor tetragramatonom, a počeo koristi Adonaj (Moj Gospod).

Među naučnicima je postignut konsenzus da je istorijska vokalizacija Tetragramatona u vreme redigovanja Tore (6. vek pne) najverovatnije Jahve. Istorijska vokalizacija je izgubljena jer je u judaizmu Drugog hrama, tokom 3. do 2. veka p. n. e., izbegnut izgovor Tetragramatona, zamenjen sa Adonajom („moj Gospod”). Hebrejske samoglasničke tačke Adonaja je dodao Tetragramatonu Masoret, a rezultujući oblik je transliterisan oko 12. veka kao Jehova.[3] Izvedeni oblici Iehouah i Jehovah prvi put su se pojavili u 16. veku.

Jehovu je prvi predstavio Vilijam Tindejl u svom prevodu Izlaska 6:3, a pojavljuje se i u nekim drugim ranim engleskim prevodima, uključujući Ženevsku Bibliju i Verziju kralja Džejmsa.[4] Konferencija katoličkih biskupa Sjedinjenih Država navodi da je za izricanje Tetragramatona „potrebno uvesti samoglasnike koji menjaju pisane i govorne oblike imena (tj. „Yahweh“ ili „Jehovah“).“[5] Jehova se pojavljuje u Starom zavetu nekih široko korišćenih prevoda, uključujući Američku standardnu verziju (1901) i Jongov doslovni prevod (1862, 1899); „Novosvetski prevod“ (1961, 2013) koristi Jehovu u Starom i u Novom zavetu. Jehova se ne pojavljuje u većini uobičajenih engleskih prevoda, od kojih neki koriste Jahvu, ali većina nastavlja da koristi „Gospod“ ili „LORD“ za predstavljanje Tetragramatona.[6][7]

Koren reči[uredi | uredi izvor]

Ime Jehova predstavlja transkript hebrejskog tetragramatona (bez samoglasnika, pošto ih u hebrejskom pismu nema) JHVH (u prevodu na latinično pismo) i ima značenje: „On prouzrokuje da postaje“. י (yodh) ה (heh) ו (vav) ה (heh) tj. יהוה (čitano zdesna nalevo) = YHVH, odnosno kako se u našem jeziku češće piše: JHVH.

hebr. језик hebr. језик hebr. језик hebr. језик
יְהוָה יְהוִה יְהֹוָה יְהֹוִה
Jehwáh Jehwíh Jehowáh Jehowíh

Hebrejske samoglasničke tačke[uredi | uredi izvor]

Savremeni vodiči za biblijsku hebrejsku gramatiku, kao što je Duane A Garetova Moderna gramatika za klasični hebrejski,[8] navode da su hebrejske samoglasničke tačke koje se sada nalaze u štampanim hebrejskim Biblijama izmišljene u drugoj polovini prvog milenijuma naše ere, dugo nakon što su tekstovi nastali. To je naznačeno u autoritativnoj Hebrejskoj gramatici Geseniusa,[9][10] i Godvinovoj kabalističkoj enciklopediji,[11] a priznato je čak i među onima koji smatraju da vodiči na hebrejskom održavaju „naučne mitove“.[12]

„Jehovistički” učenjaci, uglavnom pre 20. veka, koji veruju da je /dʒəˈhoʊvə/ izvorni izgovor božanskog imena, tvrde da su hebrejski samoglasnici i akcenti bili poznati piscima svetih pisama u antici, i da sveto pismo i istorija podržavaju da je njihovo poreklo u hebrejskom jeziku. Neki pripadnici karaitskog judaizma, poput Nehemije Gordona, zastupaju ovo mišljenje.[13] Antika samoglasničkih tačaka i prikazivanja Jehove branili su različiti učenjaci, uključujući Majkelis,[14] Drač,[14] Stier,[14] Vilijam Falk (1583), Johanes Bukstorf,[15] njegov sin Johanes Buktorf II,[16] i Džon Oven[17] (17. vek); Piter Vitfild[18][19] i Džon Gil[20] (18. vek), Džon Monkrif[21] (19. vek), Johan Fridrih fon Mejer (1832)[22] Tomas D. Ros dao je prikaz kontroverze po ovom pitanju u Engleskoj do 1833.[23] G. A. Riplinger,[24] Xon Hinton,[25] Tomas M. Štraus,[26] noviji su branioci autentičnosti glasovnih tačaka.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ The Imperial Bible-Dictionary, Volume 1, p. 856. "Jehovah, on the other hand, the personality of the Supreme is more distinctly expressed. It is every where a proper name, denoting the personal God and him only; whereas Elohim partakes more of the character of a common noun, denoting usually, indeed, but not necessarily nor uniformly, the Supreme. Elohim may be grammatically defined by the article, or by having a suffix attached to it, or by being in construction with a following noun. The Hebrew may say the Elohim, the true God, in opposition to all false gods; but he never says the Jehovah, for Jehovah is the name of the true God only. He says again and again my God; but never my Jehovah, for when he says my God, he means Jehovah. He speaks of the God of Israel, but never of the Jehovah of Israel, for there is no other Jehovah. He speaks of the living God, but never of the living Jehovah, for he cannot conceive of Jehovah as other than living. It is obvious, therefore, that the name Elohim is the name of more general import, seeing that it admits of definition and limitation in these various ways; whereas Jehovah is the more specific and personal name, altogether incapable of limitation."
  2. ^ Geoffrey William Bromiley; Erwin Fahlbusch; Jan Milic Lochman; John Mbiti; Jaroslav Pelikan; Lukas Vischer, ur. (2008-02-15). „Yahweh”. The Encyclopedia of Christianity. 5. Prevod: Geoffrey William Bromiley. Wm. B. Eerdmans Publishing / Brill. str. 823—824. ISBN 978-90-04-14596-2. 
  3. ^ Schaff, Philip -Yahweh The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge Volume XII, Paper Book House, Grand Rapids, Michigan, 1950, page 480.
  4. ^ In the 7th paragraph of Introduction to the Old Testament of the New English Bible, Sir Godfrey Driver wrote, "The early translators generally substituted 'Lord' for [YHWH]. [...] The Reformers preferred Jehovah, which first appeared as Iehouah in 1530 A.D., in Tyndale's translation of the Pentateuch (Exodus 6.3), from which it passed into other Protestant Bibles."
  5. ^ „The Name of God in the Liturgy” (na jeziku: engleski). United States Conference of Catholic Bishops. 2008. 
  6. ^ English Standard Version Translation Oversight Committee Preface to the English Standard Version Quote: "When the vowels of the word adonai are placed with the consonants of YHWH, this results in the familiar word Jehovah that was used in some earlier English Bible translations. As is common among English translations today, the ESV usually renders the personal name of God (YHWH) with the word Lord (printed in small capitals)."
  7. ^ Bruce M. Metzger for the New Revised Standard Version Committee. To the Reader, p. 5
  8. ^ Garrett 2002, str. 13
  9. ^ Gesenius' Hebrew Grammar (1910 Kautzsch-Cowley edition), p. 38
  10. ^ Christo H. J. Van der Merwe, Jackie A. Naude and Jan H. Kroeze, A Biblical Reference Grammar (Sheffield, England:Sheffield Academic Press, 2002), and Gary D. Pratico and Miles V. Van Pelt, Basics of Biblical Hebrew Grammar (Grand Rapids: Zondervan Publ. House, 2001)
  11. ^ Godwin, David (1994). Godwin's Cabalistic Encyclopedia: A Complete Guide to Cabalistic Magick. ISBN 9781567183245.  (Llewellyn 1994), p. xviii
  12. ^ Thomas M. Strouse, Scholarly Myths Perpetuated on Rejecting the Masoretic Text of the Old Testament. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. oktobar 2021) The writer mentions in particular Christo H. J. Van der Merwe, Jackie A. Naude and Jan H. Kroeze, A Biblical Reference Grammar (Sheffield, England:Sheffield Academic Press, 2002), and Gary D. Pratico and Miles V. Van Pelt, Basics of Biblical Hebrew Grammar (Grand Rapids: Zondervan Publ. House, 2001)
  13. ^ „yhwh” (PDF). 19. 8. 2011. Arhivirano iz originala (PDF) 2011-08-19. g. Pristupljeno 26. 5. 2020. 
  14. ^ a b v (In Awe of Thy Word, G.A. Riplinger-Chapter 11, page 416)Online
  15. ^ Tiberias, sive Commentarius Masoreticus (1620; quarto edition, improved and enlarged by J. Buxtorf the younger, 1665)
  16. ^ Tractatus de punctorum origine, antiquitate, et authoritate, oppositus Arcano puntationis revelato Ludovici Cappelli (1648)
  17. ^ Biblical Theology (Morgan, PA: Soli Deo Gloria Publications, 1996 reprint of the 1661 edition), pp. 495–533
  18. ^ A Dissertation on the Hebrew Vowel-Points (PDF 58.6 MB) Arhivirano 2012-03-13 na sajtu Wayback Machine, (Liverpoole: Peter Whitfield, 1748)
  19. ^ A Dissertation on the Hebrew Vowel-Points, (Liverpoole: Peter Whitfield, 1748)
  20. ^ A Dissertation concerning the Antiquity of the Hebrew Language, LETTERS, VOWEL POINTS, and ACCENTS (London: n. p., 1767)
  21. ^ An Essay on the Antiquity and Utility of the Hebrew Vowel-Points (Glasgow: John Reid & Co., 1833).
  22. ^ Blätter für höhere Wahrheit vol. 11, 1832, pp. 305, 306.
  23. ^ The Battle Over The Hebrew Vowel Points, Examined Particularly As Waged in England, by Thomas D. Ross
  24. ^ (In Awe of Thy Word, G.A. Riplinger-Chapter 11, page 413-435)Online
  25. ^ „Who is Yahweh? – Ridiculous KJV Bible Corrections”. Av1611.com. Pristupljeno 2013-03-26. 
  26. ^ „Whitfield PDF” (PDF). 28. 5. 2006. Arhivirano iz originala (PDF) 2006-05-28. g. Pristupljeno 26. 5. 2020. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јехова&oldid=27705892”