Бабин зуб (биљка)
Babin zub | |
---|---|
cvet i listovi | |
Naučna klasifikacija | |
Carstvo: | |
(nerangirano): | |
Divizija: | |
(nerangirano): | |
Klasa: | |
(nerangirano): | |
Red: | |
Porodica: | |
Rod: | |
Vrsta: | T. terrestris
|
Binomno ime | |
Tribulus terrestris | |
Varieties | |
|
Babin zub (lat. Tribulus terrestris) jednogodišnja je zeljasta biljka iz familije Zygophyllaceae. Naziv roda potiče od grčke reči tris što znači tri i bolos što znači strela po oružju koje se u ratu upotrebljavalo protiv konjice, a sam plod ove biljke podseća na strelu. Pridev vrste terrestris znači zemljani i odnosi se na prizemni rast biljke.
Opis
[uredi | uredi izvor]Jednogodišnja zelena ili sivo zelena biljka, pokrivena manje ili više čvrstim položenim dlakama. Koren je tanak, stabljika položena, uglavnom od do 10 do 30 centimetara visoka, ali može dostići i visiu do čak 50 centimetara, jednostavna ili razgranata. Listovi se nalaze na kratkim drškama, sa 5 do 8 pari listića. Liske po obliku eliptične ili izduženo jajaste, manje ili više tupe, srcaste osnove, na kratkim drškama. Brakteje male, lancetasto-končastog oblika. Cvetovi mali, na kratkim peteljkama, u pazuhu listova. Cvetovi dvopolni, aktinomorfni, pojedinačni. Čašica je građena u znaku broja 5, listići su opušteni, dužine od 2.5 do 3 milimetara, jajasti ili lancetasti, po obodu opnasti, na vrhu šiljati, koji otpadaju. Krunica je građena takođe u znaku broja 5 od žutih listića, koji su jajasto izduženi i dugački od 4 do 5 milimetara. Prašnika ukupno 10. Plodnik jajasto-loptast, izgrađen od 5 oplodnih listića (karpela). Stubić kratak, velik, sa žigom piramidalnog oblika. Plod je šizokarpijum, manje ili više loptast, obrastao bodljama i kratkim položenim dlakama, kojima se kače za krzno životinja i tako raznose. Biljka u godini može proizvesti i do čak 5700 semena. Cveta u periodu od juna do septembra. [1] [2]
Stanište
[uredi | uredi izvor]Na suvim, naročito peskovitim terenima, u stepskim oblastima, pored puteva, na suvim padinama. [1]
Opšte raspotranjenje
[uredi | uredi izvor]Rasprostranjena je u sušnim i suptropskim predelima južne Evrope (i na Balkanu), Azije i Severne Amerike. [1]
Varijabilnost vrste
[uredi | uredi izvor]Tribulus terrestris var. terrestris - Vojvodina: Deliblatska peščara; Istočna Srbija: Prahovo (Radujevac), Burinci; Jugoistočna Srbija: Niš (okolina), Pirot (Staničenje, Sopot), Grdelica. Plodovi pokrivenim maljavim ili vunastim dlakama. [1]
Tribulus terrestris var. orientalis - Vojvodina: Banat. Plodovi goli ili sa proređenim čekinjama. [1]
Zanimljivosti
[uredi | uredi izvor]U kineskoj i indijskoj tradicionalnoj medicini smatra se da hrani i neguje polno tkivo, te se koristi kod urogenitalnih problema. Od 1970-ih godina, sovjetski bodibilderi su promovisali upotrebu i na Zapadu.
U kontrolisanim eksperimentima potvrđeno je značajno dejstvo tinkture biljke na nivo testosterona kod malih životinja, ali samo zanemarljivo, potpuno u okviru standardnih vrednosti, povećanje hormonalnog nivoa kod ljudi.