Visak
Visak je građevinska alatka koja se satoji od metalnog na dnu zaoštrenog tega velike specifične težine koji je obješen o tanak kanap. Visak se primarno koristi da bi se osigurala vertikalnost zidova, stubova i ostalih građevinskih elemenata. Pored toga koristi se u geodeziji za određivanje vertikale kroz centar gravitacije nepravilnih tijela i za određivanje nagiba ako nije dostupan inklinometar prilikom određivanja pravca plovidbe broda ili pravca gađanja u artiljeriji. Dubinski visak se koristi za mjerenje dubine vode.[1] Korišten je već u drevnom Egiptu prilikom gradnje, između ostalog i piramida[2].
Način upotrebe[uredi | uredi izvor]
Da bi se provjerila vertikalnost zidova, stubova i ostalih građevinskih elemenata na ekser koji se ukuca u elemenat koji se ispituje objesi se visak. Kada teg, koji ima masu oko 200-500 grama i dužinu oko 7-10 centimetara, u zavisnosti od toga da li je kupasti ili cilindrični[3], prestane oscilovati, golim okom ili mjerenjem provjerava se da li je udaljenost kanapa od zida na svim mjestima ista.[4]. Tegovi su najčešće od olova koje ima veliku specifičnu težinu kako bi bili tačni i pri radu na jačem vjetru.
Vrste visaka[uredi | uredi izvor]
U geodeziji se visak koristi za pozicioniranje teodolita određivanjem vertikale kroz centar gravitacije (nadira ili zenita). U ove svrhe se nekada koristio obični visak mase 200-500 grama i dužine konca do 2,5 metra, dok se danas koriste optički ili laserski visak. Pored njega koristi se i kruti visak koji se satoji od dvije metalne cijevi od kojih se gornja izvlači i postavlja na središnji šaraf stativa, dok se donja na kojoj je dozna libela postavlja na označenu tačku[5].
Optički visak najčešće dolazi kao poseban instrument, ali može biti i sastavni dio tripoda ili teodolita. Tački koja se nalazi na cilju okulara se centar gravitacije određuje pomoću prekidačke prizme kroz koju prolaze zraci. Optički visak omogućava precizno centrisanje instrumenta iznad tačke, koja predstavlja stanicu. Optička osa viska mora se poklapati sa vertikalnom osom instrumenta, a normalna na horizontalnu osu, kako bi bio ispunjen radni uslov[6].
Laserski visak uvijek dolazi kao poseban instrument i funkcioniše na principu laserskog snopa koji se može podešavati da bi se dobili tačniji rezultati.
Pri mirnom vremenu na udaljenosti od metra i po greška pri centriranju kod krutog viska je 1-2 milimetra, kod običnog 3-5, dok je kod optičkog manja od pola milimetra, a kod laserskog (sa laserom prečnika 2,5 milimetara) manja od 0,8 milimetara, a daljim podešavanjem prečnika lasera može i da se znatno smanji.
Pseudonaučne upotrebe[uredi | uredi izvor]
Visak se koristi u radiesteziji kao posrednik i kontakt sa materijom i energijom u svim vremenskim nivoima.[7] Pristalice radiestezije takođe vjeruju da se viskom mjeri spiritualna vibracija u eteričnom tijelu bića i predmeta.
Takođe je i jedan od masonskih simbola.[8]
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
Visak se pojavljuje na grbu Zelenortskih Ostrva simbolizujući pravednost, čestitost i iskrenost.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Geodetsko, geoinformatički rječnik-dubinski visak[mrtva veza]
- ^ Stocks 2003, str. 180
- ^ Građevinski alat i alat za drvo[mrtva veza]
- ^ „Zidarski alat”. Arhivirano iz originala 12. 05. 2013. g. Pristupljeno 01. 09. 2013.
- ^ Geodetsko-geoinformatički rječnik, kruti visak[mrtva veza]
- ^ Geodetsko-geoinformatički rječnik, optički visak[mrtva veza]
- ^ „Osnovno o visku i radu s viskom”. Arhivirano iz originala 17. 06. 2016. g. Pristupljeno 01. 09. 2013.
- ^ Velika masonska loža Srbije, Uglomer i šestar
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Stocks, Denys A. (2003). Experiments in Egyptian Archaeology: Stoneworking Technology in Ancient Egypt. Taylor & Francis. str. 180—. ISBN 978-0-203-43023-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
