Vrapče (Zagreb)

Gradska četvrt Vrapče
Država	Hrvatska
Grad	Zagreb
Stanovništvo	2001.
— broj st.	~8.000
Poštanski broj	10090
Registarske tablice	ZG

Vrapče je zagrebačko gradsko naselje u zapadnom delu grada. Deo je gradske četvrti Podsused — Vrapče. Ovim krajem protiče potok Vrapčak. Ovaj kvart nekada je bio poznat zagrebačkim izletnicima koji su putevima koji su prolazili kroz Vrapče pešačili do Medvednice. Vrapče je prepoznatljiv po Psihijatrijskoj bolnici. To je najstarija i najveća psihijatrijska ustanova u Zagrebu, a projektovao ju je 1877. godine Kuno Vejidman. Zanimljivo je da je jedini namenski izgrađen za potrebe psihijatrijskog lečenja. Srednja medicinska škola nalazi se u okviru bolnice. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, naselje ima 7.700 stanovnika.

Istorija

Arheološka istraživanja dokazuju da su na području Vrapča živeli paleolitski lovci. Pećina Veternica na Medvednici služila je kao sklonište, a u njoj su pronađeni brojni ostaci kostiju i lobanja pećinskog medveda. U Vrapču, uz današnju Bolničku cestu, pronađeno je nekoliko nekropola iz perioda kulture polja urni iz 12. i 13. veka pre nove ere. Iskopana je i keramička posuda iz perioda od 1230. do 1100. godine pre nove ere. Pronađeni su i brojni predmeti iz predrimskog perioda, kao što je Silvanov oltar pronađen 1894. godine od kamena iz kamenoloma u Vrapču.

Do 1933. godine Vrapče je bilo selo koje se prostiralo od podnožja Medvednice preko potoka Vrabečak, danas Vrapčak, pa sve do Save. Stanovnici sela u ravnici prema Savi, kao što su Rudeš, Jarun, Prečko i Špansko, zvali su se Poljanci. Duž glavnog puta bile su kuće u nizu, a crkva i škola koje su označavale centar sela bile su prilično udaljene od glavnog puta. Današnje jezgro Vrapča mnogo je bliže Ilici i Aleji Bolonji.

Ime

Vrapče je naziv za srednjovekovno seljačko naselje zagrebačke crkve. Raniji naziv je Rabuš. Kasnije je dobila samostalnu opštinsku upravu. Pretpostavlja se da je pojava prvobitnog imena Rabuč nastala ili od starog hrvatskog imena Raba (najstariji poznati stanovnik na području Vrapča) ili od stanovnika koji su bili robovi Kaptola (Ropče). Prema drugoj teoriji, naselje Vrapče dobilo je ime po vrapcima - pticama koje su nekada na tom mestu živele u velikom broju (analogija naziva sličnih krajevima gde ima, na primer, dosta kestena - kestenovac ili hrasta - hrašće).

Stanovništvo

Godine 1865. Gornje Vrapče je imalo 99 kuća i 798 stanovnika, a Donje Vrapče 51 kuću i 489 stanovnika. Vrapče je pripojeno Zagrebu 1950. godine, a nagli porast stanovništva zabeležen je sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka zahvaljujući izgradnji novog naselja Gajnice i stambenog bloka Stenjevec-Sever. Radi poređenja, Vrapče, koje je 1880. godine imalo 245, a 1931. godine 1.994 stanovnika, u vreme popisa 1971. godine imalo je čak 13.180 stanovnika.