Direktna kinematografija

Direktna kinematografija je dokumentarni žanr koji je nastao između 1958. i 1962. u Severnoj Americi, uglavnom u kanadskoj provinciji Kvebek i Sjedinjenim Državama, a razvio Žan Ruš u Francuskoj.^[1]

Definiše se kao bioskopska praksa koja koristi laganu opremu za snimanje, ručne kamere i živi, sinhroni zvuk koji je bio dostupan za stvaranje zahvaljujući novim revolucionarnim tehnologijama koje su se razvijale ranih 1960-ih.

Ovo je prvim nezavisnim filmskim stvaraocima ponudilo mogućnost da uklone veliku ekipu, studijske setove, opremu montiranu na stativ i posebna svetla u snimanju filma, skupe aspekte koji su ozbiljno ograničavali ove niskobudžetne rane dokumentariste. Po mnogo čemu sličan žanru cinéma vérité, u početku ga je karakterisala želja filmskih stvaralaca da direktno shvate stvarnost i da je istinito predstave, i da dovedu u pitanje odnos stvarnosti i bioskopa.^[2]

Ideološki i društveni aspekti[uredi | uredi izvor]

Uz poboljšanu opremu za zvuk, osvetljenje i kameru, bili su prisutni tehnički uslovi neophodni za pojavu direktne kinematografije. Pojavili su se i društveni i ideološki uslovi koji su doveli do direktne kinematografije.

Činilo se da direktna kinematografija odražava ovaj novi stav. Nastala je iz želje da se opšte mišljenje uporedi sa stvarnošću. Pokušala je da pokaže kako stvari zaista stoje, van studija, daleko od uređivačke kontrole establišmenta - bilo da se radi o vladinoj ili velikoj štampi. Ono što je bilo vredno pažnje jeste da je želja da se testira opšte mišljenje i pokaže stvarnost stalno držana u šaci uz akutnu svest da je lako lagati zvukom i slikom. Ova tenzija je bila u središtu direktnog filma i rezultirala je njegovim formalnim stilom i metodologijom.

Direktna kinematografija i cinéma vérité[uredi | uredi izvor]

Sinéma vérité ima mnogo sličnosti sa direktnom kinematografijom. Ručni stil rada sa kamerom je isti. Postoji sličan osećaj stvarnog života koji se odvija pred očima gledaoca. Postoji i zajednička briga oko društvenih i etičkih pitanja. I cinéma vérité i direktna kinematografija oslanjaju se na moć montaže da daju oblik, strukturu i značenje snimljenom materijalu.^[3] Neki istoričari filma okarakterisali su direktni bioskopski pokret kao severnoameričku verziju pokreta cinéma vérité. Ovo poslednje je u Francuskoj prikazano u Chronicle of a Summer (1961) Žana Ruša. Za ove istoričare cinéma vérité karakteriše upotreba kamere za provociranje i otkrivanje.

Direktna kinematografija, s druge strane, smatrana je strožijim posmatračem. Oslanja se na dogovor između režisera, subjekata i publike da se ponašaju kao da prisustvo kamere ne menja značajno snimljeni događaj. Kritičari i istoričari kritikovali su takve tvrdnje o neintervenciji.^[4]

Uticajni filmovi[uredi | uredi izvor]

On the Bowery – Lajonel Rogozin, 1956 (dokufikcija)
Crisis: Behind a Presidential Commitment – Robert Dru, 1963
The Chair – Robert Dru, 1963
The Mills of the Gods: Viet Nam – Beril Foks, 1965
Meet Marlon Brando – Albert i Dejvid Mejsls, 1966
Dont Look Back – Don Penbejker, 1967
Titicut Follies – Frederik Vajzmen, 1967
Chiefs – Ričard Likok, 1968
Kid Sentiment - Žak Gudbo, 1968
Salesman – Albert i Dejvid Mejsls, Šarlot Cverin 1969
Gimme Shelter – Albert i Dejvid Mejsls, Šarlot Cverin, 1970
Tread – Ričard Likok, 1972
Grey Gardens – Albert i Dejvid Mejsls,, 1976
Brothers' Keeper – Džo Berlindžer i Brus Sinofski, 1992
Neukölln Unlimited – Agostino Imondi i Dijetman Rač, 2010
Sofia's Last Ambulance – Ilijan Metev, 2012

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Aitken, Ian (2013-10-18). Encyclopedia of the Documentary Film 3-Volume Set (na jeziku: engleski). Routledge. ISBN 978-1-135-20627-7.
^ Shapiro, Jeremy (2017-02-28). „Setting Limits and their Relation to Well-being in End of Life Care”. AEA Randomized Controlled Trials. Pristupljeno 2021-12-25.
^ „Cinema Verite or Direct Cinema?”. DOCUMENTARY FILM FOR ALL (na jeziku: engleski). 2007-09-28. Pristupljeno 2021-12-25.
^ "Clearly, if we accept that cinema involves the production of signs, the idea of non-intervention is pure mystification. The sign is always a product. What the camera in fact grasps is the 'natural' world of dominant ideology." — Johnston

[1] Aitken, Ian (2013-10-18). Encyclopedia of the Documentary Film 3-Volume Set (na jeziku: engleski). Routledge. ISBN 978-1-135-20627-7.

[2] Shapiro, Jeremy (2017-02-28). „Setting Limits and their Relation to Well-being in End of Life Care”. AEA Randomized Controlled Trials. Pristupljeno 2021-12-25.

[3] „Cinema Verite or Direct Cinema?”. DOCUMENTARY FILM FOR ALL (na jeziku: engleski). 2007-09-28. Pristupljeno 2021-12-25.

[4] "Clearly, if we accept that cinema involves the production of signs, the idea of non-intervention is pure mystification. The sign is always a product. What the camera in fact grasps is the 'natural' world of dominant ideology." — Johnston

[1]

[2]

[3]

[4]