Krubera (pećina)
| Krubera | |
|---|---|
 Prikaz najnižih tačaka i lokacije pećine | |
| Položaj | |
| Mesto |  Gruzija, Abhazija |
| Odlike | |
| Geologija (tip) | kraška |
| Dužina | 13 431 m |
| Dubina | 2 197 m |
Krubera ili Voronija je druga najdublja jama na svetu. Nalazi se u Gruziji, u autonomnoj republici Abhazija, na severu zemlje. Do 2017. ova jama je bila najdublja na svetu, sve dok se istraživači nisu spustili još niže u pećini Veriovkina. Otkrivena je tek 1960. godine, a postala je najdublja tek 2001. godine kada su ukrajinski istraživači došli do dubine od 1710 metara. Vremenom su otkrivani novi prolazi i današnja najniža tačka jame je skoro 2200 metara. Najbliži grad je Gagra.
Nastanak[uredi | uredi izvor]
Masiv Arabika je bogat pećinama i jamama. Na tom prostoru se nalazi čak pet jama koje su dublje od 1000 metara. Pretpostavlja se da su pećine ovog masiva nastale pre oko pet miliona godina, kada su planine počele da se uzdižu[1].
Opšte karakteristike[uredi | uredi izvor]
Ime je dobila po priznatom ruskom speleologu Aleksandru Kruberu. Jama počinje visoko u planinama, na nadmorskoj visini od 2 250 metara[2]. Postoji više uskih ulaza. Sastoji se od brojnih bunara koji su međusobno povezani prolazima. Putevi unutar jame su na pojedinim mestima široki kao tuneli metroa. Postoje dve glavne grane od kojih jedna doseže do dubine od 1697, a druga 2197 metara[3].
Njene vode snadbevaju, još uvek nezvanično po Ginisovoj knjizi rekorda, najkraću reku na svetu (dužine od 18 metara) koja se uliva u Crno more po imenu Reprois[4].
Živi svet[uredi | uredi izvor]
Plutomurus ortobalaganensis je biće koje živi na 1980 metara ispod površine zemlje. Hrani se gljivicama i drugim materijama, koje su jedine prisutne u ovim uslovima. Pored ove, otkrivene su još tri nove vrste, a to su: anurida stereoodorata, deuteraphorura kruberaensis i schaefferia profundissima. Sve navedene vrste su mali i primitivni beskrilni insekti.
Pošto žive u potpunoj tami nemaju oči. Plutomurus ortobalaganensis taj nedostatak nadomešćuje visoko specijalizovanom formom hemijskog receptora, odnosno antenama na glavi[5].
Značaj ovog otkrića je saznanje da se život odvija i u totalnom mraku, ali i u uslovima gde je ishrana vrlo oskudna.
Istraživanja[uredi | uredi izvor]
Jamu su prvi istraživali speleolozi iz Gruzije 1960. godine. Tada je savladana dubina od tek 95 metara. Drugo istraživanje sprovedeno je osam godina kasnije i stiglo se do kote od 210 metara. Osamdesetih godina prošlog veka napredovalo se za još 130 metara. Zatim, usledila je pauza u otkrivanju jame iz političkih razloga.
Krajem prošlog veka došlo se do 1410 metara, a 2001. još 300 metara niže, što je bilo dovoljno za svetski rekord. Nakon nekoliko popravljanja rekorda, po prvi put do 2000 metara dubine spustili su se istraživači 2007, a nakon pet godina tim predvođen Genadi Samohinom došao je do najniže do sada istražene tačke jame.
Jama i područje zapadnog Kavkaza predstavlja velike mogućnosti novih otkrića što se tiče otkrića iz ove oblasti. Ono što su za planinare Himalaji, to je masiv Arabika za speleologe.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ https://www.softschools.com/facts/deepest_places/krubera_voronya_cave_facts/3109/
- ^ http://dudana.kvirispalitra.ge/?p=5875
- ^ https://www.nationalgeographic.rs/rubrike/mart-2014/2454-najdublja-pecina-na-svetu.html
- ^ https://aquamarine-moscow.ru/bs/finlyandiya/peshchera-krubera-voronya-v-abhazii-peshchera-krubera-voronya.html
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 26. 07. 2020. g. Pristupljeno 26. 07. 2020.