Mandibularna prognatija

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mandibularna prognatija
Normalni izgled lobanje (gore) i lobanja sa mandibularnom prognatijom
Uzrocimultifaktorski
Lečenjeortodoncija; oralna hirurgija
Frekvencija
  • Deca: 0,5 do 2,0%
  • Odrasli: 2,0 do 4,0%[1]

Mandibularna prognatija ili mandibularna progenija (pro- + grč. γνάϑος : vilica) je anomalija izgleda kod koje su brada i zubi donje vilice pomereni prema napred. Prognatija nastaje kao posledica porasta tela donje vilice (mandibule), ramusa mandibule ili tupog ugla donje vilice, pri čemu su brada, zubi i donja vilica pomereni prema napred. Ova vrsta prognatije koj je najčešća disgnatija, karakteriše povećanom dužinom tela donje vilice sa istaknutom (prominentnom) bradom, vrlo često tupi uglom donje vilice i pozitivnom incizonom stepenicom. Ponekad postoji povećanje visine područja brade, kao i šiljasta (špicasta) brada. Može biti praćen otvorenim zagrižajem ili laterognatijom. U većini slučajeva postoji hipoplazija srednje trećine lica.

Mandibularna prognatija zahteva hirurško lečenje, sa jedne strane zbog svoje vidljivosti deformiteta, a sa druge zbog male mogućnosti ortodontskog lečenja.

Patofiziologija[uredi | uredi izvor]

Mandibularna prognatija pre operativnog zahvata

Položaj gornje i donje vilice može biti izmenjen u odnosu na fiziološki i prema vrsti deformiteta može biti:

  • maksilarni disgnatizam (izbočenost gornje vilice),
  • mandibularni dizgnatizam, koja se naziva i madibularna progenija ili prognacija (izbočenost donje vilice), ili
  • bimaksilarni disgnatizam (iizbočenost obe vilice).[2]

Patološki mandibularna prognacija ili prognatizam je potencijalno deformišući genetski poremećaj u kome donja vilica preraste gornju, što dovodi do proširenja brade i unakrsnog zagrižaja. I kod ljudi i kod životinja, i kod ljudi on može biti rezultat parenje u bliskom srodstvu.

Kod ljudi mandibularna prognacija rezultuje stanjem koje se ponekad naziva fenjerasta vilica, navodno izvedena iz rožnih lampiona iz 15. veka, koji su imali udubljene stranice. Ovakve osobine često su preuveličene ukrštanjem, a mogu se naći u određenim porodicama. Iako je češći nego što se ceni, najpoznatiji istorijski primer je „habzburška vilica“, ili habzburška ili austrijska usna, zbog svoje rasprostranjenosti među članovima dinstije Habsburg, što se može pratiti na njihovim portretima. Proces mapiranja portreta pružio je alate za genetičare i analizu rodoslova; većina slučajeva se smatra poligenim, ali jedan broj istraživača veruje da se ova osobina prenosi autosomno recesivnim nasledstvom.

  • Portreti različitih Habsburgovaca koji su patili od teškog mandibularnog prognatizma, pa otuda potiče i naziv habsburška vilica
  • Maximiliano I da Alemanha. Pintura de Albrecht Dürer
    Maximiliano I da Alemanha. Pintura de Albrecht Dürer
  • Maximiliano I (à esquerda) com a sua família; ao seu lado, o filho Filipe I de Espanha; o jovem de sexo masculino em primeiro plano é o futuro Carlos V; nos três, é visível a anormal protuberância maxilar que caracterizaria a família.
    Maximiliano I (à esquerda) com a sua família; ao seu lado, o filho Filipe I de Espanha; o jovem de sexo masculino em primeiro plano é o futuro Carlos V; nos três, é visível a anormal protuberância maxilar que caracterizaria a família.
  • Carlos de Habsburgo, o imperador Carlos V da Alemanha e rei Carlos I da Espanha, ainda jovem
    Carlos de Habsburgo, o imperador Carlos V da Alemanha e rei Carlos I da Espanha, ainda jovem
  • Carlos V. Pintura de Rubens, cópia de um quadro de Ticiano
    Carlos V. Pintura de Rubens, cópia de um quadro de Ticiano
  • Fernando I de Habsburgo, imperador da Alemanha, irmão de Carlos V
    Fernando I de Habsburgo, imperador da Alemanha, irmão de Carlos V
  • Rudolfo II de Habsburgo, imperador da Alemanha; era neto de Fernando I; a sua mãe era uma filha de Carlos V
    Rudolfo II de Habsburgo, imperador da Alemanha; era neto de Fernando I; a sua mãe era uma filha de Carlos V
  • Fernando II de Habsburgo, imperador da Alemanha; era também neto de Fernando I
    Fernando II de Habsburgo, imperador da Alemanha; era também neto de Fernando I
  • Fernando III de Habsburgo, imperador da Alemanha; filho de Fernando II
    Fernando III de Habsburgo, imperador da Alemanha; filho de Fernando II
  • Leopoldo I de Habsburgo, imperador da Alemanha; era filho de Fernando III e de Mariana de Espanha, uma filha de Filipe III, e portanto sua prima afastada
    Leopoldo I de Habsburgo, imperador da Alemanha; era filho de Fernando III e de Mariana de Espanha, uma filha de Filipe III, e portanto sua prima afastada
  • José I de Habsburgo, imperador da Alemanha; era filho de Leopoldo I
    José I de Habsburgo, imperador da Alemanha; era filho de Leopoldo I
  • Carlos VI de Habsburgo, imperador da Alemanha; era o segundo filho de Leopoldo I; quando lhe sucedeu a sua filha Maria Teresa, casada com o Duque da Lorena e Grão Duque da Toscânia, Francisco I, cessou a varonia dos Habsburgos, originando-se uma nova casa, a de Habsburgo-Lorena; o filho de ambos, José I de Habsburgo, bem como os seus descentes, já não demonstram o prognatismo do maxiliar tão acentuado
    Carlos VI de Habsburgo, imperador da Alemanha; era o segundo filho de Leopoldo I; quando lhe sucedeu a sua filha Maria Teresa, casada com o Duque da Lorena e Grão Duque da Toscânia, Francisco I, cessou a varonia dos Habsburgos, originando-se uma nova casa, a de Habsburgo-Lorena; o filho de ambos, José I de Habsburgo, bem como os seus descentes, já não demonstram o prognatismo do maxiliar tão acentuado
  • Filipe II de Espanha e I de Portugal. Pintura de Ticiano.
    Filipe II de Espanha e I de Portugal. Pintura de Ticiano.
  • Filipe II de Espanha e I de Portugal
    Filipe II de Espanha e I de Portugal
  • O Infante Don Carlos, filho de Filipe II. Pintura de Velázquez
    O Infante Don Carlos, filho de Filipe II. Pintura de Velázquez
  • Filipe III de Espanha e II de Portugal
    Filipe III de Espanha e II de Portugal
  • Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, c. 1631-1632
    Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, c. 1631-1632
  • Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, 1632-1633
    Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, 1632-1633
  • Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, c. 1634-1635
    Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, c. 1634-1635
  • Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, 1652-1655
    Filipe IV de Espanha e III de Portugal. Pintura de Velázquez, 1652-1655
  • Filipe IV de Espanha e III de Portugal no fim da vida; o prognatismo do maxilar inferior é cada vez mais notório.
    Filipe IV de Espanha e III de Portugal no fim da vida; o prognatismo do maxilar inferior é cada vez mais notório.
  • Carlos II de Espanha enquanto jovem. É notória já a sua feição desfigurada, com o célebre maxilar de Habsburgo
    Carlos II de Espanha enquanto jovem. É notória já a sua feição desfigurada, com o célebre maxilar de Habsburgo
  • Carlos II de Espanha.
    Carlos II de Espanha.
  • Carlos II de Espanha já rei. Com o avançar dos anos, acentuou-se o prognatismo mandibular que caracterizou a sua família devido aos casamentos consanguíneos, e que entre outros efeitos adversos haveria de ditar a sua morte sem descendentes, por causar também, entre outras afecções, impotência. Consigo, chegou, ao fim, a dinastia dos Habsburgos na Espanha, sendo substituídos pelos Bourbons.
    Carlos II de Espanha já rei. Com o avançar dos anos, acentuou-se o prognatismo mandibular que caracterizou a sua família devido aos casamentos consanguíneos, e que entre outros efeitos adversos haveria de ditar a sua morte sem descendentes, por causar também, entre outras afecções, impotência. Consigo, chegou, ao fim, a dinastia dos Habsburgos na Espanha, sendo substituídos pelos Bourbons.

Terapija[uredi | uredi izvor]

Indikacije za operaciju progenatije postoje kada se:

  • operativnim smanjivanjem donje vilice ili pomeranjem donje vilice prema nazad zahvatom u predelu ramusa mandibule, može postići dobra okluzija (zagrižaj).
  • operativnim zahvatom kod bezubih vilica, želi omogučiti protetskog zbrinjavanja odnosno postizanja boljih odnosa bezubih vilica.

Operacija prognatije se može izvršiti u predelu:

  • tela donje vilice,
  • ramusa mandibule,
  • viličnog ugla,
  • brade.
  • viličnog zgloba - koji su se nekada dosta primenjivale, a dana se u cilju korekcije prognatije, više ne primenjuju.

Zahvat se izvodi u opštoj endotrahealnoj anesteziji. Preoperativno se stavljaju šine pri operacijama u predelu ramusa mandibule.

Postoperativno se sprovodi čvrsta intermaksilarna imobilizacija koju pacijent nosi 4 do 5 nedelja, a nakon toga, se postavlja elastična imobilizacija koja traje 3 do 4 nedelje.

Pošto se operacijom prognatije otvara koštano tkivo prema usnoj šupljini, u cilju prevencije infekcije ordiniraju se antibiotici koji postižu najveću koncentraciju u koštanom tkivu.

Postoperativne komplikacije[uredi | uredi izvor]

Glavne postoperativne komplikacije, manifestuju se kao:

Oštećenje donjeg alveolarnog nerva (n. alveolaris inferior) sa poremećajem senzibiliteta koji ređe nastaje pri operativnim zahvatima u predelu tela donje vilice, nego što je to slučaj kod osteotomija u predelu ramusa.

Prolazni poremećaja senzibiliteta, bez oštećenja donjeg alveolarnog nerva

Recidivi, koji sada ne predstavlja neku značajnu komplikaciju, pošto je operativna tehnika usavršena, tako da je pojava recidiva retka. Prema Keleu razlikuju se:

  • rani recidiv - koji nastaje neposredno nakon operativnog zahvata i
  • kasni recidiv - koji je uslovljen vučom mišića.
Tumačenje pojma recidiv prognatije:
Neki pod tim podrazumevaju ponovnu pojavu disgnatije koja je postojala i pre operacije. Takve vrste recidiva se označuju kao "totalni recidivi" što je izuzetno retko. Recidivom se ipak može smatrati ako je došlo do pomeranja donje vilice prema napred u postoperativnom toku, za više od 1,5 mm. Ukoliko je progenija bila kombinovana sa otvorenim zagrižajem, procenat recidiva može biti i veći. Recidiv koji ne menja profil lica, čini da su pacijenti takvim rezultatom zadovoljni.

Komplikacije[uredi | uredi izvor]

Glavne dugoročne komplikacije koje remete normalnan život pacijenta sa mandibularnom prognatijom su:

  • poteškoće pri grickanju i žvakanju (i naknadni problemi sa želucem zbog nedovoljnog žvakanja čvrste hrane)
  • otežano gutanje;
  • funkcionalni poremećaj temporomandibularnog zgloba (sa bolom pri otvaranju usta i krckanjem pri žvakanju);
  • trauma mekog nepca sa donjim sekutićima;
  • hipertoničnost žvakaćeg mišića i  bruksizam;
  • povećano stvaranje  zubnog kamenca;
  • povećano brisanje zadnjih kutnjaka i njihovo pogoršanje;
  • problemi sa artikulacijom i dikcijom.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Wolff, Wienker & Sander 1993, str. 112.
  2. ^ Prognatija. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 2021. Pristupljeno 31. 1. 2022.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мандибуларна_прогнатија&oldid=27442221”