Mašine za vađenje sadnica sa busenom
Mašine za vađenje sadnica sa busenom (transplanteri) u hortikulturnim rasadnicima služe za sadnice većih dimenzija, najčešće onih koje se otpremaju na stalno mesto sadnje. Radna tela su im u obliku konkavnih ašova (najčešće 4 komada) koji uz pomoć hidrauličnih ventila ostvaruju radne pokrete: otvaranje i pokrete rama držača radnih tela, podizanje i spuštanje ašova sa i bez rama (Tree spade system). Postoje i varijante sa polukružnim nožem koji rotira i tako formira busen, kao i kombinacija ašova sa ravnim nožem koji podseca busen odozdo.
Nosači[uredi | uredi izvor]
Mašine se montiraju na razne tipove nosača: kompakt-traktor, poljoprivredni traktor, utovarivač ili kamion. Montirane na kamion, mašine služe za presađivanje potpuno odraslih sadnica i pojedini modeli su u stanju da izvade i prenesu stablo sa busenom prečnika 3 m (visinom busena 120 cm), ukupne mase 24.000 kg. Za rad u rasadnicima koriste se prva tri tipa nosača čija je minimalna snaga za nošenje i rad najmanje mašine 30 kW.
Postoje i samohodne mašine kod kojih je radni deo sa strane što olakšava kretanje između redova u školi.
Način rada[uredi | uredi izvor]
Pri vađenju sadnice mašina joj prilazi sa otvorenim ramom tako da stablo bude između radnih ašova (a). Ram sa podignutim ašovima se zatvara i spušta do nivoa zemlje. Ašovi se spuštaju prodirući u zemlju oko sadnice postepeno se zatvarajući (b). Potpuno zatvoreni formiraju busen u kome je koren sadnice (v). Podizanjem rama sadnica sa busenom se vadi i prenosi dalje. Ukoliko se sadnica presađuje u rasadniku zbog daljeg formiranja (naprimer iz II u III školu), prethodno se u III školi izvadi mašinom busen. Jama koja ostaje je po obliku potpuno ista kao busen sadnice koja se prenosi i ubacuje na mesto izvađenog busena (g). Zbog lakšeg prodiranja korenova iz busena u okolno zemljište zidovi jame mogu se razrahliti ašovom. Isti postupak može se primeniti i za presađivanje na stalno mesto u različitim kategorijama zelenih prostora, uz vađenje busena i pripremu jame pre vađenja sadnice.
| Osnovne karakteristike modela mašina sa ašovima za vađenje sadnica sa busenom | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Tip mašine1 | Nosač2 | Snaga nosača | Dubina
iskopavanja |
Masa prazne
mašine |
Širina sa
otvorenim ramom³ |
| VF650 | KT,PT,U | 26-30 kW | 45 cm | 400 kg | 143 cm |
| VF 850 | KT,PT,U | 30-37 kW | 50 cm | 425 kg | 144 cm |
| VF 1100 | PT,U,K | 45-52 kW | 70 cm | 850 kg | 219 cm |
| VF 1400 | PT,U,K | 60-90 kW | 90 cm | 1350 kg | 236 cm |
| 1) Broj u oznaci tipa je prečnik busena u mm; 2) KT-kompakt traktor, PT-poljoprivredni traktor,
U-utovarivač, K-kamion; 3) podatak koji diktira međusobna rastojanja sadnica u školi (rastojanje treba da je veće od polovine širine mašine sa otvorenim ramom). | |||||
Krojač busena[uredi | uredi izvor]
| Osnovne tehničke karakteristike krojača busena | ||||
|---|---|---|---|---|
| Tip mašine | Snaga motora | Prečnik busena | Masa1 | Dimenzije2 |
| HZC24 | 16,9 kW | 25-80(90) cm | 1560 kg | 2420/840(1230) mm |
| HZC25 | 21,3 kW | 25-100 cm | 1600 kg | 2470/840(1230) mm |
| HZC29 | 21,3 kW | 25-100(110) cm | 1750 kg | 2550/930(1400) mm |
| HZC38 | 27,2 kW | 50-140(160) cm | 2050 kg | 2650/990(1430) mm |
| 1) Bez noža i krana; 2) dužina/širina (širina sa "otvorenim" gusenicama). | ||||
Za rasadnike su posebno konstruisane male samohodne mašine krojači busena koje umesto 4 "ašova" imaju polukružni nož koji rotira i seče busen u obliku polulopte). Prečnici busena su od 25 do 140 (160) cm. Mašina je na gusenicama, a pokreće je tro- ili četvorocilindrični motor. Postoji verzija sa mogućnošću pomeranja radnog tela za 45° horizontalno u odnosu na pravac kretanja, što povećava mogućnost vađenja sadnica i pri gušćim rastojanjima. Mašine imaju dve brzine a kreću se zavisno od modela 2,2-3,5 km/h u prvoj, odnosno 4,5-6,5 km/h u drugoj brzini. Malog su gabarita, a maksimalna masa kod najvećeg modela sa kranom i nožem iznosi 2280 kg.
Postoje i mašine za vađenje većih sadnica koje imaju radni deo koji je kombinacija ašova i sečiva. Gornji deo ima ašove i koji prodiru u zemlju formirajući busen sa strane. Odozdo je sečivo koje kao kod krojača busena seče busen odozdo, ali ravno što busenu daje stabilnost.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grbić, M. (2010): Proizvodnja sadnog materijala – Tehnologija proizvodnje ukrasnih sadnica. Univerzitet u Beogradu. Beograd ISBN 978-86-7299-174-1
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Opitz veliki transplanteri Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. april 2018)
- Holmac krojači busena Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. avgust 2020)
- Damcon krojači busena Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. decembar 2019)
- Damcon Mašine sa ašovima