нови реализам
novi realizam (franc. Nouveau Réalisme), pojam koji je skovao francuski kritičar Pjer Restanji 1960. godine (u manifestu istog imena) da okarakteriše rad grupe umjetnika čija je briga bila da odgovore na promjenjenu ulogu umjetnosti u potrošačkom društvu „izazivanjem” tradicionalnih umjetničkih formi i medija. Restanjijev argument je bio da štafelajno slikarstvo odumire i da ga mora zamijeniti „strasna avantura stvarnog”.
U oktobru 1960. godine, jedan broj umjetnika, od kojih su neki imali veze sa galerijom Iris Kler, formalno su potpisali Restanjijeve principe, uključujući Iva Klajna, Žana Tangelija (Jean Tinguely,), Armana, Marsijala Resa (Martial Raysse) i Danijela Šperija (Daniel Spoerri). Postojala je burna rasprava o tome da li treba uključiti Resa i Šperija, koje su respektivno predstavili Klajn, Arman i Tingeli. Sezar i Mimo Rotela nisu bili na prvom sastanku, ali su se povezali sa manifestacijama grupe, kao i kasnije Niki d San Fal (Niki de Saint Phalle) i Kristo. Restanji je u idejama grupe odmah prepoznao dug prema dadaizmu, posebno Dišanu — otuda i naziv izložbe koju je organizovao u Galeriji Ži (Galerie J) u Parizu 1961. godine koju je vodila njegova supruga: „40° audessus de Dada” („40 stepeni iznad dade”). Ime izložbe takođe sugeriše da je umjetnikovo angažovanje sa njegovim materijalom bilo intenzivnije od Dišanove hladne nebrige (otuđenosti) prema istom.
Naredne godine u galeriji Sidni Džanis u Njujorku održana je još jedna reprezentativna izložba pod nazivom „Novi realisti”. Nouveau Réalisme je prije svega, kao pop-art u Britaniji i SAD, angažovana umjetnost u obračunu sa potrošačkim društvom. Njegov brz uspon u Francuskoj bio je još veći izazov tradicionalnim umjetničkim vrijednostima nego u drugim zemljama. Fransoa Plušar (François Pluchart) je govorio o „preuređenoj koncepciji umjetničkog djela, u kojoj tradicija prestaje da postoji, prestaje da kontaminira današnje mitologije, prestaje da ometa početak nove industrijske civilizacije u kojoj će pariska škola (École de Paris), sa svim njenim impresionističkim i kubističkim nusproizvodima, postati nesposobna da se bavi svojom trgovinom na malo.” (Umjetnost i umjetnici, avgust 1966). Ova ideologija se konačno manifestovala na zvaničnom nivou u izložbama centra Pompidu, koji je, kada je otvoren 1977., postavio likovnu umjetnost uz industrijski dizajn. Ovdje postoje paralele sa pisanjem Rolana Barta, čije je djelo Mitologije (1956) takođe zacrtalo neprijatne transformacije u francuskoj popularnoj kulturi.
