Samurajski film
Samurajski film (jap. チャンハラ, čanbara, doslovno mačevalački filmovi), podžanr džidai-gekija, ili japanskih istorijskih drama, sa naglaskom na borbi mačevima i akcionim scenama.[1]
Istorijski razvoj[uredi | uredi izvor]
Počeci[uredi | uredi izvor]
Samurajski filmovi obuhvataju veliki deo rane japanske kinematografije, posebno filmove koje je režirao Makino Šozo 1910-ih sa Onoe Macunosukeom u glavnoj ulozi. Važne ličnosti u predratnom periodu su režiseri Makino Masahiro, koji je postao šef Makino produkcije nakon smrti svog oca Šozoa 1929, i Ito Daisuke, čiji je Čudžijev dnevnik putovanja: Krvavi osmeh u Šinšuu (1927), jedan od mnogih filmova zasnovanih na životu odmetnika Kunisada Čudžija iz perioda Edo (1810-1851), časopis Kinema Junpo proglasio je najboljim japanskim filmom te godine. Popularne čanbara zvezde rane ere bili su Araši Kandžuro, Bando Cumasaburo, Kataoka Čijezo i Hajaši Čodžiro.[1]
Vrhunac popularnosti[uredi | uredi izvor]
Tokom 1950-ih, popularnost čanbare u Japanu bila je slična popularnosti vesterna u Sjedinjenim Državama, pri čemu je studio Toei posebno počeo da se specijalizuje za takva dela, koje su snimili reditelji među kojima su Macuda Sadacugu, Sasaki Jasuši i Ušida Tomu, dok je studio Šočiku takođe snimao jidai-geki filmove iz svog drugog studija u Kjotu. Međutim, međunarodno najpoznatiji primeri su filmovi Kurosava Akire za studio Toho, koji uključuju Sedam samuraja (1954), Skrivena tvrđava (1958) i Jodžimbo (1961). Toho je takođe snimio najpoznatije filmove o samurajskom heroju Mijamotu Musašiju (1584–1645), često tretiranoj temi u ovom žanru, sa prvim delom Samurajske trilogije (Mijamoto Musaši, 1954–1956) u režiji Inagakija Hirošija i sa Mifune Toširoom u glavnoj ulozi koji je osvojio prvu nagradu Oskar za najbolji film na stranom jeziku 1956.
Kako su džidai-geki drame sve više postajale redovna pojava na televiziji, studio Daiej je proizveo najkarakterističnije kinematografsko delo tokom 1960-ih, sa velikim serijama filmova kao što je Zatoiči (1962-), u kojima je Kacu Šintaro igrao naslovnu ulogu kao putujući slepi maser sa fenomenom veštine mačevanja; 12 filmova iz serije Pospane oči smrti (1966–1969), sa Ičikava Raizoom (1931-1969); i serija o nindžama od osam filmova Banda ubica (1962–1966), u kojoj takođe glumi Ičikava. Međutim, druge kompanije su takođe pokušale da kapitalizuju na ovom tržištu, uključujući studio Šočika, sa četiri filma u serijalu Crveni šišmiš (1969–1970), inspirisanom Zatoičijem, u kojem je Macujama Joko u glavnoj ulozi bila slepa žena-ubica poznata kao Slepa Oiči ; i studio Toho, sa filmovima Usamljeni vuk i mladunče (1972–1974), koje je producirao Kacu Pro za promovisanje starijeg brata Kacu Šintaroa - Vakajama Tomisaburoa. Toho takođe je objavio niz samostalnih akcionih drama iz perioda Edo u režiji Okamota Kihačija, kao što su Samuraj (1965), Mač propasti (1966) i Crveni lav (1969), i dva filma Kobajaši Masakija, Harakiri (1962) i Pobuna samuraja (1967), dok je Kudo Ejiši nastavio tradiciju u Toeiju sa filmovima kao što je Velika borba (1964) i Šogunov samuraj (1978).[1]
Opadanje i obnova[uredi | uredi izvor]
Od 1970-ih, čanbara je prešao iz sveprisutnog elementa studijske produkcije u filmove o jednokratnim događajima kao što su Pad zamka Ako (1978) Fukasaku Kindžija i Reinkarnacija samuraja (1981), koji sadrže jake elementi fantazije; Kurosavini povratnički filmovi Kagemuša (1980) i Ran (1985); i hit Kadokava Harukija Nebo i zemlja (1990). Poslednjih godina, žanr je karakterisao više postmodernih naslova, koji obično koriste nostalgiju publike za procvatom žanra, kao što su Godžoe (2000) Iši Sogoa, rimejk filma Zatoiči Kitano Takešija iz 2003. i remejk filma Trinaest ubica (1963) koji je 2010. snimio Miike Takaši.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Sharp, Jasper (2011). Historical dictionary of Japanese cinema. Lanham, Md.: Scarecrow Press. str. 43—45. ISBN 978-0-8108-5795-7. OCLC 707023100.