Sofi Sinan-paša
Sofi Sinan-paša je bio jedan od državnih službenika Osmanskog carstva.
Životopis[uredi | uredi izvor]
Rođen je u selu Vilja, a umro u Rodostu, na putu za Carigrad, 1615. godine. U Prizrenu je 1615. podigao džamiju pod svojim imenom, od ruševina znamenitog Dušanovog manastira Sv. Arhanegela na rijeci Bistrici iznad Prizrena. Paša je poznat i kao muslimanski pisac. Njegova knjiga Tezarrutati Sofi Sinan-paša (bogoslovsko moralnog sadržaja) čita se među muslimanima s posebnim poštovanjem. Zato je i prozvan grčkim nazivom Sofi, tj. učenjak, mudrac (sofija je na gr. mudrost). Istoričar Naima u svojoj istoriji je o njemu zapisao: Sofi Sinan-paša sahibulj-hajrat-vdel-hasanat (tj. od zadužbina i bogougodnih dijela) bio je dva puta namjesnik sadrazma tj. vršio je dužnost sadrazma. U turskom adresaru izdanom 1858, u kojem su popisani kratki životopisi svih sultana, sadrazama i drugih turskih državnih lica iz starijih vremena, govori se da je Sinan paša načinjen vezirom 1603. godine, a u 1604. (1013. po muslimankom računanju godina) bio je namjesnik sadrazma Lale Mehmed-paše. Nakon prestanka te njegove dužnosti, poslan je sa posebnim zadatkom u Jemen, odakle se vratio u prijestonicu 1607. godine. Turska istorija Tarih Gjulšan-i-mearif, svjedoči o tome da je ovaj paša 1595. godine bio valija (načelnik oblasti) Ofena i učestvovao u dunavskoj družini zajedno sa Sinan-pašom sadrazmom (u vrijeme kad je taj sadrazam spalio mošti Sv. Save na Vračaru u Beogradu).
Vršio je dužnost sadrazma Ali-paše u vrijeme rata s Persijom. Bio je i po drugi put namjesnik sadrazma (velikog vezira) 1605. g. Kasnije je lišen te časti jer je osumnjičen za održavanje tajnih veza sa pobunjenicima iz Azije. Pobunjenike je pismom savjetovao da se umire i pokore sultanu. Nakon toga su mu se fondovi ponovo povećali, tj. 1615. je opet valija Ofena, odakle krajem te godine odlazi u Stambol, ali je tokom puta umro u Rodostu, 1615. godine. Sahranjen je u turbe na 1000 koraka od Galipolja u mjestu pod nazivom Barut-hane, zajedno sa svojom ženom koja je bila kći sultana Bajazita. To se vidi iz turskog natpisa uklesanog iznad vrata tog turbeta 1247. tj. 1731, kad je turbe (mauzolej) obnovljeno po nalogu sultana Mahmuda koji je tada posjetio grad Galipolje. U blizini turbeta je postojala mala tekija gdje je živjeo jedan derviš koga su Sinan i njegova žena izuzetno poštovali.[1] Jastrebov je smatrao da je ovaj paša bio Srbin, jer je Ljumska oblast prije islamizacije i kasnije albanizacije bila čisti srpski kraj, što dokazuju i slovenski nazivi sela kao i sačuvani pravoslavni običaji kod islamiziranog naroda.[2]