Sušenje
Sušenje je operacija procesne tehnike kojom se iz vlažne supstance (čvrste, tečne ili gasovite) uklanja delimično ili potpuno određena tečnost ili njena para.
Cilj sušenja[uredi | uredi izvor]
Sušenje se u procesnoj tehnici primenjuje sa različitim ciljem: radi smanjenja ukupne mase materijala (smanjenje troškova transporta i skladištenja), radi dobijanja čistih supstanci iz suspenzija ili emulzija (razne neorganske soli, veštačka đubriva, organske boje, lekovi, deterdženti, mleko u prahu itd.), radi povećanja jačine i kvaliteta materijala (drvo, keramički proizvodi), radi konzervisanja (žitarice, proizvodi prehrambene industrije, biopreparati, voće, povrće itd.).[1]
Sušenje čvrstog materijala[uredi | uredi izvor]
Sušenjem se sa površine i iz unutrašnjosti čvrstog materijala odstranjuje vezana tečnost, a to je u najvećem broju slučajeva voda.[2]
Ako je materijal vrlo vlažan, voda se može ukloniti presovanjem ili još češće, centrifugiranjem. Na ovaj način se uklanja voda koja je samo mehanički vezana za materijal. Manje količine vode se najčešće uklanjaju isparavanjem.[3] Najlakše je odstraniti vodu adsorbovanu po površini materijala. Kristalnu vodu ugrađenu u kristalnu rešetku i hemijski vezanu vodu je daleko teže odstraniti.[2]
Faze i brzina sušenja materijala[uredi | uredi izvor]
Pri sušenju, materijal prolazi kroz nekoliko faza. U prvoj fazi tečnost isparava sa celokupne površine pa je brzina sušenja u ovoj fazi najveća. U drugoj fazi sušenja po površini materijala se pojavljuju sve veće suve površine, zbog čega se brzina sušenja znatno smanjuje. U trećoj fazi sušenja nema vode po površini da bi sa njega direktno isparila, nego voda difuzijom prolazi kroz poroznu masu do površine. Tada je brzina sušenja najmanja.[3] Izdvajanje vode iz materijala koji se suši traje sve dotle dok se ne izjednače parcijalni pritisak pare na površini materijala sa parcijalnim pritiskom pare u vazduhu. Tada se uspostavlja dinamička ravnoteža odnosno materijal i vazduh imaju istu količinu vlage.
Uređaji za sušenje[uredi | uredi izvor]
U tehnološkoj praksi sreće se veoma veliki broj različitih konstrukcionih rešenja uređaja za sušenje- sušnica.[4] Danas je u upotrebi veliki broj različitih tipova sušnica. Sušnice se mogu klasifikovati na bazi njihovih različitih karakteristika i osobina. Tako, prema režimu rada, sušnice mogu da budu diskontinualne i kontinualne; prema načinu dovođenja toplote, mogu da budu konvektivne, konduktivne; prema konstrukciji, mogu da budu komorne, tunelske, obrtne, s fluidizovanim slojem, sa valjcima; u pogledu pritiska , mogu da budu atmosferske, vakuumske; prema vrsti fluida za sušenje, mogu da budu sa vazduhom, pregrejanom parom; prema načinu cirkulacije fluida za sušenje, mogu da budu s prirodnom ili prinudnom cirkulacijom; prema vrsti materijala koji se suši, mogu da budu za komadasti, zrnasti, praškasti materijal itd.[1]
Izbor tipa sušnice[uredi | uredi izvor]
Na izbor tipa sušnice utiču:
- Vrsta materijala i njegove fizičko- hemijske osobine (neorganske materije su postojane na povišenim temperaturama pa se mogu sušiti gasovima visoke temperature, materijal organskog porekla je veoma nepostojan na povišenim temperaturama, pa se vreme njegovog izlaganja povišenoj temperaturi mora što je moguće više skratiti; neke materijale ne bi uopšte trebalo zagrevati, već bi ih trebalo sušiti samo na malo povišenoj temperaturi i u vakuumu)
- Oblik materijala (veći ili manji komadi, zrna, praškovi, vlakna)
- Količina materijala (velike količine vlažnog materijala obično se suše u sušnicama koje rade kontinualno a ako su u pitanju male količine i skup materijal sušenje se izvodi u sušnicama koje rade diskontinualno).[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Tehnologija sa priručnikom za praktičnu nastavu( praktični deo), Asim Sadibašić, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
- ^ a b Praktikum neorganske hemije I deo, Valerija I. Češljević, Vukadin M. Leovac, Erika Z. Ivegeš, Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno- matematički fakultet, Institut za hemiju, Novi Sad, 1997.
- ^ a b Mašine i aparati sa automatikom, Svetomir Cvijović,Slobodan Končar- Đurđević, Asim Sadibašić, Radmila Cvijović, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1998.
- ^ Tehnološke operacije 2( mašine, aparati i operacije), Dragana Ranković, Zavod za udžbenike, Beograd, 2015.
