Fenjerdžija
Fenjerdžija je osoba zaposlena da pali uličnu rasvetu. Fenjerdžija je bio zadužen da u suton pali svetiljke sa svećom, ili kasnije sa gasom, a zatim ih u zoru gasi. Danas ih postoji vrlo malo jer je većina gasne ulične rasvete odavno zamenjena električnim lampama. [1]
Fenjerdžije su imale zadatak da pale javno osvetljenje, za koje su najpre koršćene sveće „milikerc”, potom ulje i na kraju gas. Čim padne mrak, fenjerdžije su kretale u varoš sa kantom "gasa" (petroleja) i merdevinama na ramenu. Procedura je bila jasna: fenjerdžija bi lampe punio petrolejom, garavi cilinder bi se očistio, najčešće prstom, fitilj se izvukao onoliko da se može zapaliti. I lampa je gorela onoliko, koliko je u njoj bilo petroleja.[2]
U Beogradu 1884. godine postojalo „611 opštinskih i 285 mehandžijskih fenjera koji se svi ukupno pale svake večeri”. Godine 1891. opština Beograd imala je 16 angažovanih fenjerdžija, dok se petrolej koristio kao gorivo.[3]
Danas je posao fenjerdžije veoma redak. U gradu Brestu u Belorusiji, kao turistička atrakcija, od 2009. godine postoji fenjerdžija koji svakodnevno pali petrolejske lampe u trgovačkoj ulici.[4]
U Evropskoj uniji postoje samo dva grada u kojima još uvek postoje fenjerdžije. To su Zagreb u Hrvatskoj[5] i Vroclav u Poljskoj.[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Poslovi koji više ne postoje”. poslovi.infostud.com. Pristupljeno 11. 3. 2023.
- ^ „Ulični fenjeri”. staribeograd.com. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 11. 3. 2023.
- ^ „Kako je Beograd zasvetleo (1): Vreme fenjera i kantica sa gasom”. 011info.com. Pristupljeno 11. 3. 2023.
- ^ Юriй Rubaševskiй. (29. 7. 2009). Teplo i svet "živogo" fonarя (na jeziku: ruski). Vecherniy Brest. Arhivirano iz originala 26. 04. 2012. g. Pristupljeno 11. 03. 2023.
- ^ „Meet the Lamplighters of Zagreb Upper Town”. LoveZagreb.hr. 24. 8. 2021.
- ^ „The 10 most important things to see in Wroclaw”. WroclawGuide.com. 24. 8. 2021.
