Sinclair QL
.png) Sinclair QL | |
| Opšti podaci | |
|---|---|
| Tip | kućni računar |
| Mikroprocesor | Motorola 68008 na 7,5 MHz |
| Memorija | 128 kilobajt RAM (mogućnost proširenja do 640 kb) |
| Spremište podataka | mikrodrajv kartridži (dva drajva) |
| Operativni sistem | Sinkler QDOS (Sinclair QDOS) u ROM |
| Godina proizvodnje | 1984—1986. |
Sinkler QL (eng. Sinclair QL) (od Quantum leap - kvantni skok) je bio britanski kućni računar iz 1980-ih godina, planirani nasljednik računara Sinclair ZX Spectrum. Uveden je na tržište 1984. od strane firme Sinkler Risrč (Sinclair Research). Računar je bio usmjeren prema poslovnim ljudima i hobistima, ali nije uspio da postigne komercijalni uspjeh.
Opis[uredi | uredi izvor]
(filtered).jpg)
Računar Sinkler QL je originalno zamišljen 1981. pod kodnim imenom ZX83, kao prenosni računar za poslovne ljude sa ugrađenim ultra-tankim pokazivačem sa katodnom cijevi. Sa kašnjenjem u razvoju, ZX83 je postao ZX84, i na kraju je postalo jasno da zahtjevi za portabilnošću nisu realni. Specifikacija je ograničena na obični desktop računar.[1][2]
Računar je baziran na Motorola 68008 mikroprocesoru sa taktom od 7.5 MHz, uključivao je 128 kilobajta RAM memorije proširive do 640 KB i mogao se povezati na računarski monitor ili televizor za prikaz slike. Imao je 2 ugrađena mikrodrajva (ZX Microdrive), umjesto disketnih jedinica za spremište podataka. Interfejsi za povezivanje su uključivali slot za proširenja, ROM slot, dvostruki serijski port (RS-232), priključak za posebnu lokalnu mrežu (QLAN local area network), 2 porta za palice za igru i dodatni spoljni priključak za mikrodrajv magistralu podataka. Video prikaz je imao 2 moda: video rezolucija 256×256 piksela sa 8 boja, ili 512×256 piksela sa 4 boje (crna, crvena, zelena i bijela). Oba moda su imala poseban dio sa 32 KB memorije (framebuffer) u glavnoj RAM memoriji. Dvostruki bafering je bio moguć, ali tek sa poboljšanom Minerva QDOS verzijom.
Unutar računara su se nalazili: mikroprocesor, dva kola visokog stepena integracije (Uncommitted Logic Arrays, ZX8301 i ZX8302) i Intel 8049 микроконтролер koji je služio za komunikaciju sa perifernim jedinicama. ZX8301 ili "Master Chip" je služio kao generator prikaza na ekranu (video display generator) i osvježavao je dinamičku RAM (DRAM) memoriju. ZX8302, ili "Peripheral Chip" je vršio povezivanje sa serijskim portovima (samo slanje), mikrodrajvovima, QLAN portovima, hardverskim satom i sa 8049 mikrokontrolerom preko sinhrone serijske veze. 8049 je obavljao funkcije interfejsa sa tastaturom, palicama za igru, prijem podataka preko serijskog porta i kao audio generator.
Multitasking operativni sistem, Sinclair QDOS, je bio snimljen u ROM, zajedno sa Bejsik prevodiocem, nazvanim SuperBASIC. Računar je dolazio sa programskim paketima za poslovne namjene firme Psion.
QL je bio crne boje kao i Sinkler Spektrum, ali je oblik bio više uglast a tastatura je znatno poboljšana u odnosu na ranije Sinkler modele.
Uticaj na tržištu[uredi | uredi izvor]
Računar Sinkler QL je bio prvi masovno proizveden lični računar baziran na mikroprocesoru Motorola 68000 serije. To je doduše bio 68008, 32-bitni procesor sa 8-bitnom magistralom podataka, što je oslabilo performanse. Međutim u januaru 1984. kad je računar predstavljen, QL je i dalje bio u razvoju, iako je Klajv Sinkler obećavao isporuke u roku 28 dana. To je potrajalo do aprila, i opet donijelo loš publicitet Sinkleru.[1]
Zbog preranog uvođenja u proizvodnju, računar je imao niz problema na početku. ROM kod je imao greške, uglavnom u SuperBASIC prevodiocu. ROM kod nije ni mogao sav stati na matičnu ploču pa je uz 32 KB na ploči dodat i spoljni 16 KB ROM dodatak. Kasnije je računar redizajniran i sav ROM (48 kb) je smješten unutra.[1] QL je prvobitno imao velike probleme i sa pouzdanošću mikrodrajvova, koji su kasnije otklonjeni, posebno na Samsung modelima.
Iako je računar reklamiran kao napredan a bio je i relativno jeftin, slabo se prodavao, i proizvodnja u Velikoj Britaniji je obustavljena 1985. zbog nedovoljne potražnje. Problemi mašine su bili mala programska baza, neprofesionalna tastatura, i početni problemi sa mikrodrajvovima.
Linus Torvalds i QL[uredi | uredi izvor]
Linus Torvalds, stvaralac Linuks kernela, je tokom 1980-ih posjedovao Sinclair QL i koristio ga je za učenje programiranja. Torvaldsov interes je pobuđivalo naročito programiranje u mašinskom jeziku. To mu je kasnije pomoglo pri radu na Linuks kernelu na novom Pi-Si računaru.[3]
Detaljni podaci[uredi | uredi izvor]
Detaljniji podaci o računaru QL (Quantum Leap) su dati u tabeli ispod.
| Sinclair QL (Quantum Leap)[4] | |
|---|---|
| Proizvođač | Sinkler (Sinclair) |
| Tip | kućni računar |
| Memorija | 128 kb (do 728 kb bez dodatnog procesora) |
| Porijeklo | Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Godina | 1984 |
| Tastatura | QWERTY / AZERTY pseudo tastatura sa punim pomakom tastera |
| Procesor | Motorola MC 68008 |
| Frekvencija procesora | 7,5 MHz |
| RAM | 128 kb (do 728 kb bez dodatnog procesora) |
| ROM | 48 kb (sve do 64 kb) |
| Tekst | 40 x 25, 64 x 25, 85 x 25 |
| Grafika | 256 x 256 (8 boja) |
| Boja | 256 efekata u boji |
| Zvuk | mali zvučnik |
| Dimenzije | 47,2 x 13,8 x 4,6 cm / 1,4 kg |
| Portovi | |
| Operativni sistem | QDOS |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Opšte informacije, programi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. april 2009)
- QL i QDOS sajt
- QL hronologija
- Periferni uređaji
- Sinclair QL priručnik iz 1985
- QL korisnička lista Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. decembar 2008)
- QUANTA - QL korisnici, udruženje
Emulatori[uredi | uredi izvor]
- Q-emuLator Sinclair QL emulator za Windows i Mac OS
- uQLx emulator za Unix
- QL2K - Sinclair QL emulator za Windows 2000/XP Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. decembar 2008)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Adamson, Ian; Kennedy, Richard. „The Quantum Leap - to where?”. Sinclair and the 'Sunrise' Technology. Pristupljeno 15. 12. 2006.
- ^ Rick Dickinson (16. 7. 2007). „QL and Beyond”. Flickr. Pristupljeno 21. 4. 2008.
- ^ Lars Wirzenius (27. 4. 1998). „Linux Anecdotes”. Pristupljeno 21. 4. 2008.
- ^ „QL (Quantum Leap)”. OLD-COMPUTERS.COM. Arhivirano iz originala 24. 02. 2010. g. Pristupljeno 10. 5. 2010. (jezik: engleski)
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
