Jevanđelje iz Lindirsfana
Jevanđelje iz Lindirsfana (engl. Lindisfarne Gospels) je naziv za ranosrednjovekovni latinski iluminirani rukopis koji sadrži četiri jevanđelja. Izrađen u Lindisfarneu u Nortumbriji (današnja severnoistočna Engleska) krajem 7. ili početkom 8. veka. Rukopis je bogato ilustrovaan slikama koje se smatraju jednim od najljepših primeraka tzv. insularne ili hiberno-saksonske umetnosti. Tekst je u potpunosti očuvan, kao i knjiga (sa izuzetkom korica), što je retkost za rukopise takve starosti.
Veruje se da je knjigu izradio monah Edvtit u čast svog prethodnika svetog Kuberta. Zahvaljujući beleškama na kraju rukopisa poznato nam je dosta o poreklu Lindisfarnskih evanđelja, uključujući imena prevodioca (Aldreda) i rukopisca (episkopa Edbrita), koji je verovatno i sam oslikao evanđelje. U irskim samostanima monasi su bili podeljeni na mlađe učenike, radničku braću (koji su obavljali težačke poslove) i starije (najiskusniji monasi) koji su se bavili kopiranjem svetih knjiga. Pošto su stariji monasi bili dosta cenjeni umetnici nekad su njihova dela prepisivana episkopima [1].
Tekst jevanđelja je ispisan insularnim pismom. Rukopis je originalno bio vezan u zlatom optočene korice koje je izradio monah po imenu Viltrih, ali su one izgubljene za vreme vikinških napada u 8. veku. Dva veka kasnije je Aldred Pisar na rubovima stranica dodao staroenglesku glosu, prevodeći tekst od reči do reči, i tako načinio prvi engleski prevod Jevanđelja.
Pretpostavlja se da se tekst čuvao u Durhamskoj katedrali sve do zatvaranja manastira u 16. veku. Tokom 17. veka rukopis je došao u posed Roberta Bruka Kotona, plemića i antikvara, tako da se našao u poznatoj Kotonovoj biblioteci. Odatle je u 18. veku premešten u Britanski muzej, a u Britanskoj biblioteci od njenog osnivanja 1973. godine.
Ilustracije[uredi | uredi izvor]
Jevanđelje je oslikano u tzv. hibernijsko-saksonskom stilu, koji je zapravo spoj različitih uticaja, uključujući vijugave organske motive i apstraktne uzorke keltskog La Tène stila, elemenata grčko-rimskih okvira, pa čak i koptskih motiva. Potpuno oslikane stranice na početku svakog evanđelja su poznate kao „tepih-stranice“ zbog njihove sličnosti s istočnjačkim dizajnima tepiha; one su i služile kao uvodni ceremonijalni tepih koji je naglašavao početak novog poglavlja Novog zavjeta[2].
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Janson's History of Art, Pearson Education Ltd., 2007., New Jersey, str. 317. ISBN 0-13-193455-4
- ^ 30,000 Years of Art: The story of human creativity across time and space, Phaidon Press Inc., 2007., New York, str. 428. ISBN 978-0-7148-4789-4
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
