Avgan (etnonim)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Avgan (pašt. افغان etnonim je kroz istoriju korišten za označavanje Paštuna,[1] međutim u posljednja dva vijeka izraz se takođe koristi za označavanje bilo kog starosjedioca ili stanovnika Avganistana, uključujući i one izvan paštunske etničke grupe.[2]

U 3. vijeku, Sasanidi su pominjali istočno pleme po imenu Abgan,[3] koje je u persijskom obliku potvrđeno u Hudud el Alamu iz 10. vijeka kao Avgan.[4]

Različiti autori u 19. vijeku koristili su izraz „Avgan” kao sinonim za „Paštun”.[5]

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Nazivi teritorija tokom islamskog kalifata od 7. vijeka pa nadalje.

Najraniji pomen naziva Avgan (Abgan) navodi sasanidski car Šapur I u 3. vijeku n. e.[3][6][7] U 4. vijeku riječ „Avgani/Avgana” (αβγανανο) u odnosu na određeni narod pominje se u baktrijskim dokumentima proneđenim u sjevernom Avganistanu.[8][9]

Etimološki stav koji podržavaju brojni poznati naučnici je da ime Avgan očigledno potiče od sanskrtske riječi Asvakan.[a] Ovo gledište zastupali su naučnici poput Kristijana Lasena,[10] Džona Votsona Makrindla,[11] Luja Vivjena de Sen Marten[12] i Elisa Reklua.[13][14][15][16][17]

Baktrijski dokument na grčkom pisku iz 4. vijeka pominje riječ Avgan (αβγανανο).

Sanskrtska riječ as(h)va, avestanska aspa i prakritska asa znače „konj”, dok ashvaka (prakritski asaka) znači „konjanik”, „ljudi-konji”, „zemlja konja”, kao i „uzgajivači konja”. Iz predhrićanskog perioda ljudi iz regije Hindukuša bili su poznati kao Ashvakani, što doslovni znači „konjanici” ili „uzgajivači”, pošto su uzgajali finu rasu konja i imali reputaciju stručnih konjanika.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Arijan ih navodi kao Assakenoi, Strabon kao Assakanoi, a Kurcije kao Assacani.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Firišta, Muḥammad Qāsim Hindū-Šāh Astarābādī (1829). History of the rise of the Mahomedan power in India, till the year A.D. 1612: to which is added an account of the conquest, by the kings of Hydrabad, of those parts of the Madras provinces denominated the Ceded districts and northern Circars : with copious notes (na jeziku: engleski). Spottiswoode. str. 1. 
  2. ^ „AFGHAN | Definition of AFGHAN by Oxford Dictionary on Lexico.com also meaning of AFGHAN”. Lexico Dictionaries | English (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 27. 05. 2021. g. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  3. ^ a b Avgan (etnonim) na sajtu Enciklopedija Britanika
  4. ^ Minorsky, V. (1940). „The Turkish Dialect of the Khalaj”. Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London (na jeziku: engleski). 10 (2): 417—437. ISSN 1356-1898. Pristupljeno 22. 8. 2021.  |chapter= ignorisan (pomoć)
  5. ^ Maley, William (2009). The Afghanistan Wars: Second Edition (na jeziku: engleski). Palgrave Macmillan. str. 8. ISBN 978-0-230-21313-5. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  6. ^ „Afghan and Afghanistan”. alamahabibi.net (na jeziku: engleski). Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  7. ^ Noelle-Karimi, Christine; Schetter, Conrad J.; Schlagintweit, Reinhard (2002). Afghanistan -a Country Without a State? (na jeziku: engleski). IKO. ISBN 978-3-88939-628-0. Pristupljeno 22. 8. 2021. „The earliest mention of the name 'Afghan' (Abgan) is to be found in a Sasanid inscription from the 3rd century, and it appears in India in the form of 'Avagana'…” 
  8. ^ Balogh, Dániel (2020). Hunnic Peoples in Central and South Asia: Sources for their Origin and History (na jeziku: engleski). Barkhuis. str. 144. ISBN 978-94-93194-01-4. Pristupljeno 22. 8. 2021. „To Ormuzd Bunukan , … greetings and homage from … ) , Pithe ( sot ] ang ( ? ) of Parpaz ( under ) [ the glorious ) yabghu of [ Heph ] thal , the chief … of the Afghans” 
  9. ^ Sims-Williams, Nicholas (2012). Bactrian Documents from Northern Afghanistan (na jeziku: engleski). Nour Foundation. ISBN 978-1-874780-92-2. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  10. ^ Lassen, Christian (1867). Indische Alterthumskunde: Geographie, Ethnographie und alteste Geschichte (na jeziku: nemački). L. A. Kittler. str. 6. Pristupljeno 22. 8. 2021. ; Lassen, Christian (1874). Indische Alterthumskunde Christian Lassen: Geschichte von Buddha bis zu dem Ende der älteren Gupta-Dynastie (na jeziku: nemački). L. A. Kittler. str. 129. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  11. ^ McCrindle, John Watson (1816). The Invasion of India by Alexander the Great (na jeziku: engleski). Today & Tomorrow's Printers & Publishers. str. 38. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  12. ^ Saint-Martin, Louis Vivien de (2012). Étude Sur La Géographie Grecque Et Latine De L'inde: Et En Particulier Sur L'inde De Ptolémée, Dans Ses Rapports Avec La Géographie Sanscrite…: Et … Ses Rapports Avec La Gographie Sanscrite… (na jeziku: francuski). Nabu Press. str. 39—47. ISBN 978-1275906860. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  13. ^ Reclus, Elisée (1891). The Earth and Its Inhabitants … (na jeziku: engleski). D. Appleton. str. 83. Pristupljeno 22. 8. 2021. 
  14. ^ Prakashan, Vivekananda Kendra (1980). Imprints of Indian Thought and Culture Abroad (na jeziku: engleski). Vivekananda Kendra Prakashan. Pristupljeno 22. 8. 2021. „Even the name Afghan is Aryan being derived from Asvakayana, an important clan of the Asvakas or horsemen who must have derived this title from their handling of celebrated breeds of horses” 
  15. ^ Scottish Geographical Magazine (na jeziku: engleski). Royal Scottish Geographical Society. 1892. str. 275. Pristupljeno 22. 8. 2021. „heir name [Afghan] means "cavalier" being derived from the Sanskrit, Asva, or Asvaka” 
  16. '^ Birdwood, Sir George Christopher Molesworth (1915). Sva (na jeziku: engleski). P. L. Warner. Pristupljeno 22. 8. 2021. „Afghans are Assakani of the Greeks; this word being the Sanskrit Ashvaka meaning 'horsemen” 
  17. ^ Yule, Sir Henry; Burnell, Arthur Coke (1886). Hobson-Jobson: Being a Glossary of Anglo-Indian Colloquial Words and Phrases and of Kindred Terms Etymological, Historical, Geographical and Discursive (na jeziku: engleski). John Murray. „The name represents Sanskrit Asvaka in the sense of a cavalier, and this reappears scarcely modified in the Assakani or Assakeni of the historians of the expedition of Alexander"” 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Авган_(етноним)&oldid=25251300”