Agiosoritisa

ikona Bogoridice sa centralnog ikonostasa Uspenskog hrama Moskovskog Kremlja. kraj XIV veka

Bogorodica Svetoručica ili Panagija Agiosoritisa (grč. η Αγιοσοριτισσα) je vid ikonopisa, u kome se Presveta Bogorodica izobražava bez Bogomladenca Hrista. Najpoznatija ikona Svetoručica se čuva u paraklisu Agia sorotis (gr. "Sveta Ruka") pri Halikopartiskom hramu Presvete Bogorodice u Carigradu (Istambul),

Na takvim ikonama je „obnovljena“ kompozicija Deesis, do čijeg dela se uzdiže ikona Agiosoritisa: Majka Božja je predstavljena stojeći, u molitvi svom Sinu, prikazanom u nebeskom segmentu u gornjem uglu. Sveti Andreja Bogoljubski u jednoj od takvih ruskih ikona pada pod noge Bogorodice, kao i često i dodatno birani likovi, čiji se broj i sastav u različitim verzijama izuzetno razlikuju. Na ikoni Bogoljubskaja Bogorodica je prikazana u ulozi zastupnice i posrednice, ali tu su i ideje o kompozicijama Orante i Odigitrije, koje pokazuju put onima koji padaju.

Na Zapadu se u Rimu nalazi nekoliko posebno poštovanih ikona ovog tipa, koje su u isto vreme na različite načine tamo došle sa Istoka (Majka Božja Edeska, Majka Božja Sanlukskaja (Araheli), Majka Božja San Sisto itd.). Sve su vizantijskog porekla i vekovima su poštovane kao čudotvorne, privlačeći puno pravoslavnih i katoličkih hodočasnika iz različitih zemalja. Uprkos činjenici da istraživači datiraju ove slike u perido 8-13. veka, crkvene hronike i legende svoje autorstvo pripisuju jevanđelisti Luki. S tim u vezi, ova vrsta ikona bila je prilično popularna u Rimu, uprkos istočnohrišćanskim korenima - napravljen je veliki broj primeraka ovih poštovanih ikona, koje su kasnije krasile glavne oltare katoličkih i pravoslavnih crkava širom Italije, a takođe su bile poznate po svojim čudima.