Akustičko-ritmičko vaspitanje
Akustičko-ritmičko vaspitanje je oblik pedagoškog rada koji se primenjuje u obrazovnim ustanovama a zasniva se na fiziološkim i psihološkim reakcijama organizma na muziku i vibracione nadražaje. Njime se izgrađuje muzička osetljivost i reagovanje subjekta na zaokružene muzičke celine ili na pojedine izražajne elemente u muzici: tonove i njihova fizička svojstva, kao i na vibracije različitog intenziteta.[1] Korišćenje muzike, uz primenu i drugih reedukativnih i stimulativnih vežbi, u ovoj oblasti pedagoškog rada sa učenicima koji imaju izvesne razvojne probleme, bilo u učenju ili ponašanju, ima i elemente muzikoterapije. Ovaj specifičnih oblika vaspitanja vremenom doprinosi da učenici sa manje napora i teškoća usvajaju i druge vaspitno-obrazovne sadržaje na časovima redovne nastave.
Uticaj muzika na ritmičke pokrete i psihu[uredi | uredi izvor]
Muzika i pokret kao integralni deo muzičke edukacije javlja se kod dece u najranijem uzrastu. Rano, u životu, deca reaguju raznovrsnim senzacijama tela i mimičkim i glasovnim pokretima, odgovorjući tako na muziku koju čuju. To ne treba da nas iznenađuje, jer stvorena muzička osnove, nastaju u ranom detinjstu, kako bi kasnije omogućile deci da se „sinhronizuju” sa muzikom koju slušaju ili izvode.
Izgleda da je muzika u našim životima prisutan veoma rano, jer se to uočava kod dece još dok su novorođenčad.[2] Naime, prema istraživanjima bebe pokazuju reakcije na muziku i ritam pomerajući svoje telo i udove, često na „kvaziperiodičan” način,[3] od prvih dana života, što je dokazano u laboratorijskim uslovima. Osim u istraživačkim laboratorijama, nastavnici i roditelji najčešće su svedoci muzičkog bogatstva dece i njihovih spontanih pokreta na nju, uključujući i „nenamerne" pokušaje da se sinhronizuju sa muzičkom i njenim ritmom od vrlo ranog detinjstva.
- Muzika i pokreti tela
Muzika i pokret su neraskidivo povezani.[4] Ljudska bića sinhronizuju svoje kretanje tela uz muziku u procesu koji se često opisuje kao koordinisani ritmički pokret,[5] ili ritmičko uzbuđenje.[6] Uopšteno govoreći, uživanje u muzici i njenom ritmu je
Proces u kome se ritmovi prikazuju kao dva ili više fenomena koji postaju sinhronizovani, sa jednim od ritmova koji su često moćniji ili dominantniji ili hvatanje drugog ritma[7]
Ritmički uticaj muzike odnosi se na koordinaciju vremenski strukturiranih događaja kroz njihovu interakciju,[8] koja se npr. dešava, kada osoba peva i pleše dok sluša omiljenu pesmu ili kada dve ili više osoba sviraju kamernu muzike ili pevaju zajedno u horu. U svakom slučaju, muzika i telo su koordinisani, usklađeni i sinhronizovani sa uobičajenim ritmičkim pulsom.[5]
- Muzika i psiha
Još od davnina poznat je uticaj muzike (ritma, melodije, harmonije) na telo i psihu čoveka. Neurofiziološka istraživanja, sprovedena poslednjih decenija daju brojna tumačenja o njenom uticaju na centralni i periferni nervni sistem, odnosno da se muzikoterapijom može uspešno delovati na visceralne funkcije, stimulaciju receptivnih i izražajnih mogućnosti pacijenta (pokret, ples, govor, grafika).[9]
Ciljevi akustičko-ritmičkog vaspitanje[uredi | uredi izvor]
Akustičko-ritmičko vaspitanje iako je pre svega je usmereno na ličnost u celini, ono posebno utiče na:
- Stvaranje nove individualne i socijalne dinamike putem aktiviranja ritmičkog potencijala
- Psihomotorno aktiviranja (senzorike, neuromuskulaturnih funkcija, estetike pokreta, simbolizacije i govora), a
- Emocionalnog aktiviranja i ovladavanja neurotski uslovljenim komunikativno-socijalnim poremećaja.
- Harmonizacije psihomotornih aktivnosti.
- Uspostavljanje ili ponovno uspostavljanja interpersonalnih odnosa i aktiviranja ličnosti do nivoa katarze i intencionalnog samoostvarenja.[1]
Elementi muzikoterapije u akustičko-ritmičkom vaspitanju[uredi | uredi izvor]
U akustičko-ritmičko vaspitanju mogu se primenjivati sledeći oblici muzikoterapije:[10]
- ritmizacija,
- pevanje,
- rekreacijsko i funkcionalno lečenje,
- scensko-muzička terapija i
- muzička psihodrama.
Ovi oblici muzikoterapije mogu se primenjivati pojedinačno ili grupno, samostalno ili u vezi s drugim rehabilitacijskim oblicima (kineziterapijom, terapijom govornih i slušnih poremećaja, psihomotornom reedukacijom, oblicima terapije ponašanja), radi uklanjanja ili ublažavanja pojedinih funkcionalnih teškoća i menjanja stava osoba.[11].
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b M. Miškov: Muzika u simulaciji i terapiji razvojnih smetnji, Norma, XV, 2/2010. p. 244
- ^ Winkler, I., Háden, G. P., Ladinig, O., Sziller, I., & Honing, H. (2009). Newborn infants detect the beat in music. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106, 2468–2471.
- ^ Zentner, M., & Eerola, T. (2010). Rhythmic engagement with music in infancy. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107, 5568–5573.
- ^ Phillips-Silver, J. (2009). On the meaning of movement in music, development and brain. Contemporary Music Review, 28(3), 293–314.
- ^ a b Phillips-Silver, J., Aktipis, C. A., & Bryant, G. A. (2010). The ecology of entrainment: Foundations of coordinated rhythmic movement. Music Perception, 28, 3–14
- ^ Merker, B. H., Madison, G. S., & Eckerdal, P. (2009). On the role and origin of isochrony in human rhythmic entrainment. Cortex, 45, 4–17.
- ^ Clayton, M., Sager, R., & Will, U. (2004). In time with the music: The concept of entrainment and its significance for ethnomusicology. ESEM Counterpoint, 1, 1–84. r. 10.
- ^ Clayton, M., Sager, R., & Will, U. (2004). In time with the music: The concept of entrainment and its significance for ethnomusicology. ESEM Counterpoint, 1, 1–84.
- ^ Burić Sarapa K, Katušić A. Primjena muzikoterapije kod djece s poremećajem iz autističnog spektra. Hrvatska revija za rehabilitacijska istraživanja 2012; 48: 124-32.
- ^ Jurić–Šimunčić (1982): Deca s teškoćama u učenju i vladanju, Zagreb: Školska knjiga.
- ^ Pedagoška enciklopedija 2, 76, M. PR.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Turino, T. (2006). Music as social life. Urbana-Champaign: University of Illinois Press.
- Wiltermuth, S. S., & Heath, C. (2009). Synchrony and cooperation. Psychological Science, 20, 1–5.
- Gerry, D., Faux, A., & Trainor, L. J. (2010). Effects of Kindermusik training on infants’ rhythmic enculturation. Developmental Science, 13, 545–551.
- Hannon, E. E., & Trehub, S. E. (2005). Metrical categories in infancy and adulthood. Psychological Science, 16, 48–55.
- Provasi, J., & Bobin-Bègue, A. (2003). Spontaneous motor tempo and rhythmical synchronisa-tion in 2½- and 4-year-old children. International Journal of Behavioral Development, 27, 220–231.