Bitka kod Koroneje
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Bitka kod Koroneje | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Deo Korintskog rata | |||||
 | |||||
| |||||
Bitka kod Koroneje odigrala se 394. pre nove ere za vreme Korintskog rata između Sparte sa jedne strane i Tebe i Argosa sa saveznicima sa druge strane. Spartanski kralj Agesilaj II pobedio je Tebance i Argivce, koji su pokušali da spreče povratak njegove vojske na Peloponez. Bitka kod Koroneje potvrdila je nadmoć Sparte u kopnenim bitkama.
Početak Korintskog rata
[uredi | uredi izvor]Korintski rat započeo je 395. p. n. e. Spartanski kralj Agesilaj II ratovao je protiv Persije u Maloj Aziji. Persija je zbog toga odlučila da Sparti stvori probleme u Grčkoj, pa je počela da finansira spartanske neprijatelje. Tokom 396. i 395. p. n. e. uspeli su da pridobiju Tebu, Korint, Argos i Atinu da započnu rat protiv Sparte. Spartanska hegemonija nakon pobede u Peloponeskom ratu i njena agresivna politika odvraćala je mnoge spartanske saveznike. Kada se uz to pojavila mogućnost persijske podrške tada su neke države, a posebno Teba pristale da započnu rat protiv Sparte. Ipak Teba nije htjela da direktno objavi rat Sparti, pa je nahuškala svoje saveznike Lokrane da započnnu rat sa Fokidom ubirući porez iz spornih oblasti. Fokida je zbog toga napala Lokrane, a Teba se umešala i osvojila Fokidu.[2] Fokiđani su nakon toga zvali Spartu da im pomogne. Sparta je tako našla povod za rat. U bici kod Halijarta 395. p. n. e. Tebanci su pobedili. Tokom 394. p. n. e. pobedili su Spartanci u bici kod Nemeje.
Agesilaj se vraća iz Azije
[uredi | uredi izvor]Kada je počeo Korintski rat Sparta je zvala Agesilaja II da se sa svojom vojskom vrati u Grčku. Bilo je to upravo ono zbog čega je Persija finansirala spartanske neprijatelje. Agesilaj II se vraćao kopnenim putem preko Trakije i centralne Grčke. Kada je došao blizu Beotije Agesilaj je saznao za poraz Sparte u pomorskoj bici kod Knida i za pogibiju Pisandra. Svoju vojsku je podsetio kako je Sparta nekoliko meseci ranije pobedila u bici kod Nemeje. Pored toga obavestio ih je da je Pisandar poginuo, ali da ih ne bi obeshrabrio lagao ih je da je Sparta pobedila u pomorskoj bici kod Knida.
Početni raspored snaga
[uredi | uredi izvor]Kada je došao do Beotije izašli su mu ususret Tebanci, svi Beoćani, Argivci, Atinjani, Korinćani, Eubejci. Ksenofont, koji je opisao bitku kod Koroneje rekao je da ta bitka nije ličila ni na jednu, koja se odvijala u njegovo vreme. Sam Ksenofont je bio prisutan i borio se na Agesilajevoj strani, jer je sa njim došao iz Azije. Kod Koroneje Agesilaj je ugledao neprijatelje, pa je razvio vojsku u borbeni poredak. Na levom spartanskom krilu su bili vojnici iz Orohomena, a Agesilaj je predvodio desno krilo. Na desnom krilu bili su Spartijati, zatim veterani pohoda Deset hiljada, nakon njih azijski Grci, pa Fočani. Vojnici iz Orohomena su zauzimali krajnje levo krilo. U neprijateljskoj vojsci Tebanci su bili na desnom krili, a Argivci na levom. Tebanci su bili nasuprot vojske iz Orohomena, a Argivci su bili nasuprot Spartanaca.
Bitka
[uredi | uredi izvor]Obe vojske napredovale su u potpunoj tišini. Kada su se približili na oko 200 m Tebanci su zaurlali i krenuli u juriš. Na oko 100 m krenuli su u juriš azijski Grci i veterani pohoda Deset hiljada pod zapovedništvom Heripida. Oni su pojurili ispred Agesilajeve falange i kada su se približili neprijateljskoj vojsci na udaljenost koplja neprijateljska vojska ispred njih dala se u beg. Argivci nisu ni sačekali dolazak Agesilajeve spartanske falange sa desnog krila, nego su odmah pobegli na planinu Helikon. Odmah nakon toga Spartanci oko Agesilaja počeli su da slave. Nisu ni primetili šta se dešava na levoj strani. Tebanci su potukli vojsku iz Orohomena, koji su bili na spartanskoj levoj strani. Nakon toga Tebanci su napali prtljag u kome se nalazilo mnogo plena koji su Spartanci opljačkali u Aziji. Agesilaj je odmah izveo manevar, okrenuo je falangu i krenuo je na Tebance. Spartanska falanga se nalazila između Tebanaca i planine Helikon na koju su pobegli njihovi poraženi saveznici. Usledio je žestoki sukob dve falange, u kojem je bilo mrtvih na obe strane. Spartanci su na kraju propustili Tebance da ovi prođu i onda su se bacili na njih, ali nisu ih razbili, nego su se Tebanci povukli u poretku. Najžešća bitka bila je oko samog Agesilaja, koga je čuvalo pedeset dobrovoljaca. Iako su se žestoko borili da zaštite kralja ipak je Agesilaj II bio ranjen, pa su ga izneli iz bitke. Prema Diodoru sa Sicilije u bici je poginulo 350 Spartanaca i 600 Beoćana i njihovih saveznika.
Posledice
[uredi | uredi izvor]Bitka kod Koroneje potvrdila je nadmoć Sparte u kopnenim bitkama. Međutim saveznici su bitkom kod Knida potvrdili pomorsku nadmoć, a imali su i podršku Persije, pa se stvorila ravnoteža, koja će se održavati celo vreme trajanja rata sve do Antalkidovog mira.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]| Istorijska enciklopedija | Ovaj članak ili jedan njegov deo je preuzet sa Istorijske enciklopedije gde je dostupan pod Creative Commons Attribution-Share Alike License 3.0 |  |
- Plutarh, Agesilaj
- Ksenofont Helenska istorija, prevod dr Milena Dušanić,: Matica srpska, Novi Sad 1988
- Diodor sa Sicilije
- Seager, Robin (1994). „The Corinthian War”. The Cambridge Ancient History. 6. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-23348-4.
- Buckler, John; Beck, Hans (2008). Central Greece and the Politics of Power in the Fourth Century BC. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83705-7.
