Bitka kod Solenikove Vatage

Bitka kod Solenikove Vatage
	Deo Pugačovljevog ustanaka
	; Jemeljan Pugačov, vođa seljačkog ustanka
Vreme	25. avgust 1774.
Mesto	Čornij Jar
Ishod	ubedljiv poraz ustanika
Sukobljene strane
ustanici	Ruska imperija
Komandanti i vođe
Jemeljan Pugačov	I. I. Mihelson
Jačina
10 000 pešaka	4767
Žrtve i gubici
oko 2000 poginulih ; 6000 zarobljenih i dezertera	16 poginulih ; 74 ranjena

Bitka kod Solenikove Vatage poslednja je velika bitka Seljačkog rata 1773—1775 (poznatijeg kao Pugačovljev ustanak) koja se dogodila 25. avgusta 1774. godine u blizini Čornog Jara. Tokom bitke, trupe potpukovnika I. I. Mihelsona, nanele su pobunjenicima poraz što je odlučilo i sudbinu Pugačevljevog ustanka.^[1]

Uvod[uredi | uredi izvor]

I pored velikog poraza kod Kazanja, Pugačovljeva vojska, se uspela obnoviti i narasla je na 10 hiljada ljudi. Međutim, kod Čornog Jara je sustižu vladine jedinice pod komandom potpukovnika I. I. Mihelsona.

Bitka[uredi | uredi izvor]

U zoru 25. avgusta (5. septembra) 1774. Mihelson je naredio vatru iz svih raspoloživih topova po redovima ustanika. Shvativši da nema drugog izbora, budući da je Mihelson blokirao njegovoj vojsci sve puteve ka jugu, Jemeljan Pugačev je odlučio da prihvati bitku. Nakon što je počelo granatiranje njegovih položaja artiljerijom vladinih trupa, Pugačov je naredio da sa uzvrati vatru. Artiljerija, pod komandom kozačkog pukovnika Fjodora Čumakova, je odmah delovala iz sva 24 raspoloživa oružja, i vatra je trajala najmanje 30 minuta. Međutim, Pugačovljevi topovi nisu mogli da nanesu značajnu štetu Mihelsonovim odredima, jer ih je, zbog sopstvenog previda, Čumakov postavio previše napred prema položajima redovnih trupa. Položaj artiljerije je bio takav da su, istovremeno, bili daleko odmaknuti od glavnih snaga pobunjeničke vojske a tako nezaštićeni, postali praktično bespomoćni protiv neprijateljske konjice i pešadije. Kasnije, Pugačev je ovaj previd nazvao glavnim uzrokom poraza u bici.

Pored toga, vladine trupe bile su zaštićene visokim tlom, dok se naprotiv, pobunjenička vojska, nalazila u nizini. Primetivši Čumakovljevu veliku grešku, Mihelson je naredio svojim konjanicima da osvoje pobunjenički artiljerijski položaj, što su ovi lako izveli,^[2] ostavivši pobunjenike bez sve artiljerije samo 30-40 minuta nakon početka bitke. Saznavši za gubitak artiljerije, Pugačov je naredio da je po svaku cenu povrate od neprijatelja. Svesni svoje brojčane prednosti, pobunjenici su hrabro krenuli u frontalni napad na položaje vladinih trupa.

Međutim, nakon samo nekoliko pucnjeva, napad slabo organizovanih prvih redova pobunjenika je propao i, u panici, je započeto povlačenje. Pugačov je, pokušavajući da zaustavi beg svoje vojske sa bojnog polja, uspeo da okupi nekoliko odreda i lično ih povede u bitku. Međutim, istovremeno, Mihelsonova konjanica, je lako osujetila ovaj očajnički napad i napala je oba boka pobunjenika.

Nakon toga, nekad jedinstvena ustanička vojska je razbijena na nekoliko zasebnih grupa, koje su ubrzo bile opkoljene i uništene od strane vladinih snaga.^[3]

Shvativši da je poraz neizbežan, Pugačev je, sa oko 200 drugih pobunjenika (uglavnom kozaka) iz svoje lične „garde“, uspeo da u poslednjem trenutku napuste bojno polje i pobegne na jugoistok, prema Volgi. Mihelsonova pešadija nije morala ni da se uključuje u borbu.

Posledice[uredi | uredi izvor]

Kao rezultat bitke, Pugačev je ponovo praktično ostao bez vojske. Oko 2000 pobunjenika je ubijeno u bici, još 6.000 je zarobljeno ili je dezertiralo. Među poginulim pobunjenicima bio je i jedan od najbližih Pugačovljevih saradnika, Andrej Ovčinikov. Gubici Mihelsonovih odreda u bici su iznosili 16 poginulih i 74 ranjena. I samog Pugačeva, koji je pobegao na Volgu, su ubrzo 8. septembra zarobili njegovi suborci i predali ga vlastima.^[1]