Dvorski Jevrej

Dvorski Jevrej (njem. Hofjude) ili dvorski faktor (njem. Hoffaktor), je u ranom savremenom dobu bio jevrejski bankar koji je držao finansije, ili pozajmljivao novac, evropskim kraljevskim i plemićkim porodicama. Zauzvrat, dvorski Jevrej je dobijao društvene privilegije, uključujući u nekim slučajevima dobijanje statusa plemstva.

Primjer toga što će se nazvati dvorskim Jevrejom vide se u srednjem vijeku, kada su kraljevske i plemićke porodice i crkva pozajmljivale novac od mjenjača novca ili zaposlenih kao finansijeri. Jevrejski finansijeri su koristili svoje porodične veze, kao i međusobne veze, da bi obezbjedili svoje sponzore sa, između ostalog, finansija, hranom, oružjem, municijom, zlatom i plemenitim metalima.

Uspon apsolutnih monarhija u srednjoj Evropi doveo je veliki broj Jevreja, posebno aškenaskog porijekla, u poziciju pregovora o kreditima za različite dvorove. Oni su mogli nagomilati lično bogatstvo i steći politički i društveni uticaj. Međutim, dvorski Jevreji su imali društvene veze i uticaj u hrišćanskom svijetu uglavnom kroz hrišćansko plemstvo i crkvu. Zbog nesigurnog položaja Jevreja, neki plemići su mogli da ignorišu svoje dugove. Ako bi sponzorisani plemić umro, njegov jevrejski finansijer mogao bi da se suoči sa protjerivanjem ili pogubljenjem. Najpoznatiji primjer ovog procesa bio je u Virtembergu, kada je nakon smrti Karla Aleksandra 1737. godine, Josip Zos Openhajmer stavljen na suđenje i na kraju pogubljen. U nastojanju da izbjegne takvu sudbinu, neki dvorski bankari su u kasnom 18. vijeku — kao što su Samuel Bleihred, Majer Amšel Rotšild ili Aron Elijas Seligman — uspješno odvojili svoja poslovanje od onih na dvoru i utvrdili ono što su kasnije postala punopravne banke.

Literatura

• Tegel, Susan (2011). The Jew Süss : His Life and Afterlife in Legend, Literature and Film. London: Continuum. ISBN 9781847250179.