Ekonomski sistemi
Ekonomski sistemi su sistemi proizvodnje, rasporeda resursa i distribucije dobara i usluga unutar jednog društva ili geografske oblasti. Ekonomski sistemi se mogu definisati kao kombinacija različitih agencija, klijenata, entiteta (ili čak sektora, kako ih neki autori nazivaju), koji čine ekonomsku strukturu jedne zajednicu. Kao takvi, ekonomski sistemi su tip društvenih sistema. Povezan koncep je način proizvodnje.[1]
Struktura za donošenje odluka[uredi | uredi izvor]
Strukturu odlučivanja jedne ekonomije određuju ekonomsko korišćenje sredstava za proizvodnju, distribucija finalnog proizvoda (izlaz) i nivo centralizacije u donošenju odluka. Odluke mogu donositi vijeća industrije, vladine agencije ili privatni vlasnici. Neki aspekti ovih struktura uključuju:
- Mehanizam koordinacije: kako je jedna informacija dobijena i korištena za koordinaciju ekonomske aktivnosti. Dva dominantna oblika koordinacije uključuju planiranje i tržište; planiranje može biti centralizovano i decentralizovano, i oba mehanizma se međusobno ne isključuju.
- Prava produktivne imovine: ovo se odnosi na imovinu i kontrolu korišćenja sredstava za proizvodnju. Oni mogu biti privatni, u državnom vlasništvu, u vlasništvu onog koji koristi ili zajednički.
- Podsticanje sistema: mehanizmi za podsticanje određenih privrednih subjekata da se pridruže produktivnoj aktivnosti; takođe se može zasnivati na materijalnoj nagradi (kompenzaciji) i moralnoj nagradi (društvenom prestižu).
Vrste socijalističkih sistema[uredi | uredi izvor]
Planirani sistemi:
- Izračunavanje u naturi
- Indikativno planiranje
- Planirana ekonomija
- Državni socijalizam
- Tržišni sistemi
Tržišni socijalizam:
- Socijalistička tržišna ekonomija
- Mutualizam (ekonomska teorija)
Društveni značaj[uredi | uredi izvor]
Ekonomski sistem se može smatrati dijelom društvenog sistema i hijerarhijski je jednak pravnom, političkom, kulturnom sistemu itd. Najčešće postoji snažna veza između određenih ideologija, političkih sistema i određenih ekonomskih sistema. Mnogi ekonomski sistemi imaju dodirne tačke u različitim oblastima. Postoje i različite hijerarhijske kategorizacije koje se međusobno isključuju.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Gregory & Stuart, Paul and Robert (February 28, 2013). The Global Economy and its Economic Systems. South-Western College Pub. ISBN 978-1285055350. str. 30. Economic system – A set of institutions for decision making and for the implementation of decisions concerning production, income, and consumption within a given geographic area.